Dagblaðið Vísir - DV - 13.01.2001, Blaðsíða 25

LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 2001
DV
Helgarblað
25
„Á ákveðnu skeiði verður
unglingurinn að fá að
rækta sitt eigið um-
hverfi, það felur ekki í
sér höfnun á foreldrinu
heldur reynir þá á hœfi-
leika foreldranna til að
styðja bamið saman við
breyttar aðstœður. “
an við 8%, og má hverjum vera
ljóst að þar á sameiginleg forsjá
tæplega við. Örlítill hópur á í al-
varlegum erfiðleikum í lífi sínu og
getur ekki samið, jafnvel ekki með
aðstoð.
í tillögukafla í bókinni er lagt til
að sameiginleg forsjá verði megin-
regla. „En það er ekki nóg að setja
lög. Það þarf að undirbúa fram-
kvæmd þeirra en í niðurstöðum
okkar kemur skýrt fram að fólk á
ekki aðgang að leiðbeiningum sem
skyldi um hvemig heppilegt sé að
haga málum í verki,“ segir Nanna.
Sveigjanleiki lykilatriöi
Getur sameiginleg forsjá verió
misvísandi eöa ruglandi fyrir börn-
in?
„Gott samkomulag foreldra er
lykilatriði. Böm í dag þurfa að laga
sig að síbreytilegri aðstæðum, en
stöðugleikinn er eftir sem áður
mikilvægur og þá er ég ekki síst að
tala um innri stöðugleika," segir
Sigrún. „Böm em yflrleitt reiðubú-
in að vinna að uppbyggilegum
lausnum með foreldrum sínum þó
að ytri aðstæður séu ekki niöur-
njörvaðar og barnið hliti ekki ná-
kvæmlega sömu reglum og venjum
á báðum stöðum. Sveigjanleikinn
er lykilatriði þegar skapa á öryggi
í kringum barnið. Þarfir barna
breytast með aldrinum og fylgja
þarf þroskanum eftir. Foreldrar
þurfa t.d. að geta séð að á ákveðnu
skeiði verður barnið eða ungling-
Heppileg
foreldra-
hegðun
- nokkrar þumalfingurs-
reglur sem sannað nafa
gildi sitt
Þegar foreldrum tekst að setja
langtímahag bamsins ofar sínum
eigin stundlega hag og hafa með sér
reglulega og hnökralausa foreldra-
samvinnu er það líklega vænlegasta
tryggingin fyrir aðlögun barnsins
og vellíðan.
Þau atriði sem börn finna hvað
mest jákvæð áhrif af eru m.a. þessi:
★ Foreldrar geti rætt og staðið
saman um framkvæmd þess sam-
komulags sem þau hafa gert.
★ Það sé opið talsamband þeirra
á milli.
★ Þau séu samherjar um velferð
bamsins.
★ Þau geti borið virðingu hvort
fyrir öðru og því lífi sem þau
móta sér sitt í hvoru lagi eftir
skilnað.
★ Þau geti treyst hinu foreldrinu
fyrir velferð bamsins þegar það
er hjá því.
★ Þau miðli því til barnsins að
samvera við hitt foreldrið sé
æskileg og af hinu góða.
★ Þau hafi hóflegan áhuga á að
. heyra fréttir úrlífi hins foreldris-
ins.
★ Þau þoli að hlusta á frásagnir
barnsins cif lifi hins foreldrisins
en leggi ekki á það mat.
★ Þau hlífi barninu við hlutverki
boðbera og bitbeins.
★ Þau vinni í samfellu en ekki
sundrungu milli þeirra tveggja
heimila sem barnið nú tilheyrir
eða á aðild að, bæði foreldranna
og stórfjölskyldu.
★ Þau séu bæði ábyrg fyrir því að
leita aðstoðar ef þau ráða ekki við
aðstæður eða tilfinningar sínar
eða bamanna.
Hversu góða reynslu hefur
þú af sameiginlegri forsjá?
29,4
Hlutlausa Slæma
urinn að fá að rækta sitt eigið um-
hverfi og er þá ef til vill ekki eins
tilbúið að fylgja stífu heimsókna-
fyrirkomulagi. Það felur ekki í sér
höfnun á foreldrinu heldur reynir
þá á hæfileika foreldranna til að
styðja barnið saman við breyttar
aðstæður."
Hagsmunir beggja foreldra
Samkvœmt rannsókninni eru
karlar ánœgöari með sameiginlega
forsjá en konur. Eru konur aö missa
enn eitt vígiö?
„Já, en þær eru kannski að
vinna mörg önnur i staðinn," segir
Sigrún. „Formleg viðurken'ning á
því að feður séu virkir og viður-
kenndir, þátttakendur í lífi barna
sinna skiptir þá miklu máli. Mæð-
ur hafa komið auga á að þetta eru
raunverulega hagsmunir þeirra
líka því þá er ábyrgðinni deilt og
sátt foreldranna skilar sér í auð-
veldari samskiptum við börnin í
daglegu lífi.“
í samanburðarrannsókninni
kom fram að mæður voru mjög
„Fjölskyldugerðir nútím-
ans eru margbreytilegar.
Gamla fjölskyldugerðin
er að komast í minni-
hluta. “
þrúgaðar af ábyrgð. Þær unnu
einnig mikið og fjárhagur þeirra
var fremur bágur. „í þessari rann-
sókninni má hins vegar sjá mark-
tæka vísvendingu um þróun í átt
að miklu jákvæðara viðhorf milli
kynjanna, frá deilum til sátta," seg-
ir Sigrún.
Bók Nönnu og Sigrúnar er ítar-
leg og niðurstöður eru ræddar og
bornar saman við aðrar rannsókn-
ir. í bókinni er afar vönduð og ná-
kvæm heimilda- og atriðaskrá sem
gerir hana aðgengilega. Bókinni
fylgir viðauki sem er leiðbeiningar-
kafli til foreldra. Hann hefur verið
gefinn út í sérprenti sem hægt er
að nálgast hjá fagaðilum .
Margbreytilegar fjöl-
skyldur
Nanna og Sigrún hafa sinnt Qöl-
skylduráðgjöf um árabil auk þess
að hafa sinnt rannsóknum á sínu
sviði. Þær hafa því talsverða yfir-
sýn yfir þróun fjölskyldumála á ís-
landi.
Þær segja að fjölskyldan hafi þró-
ast mikið á þessum árum og að
endurskoða þurfi þá óljósu fjöl-
skyldustefnu sem rekin er í land-
inu Fjölskyldugerðir nútimans eru
margbreytilegar. „Gamla fjöl-
skyldugerðin er að komast í minni-
hluta, hún er um það bil að fara
niður fyrir 50%,“ segir Sigrún, „og
sú þróun virðist halda áfram.“
Sigrún og Nanna telja að áhug-
inn á fjölskyldunni fari vaxandi,
ungt fólk ræði t.d. mikið um fjöl-
skyldumál. Þær telja að þessi áhugi
snúi ekki eingöngu að gömlu
kjarnafjölskyldunni heldur fjöl-
skyldunni í víðum skilningi,
breyttum sambúðarformum og lífs-
háttum.
Skilnaður er langtíma-
ákvörðun
Samfélagið hefur tekið örum
breytingum siðustu áratugi. „Þegar
við vorum í námi var ráðgjöfin
hugsuð á þá leið að ráðgjafinn að-
stoðaði skjólstæðinga sína við að
aðlagast stöðluðum gildum. í dag er
þetta allt öðruvísi. Hugmyndirnar
ganga út á að hver beri ábyrgð á
sér og að hver og einn velji frjálst.
Það sem skiptir máli I meðferðar-
starfi í dag er að hjálpa fólki að átta
sig á sínum eigin þörfum og þróa
lausnir út frá því en ekki út frá ein-
hverju fyrir fram gefnu,“ segir Sig-
rún.
Nanna segir að í starfi félagsráð-
gjafa komi oft fram að fólk hefur
hugmyndaheim sinn ekki síður úr
heimi fjölmiðla en úr raunveruleik-
anum. „Margir skilja ekki hvers
vegna þeim líður svona illa þegar
öllum öðrum virðist líða svo vel,
sigla í gegnum hjónskilnaði og aðra
erfiðleika. Margir halda að skilnað-
ur sé auðveldur, snúist bara um að
ganga frá pappírum og vera svo
frír og frjáls. Skilnaður er hins veg-
ar langtímaákvörðun, hann á sér
ákveðinn aðdraganda, skilnaðar-
ferlið tekur á fólk og það eru ákveð-
in eftirmál og ný aðlögun. Á sama
hátt er það langtímaákvörðun að
„í meðferðarstarfi í dag
gildir að hjálpa fólki að
átta sig á sínum eigin
þörfum og þróa lausnir
út frá því en ekki út frá
einhverju fyrir fram
gefnu. “
stofna til sambands og barneigna
og ber að líta þannig á.“
Er janúar tími hjónaskilnaða?
Ekki endilega frekar en aðrir
mánuðir. Áramót eru hins vegar
tímamót í mörgum skilningi. Marg-
ir endurskoða þá líf sitt og tengsl
eða vilja treysta sín heit. Sumir
koma þá í ráðgjöf en þegar málin
eru skoðuð af einlægni leysast oft-
ast nýir kraftar úr læðingi, ýmist
til styrktar því sem fyrir er eða til
að breyta um stefnu. -ss
90
80
70
60
50
40
30
20
10
%
.87,8
76,8
81,9
Hver er aðalástæða þess að þú
valdir sameiginlega forsjá?
___69.1
62>960,8
— 58,1

27,829|728,8
3
~ c
n o
* *
Þjónar best
hagsmunum
bamsins
JL
3,8 3,7 3,7
■ b m.'i
56,:
62,2
Kemur í veg
fyrir forræðis-
deilur
Sanngjamast
fyrír báða
foreldrana
Hagkvæmast
m.tt húsnæðis
Eykurþátt
beggja í
uppeldinu
Útsalan í Kringlunni
er í fullum gangi.
Sífellt fleiri verslanir
bætast í hópinn.
Opið í dag fró
10:00 til 18:00
P H R 5 E M /H J H R T R Ð SlH R
IPPLÝSINBHSlMI 5 B B 7 7 B B SKRIFSIDFIMÍMI 5 6 8 9 2 D0
ÍSICN5M AUGLTr SINGASTOFAN EHf./SÍA.IS