Dagblaðið Vísir - DV - 13.01.2001, Qupperneq 20

20
LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 2001
Helgarblað_________________________________________________________________________________________________X>V
Fann lífiö og hamingjuna á íslandi
Veikindi Oleksandrs hafa sett mark sitt á hann en engu aö síöur er hann fullur lífsgleöi.
DV-MYND HARI
Oleksandr veiktist af hvítblæði vegna geislamengunar af völdum Tsjernobylslyssins:
Lítið land með stórt hjarta
Oleksandr er greinilega maður
sem reynt hefur ýmislegt. Hann seg-
ist því miður ekki tala íslensku,
hann hafl gert þau mistök þegar
hann kom hingaö fyrst að læra
ensku og nú sé erfitt að skipta.
Oleksandr kom heim úr beinmergs-
skiptaaðgerð fyrir mánuði og er nú
í reglubundnu eftirliti og þótt
augnaráðið beri með sér mikla lífs-
reynslu er hér greinilega á ferðinni
maður sem er fullur af lifskrafti og
bjartsýni.
Geislamengun í kjölfariö
„Ég er mjög hamingjusamur því
að ef ég hefði ekki komið til íslands
væri ég dáinn. Ég veiktist af völdum
geislamengunar í kjölfar Tsjerno-
bylslyssins en ísland hefur hjálpað
mér til að fá líf mitt aftur,“ segir
Oleksandr og þess vegna segist
hann vilja segja sögu sína.
„Árið 1986 átti ég heima í Úkra-
ínu, einungis 200 km frá Tsjemobyl-
orkuverinu, og ég vann enn nær
því. Nokkrum árum eftir slysið fór
ég að flnna fyrir lasleika en gaf mér
ekki tíma til að fara í rannsóknir,
maöur hefur alltaf svo mikið að
gera. Það var ekki fyrr en árið 1995
að ég leitaði læknis, fór í rannsókn-
ir og komst að því að ég var með
hvítblæði. Það var hræðilegt.
Verksmiðjan sem ég vann hjá í
Úkraínu kostaði skömmu síðar ferð
fyrir mig til Póllands, þar sem ég
gekk undir beinmergsskipti. Þessi
aðgerð var hins vegar ekki fólgin í
því að ég fengi beinmerg úr heil-
brigðum manni heldur fékk ég merg
úr sjálfum mér og það tekur sjúk-
dóminn nokkur ár að ná sér aftur
upp eftir slíka aðgerð. Ég var nátt-
úrlega mjög heppinn því þetta var
það besta sem mér stóð til boða og
fjöldanum öllum af fólki sem fengið
hefur hvítblæði í kjölfar Tsjerno-
bylslyssins hefur ekki staðið tU
boöa nein meðferð við sjúkdómn-
um.“
Læknirinn sem gerði aðgerðina á
mér í Póllandi sagði mér í fyrsta
lagi að lækningin sem ég fengi
stæði aðeins nokkur ár og að ég
þyrfti að gangast aftur undir bein-
mergsskipti þar sem ég fengi heU-
brigðan beinmerg til að eiga mögu-
leika á raunverulegri lækningu. I
öðru lagi þyrfti ég að flytjast frá
Úkraínu vegna þeirrar geislavirkni
sem þar væri enn og væri gríðar-
lega skaðleg heUsu minni.
Valdi ísland
Ég hafði því um tvær leiðir að
velja: vera um kyrrt 1 Úkraínu og
mæta örlögum mínum þar eða gera
eitthvað róttækt. Ég ákvað að fara
síöari leiðina. Ég dvaldist aðeins
stuttan tima í Úkraínu eftir aðgerð-
ina í PóUandi og notaði tímann til
að lesa mér tU í blöðum og tímarit-
um um ýmis lönd. Ég kynnti mér
meðal annars velferðarkerfl land-
anna og stöðu mannréttindamála.
Ég komst að því að Norðurlöndin
bjóða besta heUbrigðis- og trygg-
ingakerfið. Annað sem mér fannst
skipta miklu máli var að búa í
hreinu og ómenguðu landi og hér
er hreint loft, hreint vatn - þess
vegna varð ísland fyrir valinu. Ég
las mér einnig mikið tU um land og
þjóð og þótti áhugavert. Hér er vel-
ferðarkerfið gott og mannréttindi
vel virt.
Umhverfísmálin skiptu þó sköp-
um þegar ég valdi ísland. Ég haföi
tU dæmis stundað vinnu um skeið
í Þýskalandi, á vegum verksmiðj-
unnar minnar í Úkraínu, og kynnst
því hversu mikU mengun er þar.
Þetta er ríkt land en óhreint.
Það var afar erfltt fyrir mig að
komast tU íslands og ég kom ekki
hingað löglega. Ég seldi íbúðina
mína tU að eiga fyrir ferðalaginu og
kom með skipi. Ég sótti strax um
hæli sem umhverfisflóttamaður,
þ.e. flóttamaður undan geislavirkni.
Ég sótti bæði tU Útlendingaeftirlits-
ins og Rauða krossins. Máli mínu
var sýndur mikiU skilningur á báð-
um stöðum og fékk skjóta meðferð.
Strax eftir að ég hafði fengið at-
vinnuleyfi fór ég í byggingarvinnu
hjá ístaki og ég tel mig hafa verið
mjög heppinn að hafa ráðist þangað.
Þegar ég hafði verið hér eitt ár sótti
ég um dvalarleyfi fyrir konuna
mína og son okkar. Sú umsókn fékk
undireins jákvæð viðbrögð og þau
hafa verið hér síðan. í Úkraínu á ég
svo tvö eldri börn af fyrra hjóna-
bandi.
Sjúkdómurinn tekur sig upp
Ég gerði mér að sjálfsögðu grein
fyrir því að veikindi mín myndu
taka sig upp að nýju og það gerðist
fyrir rúmu ári. Heilsan fór að
versna, ég fór að fá hita og fékk
einnig sýkingu í lungun. Þegar ég
fór fyrst tU krabbameinslæknisins
hér sagði ég sögu mína og var rann-
sakaður. Læknirinn sagði mér þá að
hvítblæðið væri smám saman að ná
sér upp og það eina sem gæti komið
mér tU bjargar væru beinmergs-
skipti.
Ég vissi að hér væri um mjög erf-
iða og dýra aðgerð að ræða og í
heimalandi mínu hefði veriö alger-
lega útilokað fyrir mig að komast í
svona aögerð. Ég sagði því ekki
mUdð í þessu fyrsta samtali mínu
við lækninn minn. Ég vissi ekki
hvaða rétt ég hefði, þekkti ekki ís-
lenska tryggingakerfið.
Þegar ég talaði við lækninn mínn
í annað sinn endurtók hún að ég
þyrfti að fara í beinmergsskipti og
ég sagðist gera mér grein fyrir því
en ég ætti enga peninga. Hún upp-
lýsti mig þá um að ég þyrfti ekki að
eiga peninga vegna þess að á íslandi
væri það réttur fólks að fá þá lækn-
isfræðilegu hjálp sem það þyrfti.
Þetta var eins og draumur fyrir
mig.
Nýtt líf
Frá þessum tima hef ég trúað að
ég ætti möguleika á nýju lífi.
Tveimur mánuðum síðar tókst að
finna beinmergsgjafa fyrir mig í
Þýskalandi og sex mánuðum síðar
var aðgerðin gerð í Svíþjóð. Nú er
liðinn mánuður frá því ég kom
heim, meðferðinni er lokið en ég er
í reglubundnu eftirliti og að sjálf-
sögðu á miklum lyfjum sem smám
saman er verið að draga úr. Bein-
mergsskipti eru mjög erfið og
áhættusöm aðgerð en í mínu tilviki
gekk hún vel og ég er þakklátur fyr-
ir það.
Þetta er sagan mín,“ segir
Oleksandr og brosir varfærnislega.
„ísland er lítið land með stórt
hjarta," segir hann og hlær. Allir
sem ég hef kynnst hér eru einstak-
lega góðar manneskjur." Hann seg-
ist verða sterkari með hverjum degi
eftir aðgerðina og gerir ráð fyrir að
geta snúið aftur í byggingarvinn-
una hjá Istaki eftir um þaö bil háift
ár. Ég vann fram á síðasta dag áður
en ég fór í aðgerðina og hlakka til
að byrja aftur. ístak hefur hjálpað
mér gegnum allar þær hindranir
sem orðið hafa á vegi mínum,“ seg-
ir Oleksandr og hann segist ekki
geta látið hjá líða að nefna nokkra
samferðamenn sína sem hafa
reynst honum sérstaklega vel. „í
fyrsta lagi er ég svo farsæll að eiga
einstaklega góða eiginkonu sem
hefur staðið með mér gegnum
þykkt og þunnt. Sömuleiðis er
læknirinn minn á Landspitalanum,
Sigrún Reykdal, alveg einstök kona
og félagsráðgjafinn þar, Anna Rós
Jóhannesdóttir, sömuleiðis. Loks er
aö geta besta vinar míns á íslandi,
Steindórs Rúnars Ágústssonar, sem
ég kynntist á fyrsta starfsdegi mín-
um hjá ístaki. Hann er einstakur
vinur og hefur hjálpað mér með
hvaðeina alveg frá því að ég kom
hingað. Stjórn Istaks hefur reynst
mér einstaklega vel og sömuleiðis
Rauði krossinn og Útlendingaeftir-
litið, en þessir aðilar sýndu máli
mínu mikinn skilning frá upphafi.
Afleiöingar Tsjernobyl
Oleksandr heldur bréfasambandi
við vini og fjölskyldu í Úkraínu.
Hann segir geislavirknina þar vera
gríðarlegt vandamál og hefur horft
upp á fjölda fólks veikjast og deyja.
„Við sjáum ekki enn fyrir afleiöing-
ar Tsjemobylslyssins, það mun
setja geislavirkt mark sitt á allt
þetta landsvæði um langa framtíð
þótt búið sé að loka verinu nú. Þetta
er hræðilegt.“
Oleksandr segist vera heppinn að
hafa komið hingað en hann er ekki
bara heppinn. Hann er einnig hug-
rakkur. Hann áttaði sig á að hann
hafði tækifæri til að velja milli lífs
og dauða, nokkuö sem ekki allir í
hans stöðu gerðu því þeir voru og
eru enn margir á heimaslóðum
hans. Oleksandr tók ákveðna
áhættu, hélt út í heim og valdi lífið.
„Ég lít á ísland sem mitt land. Hér
hef ég ég fundiö hamingjuna og líf-
ið; allt. Hér höfum við kannski ekki
græna skóga og heit sumur en við
höfum það sem skiptir miklu meira
máli: gott fólk.“ -ss