Dagblaðið Vísir - DV - 13.01.2001, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 2001
Fréttir I>V
Innlent fréttaljós
Stefán Kristjánsson
blaöamaður
sjávar. Deyjandi seiðin í hundraða-
eða þúsundatali sprikluöu í drull-
unni. Fréttamaður Stöövar 2 tók
málið upp í fréttatíma stöðvarinnar
og sýndi dauðastríðið svo að segja í
beinni útsendingu.
Þeir mætu menn sem rannsakað
hafa lífríki Elliðaánna undanfarin
ár eða áratug taka ekki mark á
skrifum manna þegar rannsóknir
liggja þar ekki að baki. Þeim nægir
ekki að horfa á dauðastríð göngu-
seiðanna í drullunni í hundraða-
eða þúsundatali í ósum Elliðaánna.
Reyndar hef ég fyrir því vissu að
það var ekki fyrr en nú nýverið sem
þessir rannsóknarmenn sáu sér
fært að mæta á staðinn og lita
mengunina í ósnum með eigin aug-
um. Vona ég að þeim hafi blöskrað
viðbjóðurinn og veit reyndar að
þeim var brugðið. Batnandi mönn-
um er best að lifa
Bjartari tímar fram undan?
„í nýrri skýrslu frá gatnamála-
stjóra, um skolpvatn sem rennur í
Elliðaárnar og ekki síst við ósa
ánna, kemur ýmislegt fróðlegt fram
og innihald skýrslunnar virðist
hafa hreyft við mönnum sem aldrei
fyrr. Meira að segja borgarfulltrúar
hafa vaknað til lífsins," sagði
áhugamaður um Elliðaárnar í sam-
tali við DV. Hann vildi ekki láta
nafns síns getið en sagði enn frem-
ur: „Það er sorgleg staðreynd að
borgaryfirvöld skuli í öll þessi ár
hafa falið Veiðimálastofnun yfirum-
sjón með lífríki Elliðaánna. Á þess-
um tíma hafa ámar breyst úr yndis-
legri laxveiðiá í sannkallaðan
drullupoll. Ábyrgð Veiðimálastofn-
unar í málinu er mikil. Á endan-
um bera þó stjómendur Reykjavík-
urborgar alla ábyrgðina. Nú er bara
að vona að lífríki ánna hafi ekki
orðið fyrir svo miklum skaða að
hann megi ekki bæta með réttum
vinnubrögðum. Ég og margir aörir
áhugamenn um Elliðaámar til

Þetta eru aðstæöurnar sem mætt hafa viökvæmum gönguseiðunum á lokasprettinum til sjávar. Drullan og mengunin er gríöarleg og þarna á ósasvæöi Elliöaánna
hafa þúsundir laxaseiöa drepist. Þrátt fyrir aö áhugamenn um árnar hafi lengi skrifaö um þessa hluti og bent á staöreyndir hafa ráöamenn skellt skollaeyrum.
Þaö er fyrst nú sem menn hafa áttaö sig á þessum hrikalegu aöstæöum og von er til þess aö á næstunni veröi gripið í taumana. DV-mynd E.ÓI.
margra ára og áratuga, eigum þá
ósk heitasta að aftur verði hægt að
tala um Elliðaámar sem perlu
Reykjavíkur."
Fela verður kunnáttumönn-
um umsjón Elliöaánna
Því fer íjarri að framtíð Elliða-
ánna sé tryggð þrátt fyrir að teikn
séu á lofti um betri tíð. Ein helsta
hættan felst í því að borgaryfirvöld
geri þau stóru mistök að fela nefnd
stjórnmálamanna á sínum vegum
umsjón ánna til frambúðar. Það
yrði skelfilegur afleikur í þeirri við-
kvæmu stöðu sem upp er komin.
Reynslan sýnir að stjórnmálamenn
eiga ekki að koma nálægt ræktun
ánna eða umsjón þeirra.
Lífríki Elliðaánna hefur aldrei
staðið hcdlari fæti en nú um stund-
ir. Fiskigengd í árnar hefur aldrei
verið minni en undanfarin ár frá
því að teljari var settur í þær. Sömu
sögu er auðvitað að segja af sjálfri
veiðinni. Svo döpur hefur staðan
verið undanfarin sumur að Stanga-
veiðifélag Reykjavíkur hefur átt í
erfiðleikum með að selja öll þau
veiðileyfi í árnar sem í boði voru.
Reyndar er þáttur Stangaveiðifé-
lags Reykjavíkur í máli Elliðaánna
siðustu árin aumur aö margra mati.
„Mér hefur hreinlega ofboðið
hvemig félagið hefur getað þagað
þunnu hljóði á sama tíma og göngur
í ámar og veiði hefur stórminnkað.
Reyndar veit ég hver ástæða þagn-
arinnar er. Stangaveiðifélag Reykja-
víkur er leigutaki ánna og hefur ótt-
ast það mjög að ef félagið segði
eitthvað myndi það samstundis
missa árnar. Þaö hefur félagið alls
ekki viljað," sagði áhugasamur
veiðimaður sem vildi ekki láta
nafns síns getið.
Reyndar hefur reynst afar erfitt
að fá menn til að tjá sig um málefni
Elliðaánna undir nafni.
Lausnin er einföld en kostar
mikla peninga
Að margra mati eiga Eiliðaárnar
framtíð fyrir sér sem laxveiðiár
þrátt fyrir allt. Að laga hlutina
kostar hins vegar mikla peninga. Sú
staðreynd að borgaryfirvöld hafa
steinsofið á verðinum í rúman ára-
tug mun nú koma hraustlega við
borgarsjóö.
Ómengað ósasvæði er grund-
vallaratriði
Til bjargar Elliðaánum er í aðal-
atriðum tvennt nefnt til sögunnar.
Grundvallaratriði er að taka á
hrikalegri mengun ánna og þá sér-
staklega við ósasvæðið. Þegar sést
fyrir endann á þeim björgunarað-
gerðum er fyrst tímabært að koma
lífríki ánna tO aðstoðar í formi
seiðasieppinga. Það á að gera með
því að sleppa miklu af kviðpoka-
seiðum á efsta hluta vatna-
svæðisins. Það er einföld aðgerð, til-
tölulega ódýr og umfrám aUt árang-
ursrík eins og dæmin sanna vítt og
breitt um landið og ekki síst í
Elliðaánum sjálfum.
Miklu af kviðpokaseiðum var
sleppt í árnar fyrir nokkuð mörgum
árum. Þremur eða fjórum árum síð-
ar kom árangurinn í ljós. Fiski-
gengd jókst stórkostlega og veiði
hefur aldrei verið meiri í sögu
Elliðaánna. Þarf hér frekari vitna
við? Hitt er annað mál að mér vitan-
lega hafa engar sérstakar rannsókn-
ir verið gerðar á þvi hverju slepp-
ingar kviðpokaseiða i ámar skila.
Þær staðreyndir kunna að nægja
einhverjum tU að draga árangur
slíkra sleppinga í efa þrátt fyrir að
þær liggi fyrir með afgerandi hætti
í formi aflatalna og sem skrásettar
niöurstöður teljara ánna á sínum
tíma.
Fleiri atriöi mætti auðvitað
nefna. Vatnsmagn ánna á viðkvæm-
um uppeldissvæðum seiðanna er
vitanlega eitt þeirra. Margir eru
þeirrar skoðunar að loka beri og
hætta starfsemi rafstöðvarinnar.
Nú, þegar gera má ráð fyrir að aö-
gerðir séu innan seilingar vegna
mengaðs yfirborðsvatns af götum
Reykjavíkur sem rennur óhindrað í
EUiðaárnar, er ástæða til nokkurrar
bjartsýni.
Rétt að hinkra meö
hátíðahöldin
Reynslan sýnir hins vegar að oft
áður hafa ráðamenn lýst yfir
áhyggjum sínum vegna ástands
ánna og lofað úrbótum. Ekkert hef-
ur síðan orðið um efndir. Það er því
rétt að bíða með hátíðahöldin þar tU
aðgerðir hafa litið dagsins ljós. Það
verður vitanlega ekki á næstu mán-
uðum eða árum. Þaö mun taka
mörg ár að koma lífríki EUiðaánna
í samt lag aftur eftir skemmdarverk
undanfarinna ára. Skemmdarverk
sem alfarið komu tU sögunnar af
mannavöldum.
Miðað við framvindu mála
undanfarna daga virðist sem EUiða-
árnar eigi sér, þrátt fyrir allt sem á
undan er gengið, einhverja von.
-SK
Eiga Elliðaárnar
Árum og áratugum saman hafa
áhugamenn um lífríki Elliðaánna
haft af þvi miklar áhyggjur. Síðasta
áratuginn hafa glöggir áhugamenn
um laxveiði látið í sér heyra og ótt-
ast það sem siðar kom á daginn í
sambandi við árnar. Oftar en ekki
hafa starfsmenn Veiðimálastofnun-
cu: svarað skrifum þessara manna
og reynt að gera lítið úr þeim sem
viljað hafa veg ánna sem mestan og
bestan.
Fyrst núna, eftir áralanga bar-
áttu, er von til þess að bjartari tím-
ar séu fram undan fyrir EUiðaárnar
og lifríki þeirra. Gríðarleg mengun,
ekki síst við ósa ánna, hefur nú
loksins náð athygli manna sem virð-
ast hafa áhuga á að gera eitthvað í
málinu - og byrja á björgunarað-
gerðunum við ósana. Þessu ber að
fagna. Um leið er það sorgleg stað-
reynd að lífríki ánna skuli nánast
hafa þurft að vera komið í útrým-
ingarhættu til að vekja ráðamenn
til lífsins.
Fyrir nokkru skrifaði undirritað-
ur grein um EUiðaámar og benti
þar meðal annars á hina hrikalegu
mengun við ósa þeirra og á sorgleg-
ar aðstæður gönguseiða á vægast
sagt erfiðum endaspretti sínum til
enn þá von?