Dagblaðið Vísir - DV - 09.06.2001, Qupperneq 11

LAUGARDAGUR 9. JÚNÍ 2001
11
Skoðun
vita, þá erum við hér á DV ekkert
að draga fjöður yfir það sem vel er
gert í þjóðfélaginu og spörum ekki
hrósið þá sjaldan einhverjir hafa til
þess unnið.
Auður og Chaplin
Fyrir utan heimsókn á Jómfrúna
þá kíki ég ævinlega í bókabúðir í
borginni. í einni slíkri í Austur-
stræti rakst ég á nýlega ævisögu
Chaplins, mikinn doðrant um svo
lítinn mann. Ég skellti mér á
Charlie og óð með hann að af-
greiðsluborðinu og gladdist mjög
þegar afgreiðslumærin reyndist
engin önnur en Auður Haralds,
mikill listamaður orðsins sem ég
hef dáð fjarskalega úr íjarska um
langt skeið en hafði aldrei séð í
fullri stærð þar til nú. Auður er
litlu hærri en Chaplin en örugglega
nýbýli borgarinnar með kunnugum
leiðsögumanni og þar var margt að
sjá og heyra sem á örugglega eftir
að sjást í Séð og heyrt innan tíðar.
Þarna var blokkin sem innflutn-
ingsbjálfinn átti heima í í bíómynd-
inni Islenska draumnum. Á öðrum
stað var að rísa hverfi þar sem ýms-
ar listaspírur eru að byggja hús,
Björk, Einar Örn og fleiri. Einhvers
konar Chelsea, Greenwich Village
eða Beverly Hills. Og þarna var
Bryggjuhverfið í Grafarvogi þar
sem Jónína Ben. og Jóhannes í Bón-
us eiga saman penthúsíbúðir.
Ég bankaði ekki upp á hjá nafna
og Jónínu, því ég vissi að Jónína
var norður á Húsavík ásamt systur
minni og fleiri jafnöldrum sínum að
halda upp á 30 ára fermingaraf-
mæli. Jónína er mikil kjarnorku-
manneskja. Og eini morðinginn sem

' ■
miklu meiri og betri manneskja, því
við lestur ævisögunnar kom i ljós
að þessi mikli heimstrúður var slík-
ur drulludeli að leitun mun að öðr-
um eins, jafnvel meðal stórmenna
veraldarsögunnar en í þeim hópi
eru yfirleitt eingöngu óþokkar af
verstu sort.
Ég rölti því út með Chaplin í
poka, staldraði við á Austurvelli og
kveikti mér í vænum Winston-vind-
lingi til heiðurs Auði Haralds.
Nýir sögustaðir
Þegar maður kemur sjaldan til
borgarinnar tekur maður betur eft-
ir breytingum sem stöðugt eru í
gangi. Heilu hverfm hafa risið frá
því ég kom síðast suður og borgin
tútnar út og teygir sig í allar áttir og
upp í loft. Og víða eru að verða til
nýir sögustaðir.
Þannig fór ég í skoðunarferð um
hefur játað opinberlega á sig sök án
þess að hljóta dóm fyrir. Hún drap
helvitið hana Barbie og farið hefur
fé betra.
Ég kvaddi Reykjavík glaður og
kom ekki síður glaður heim til
Húsavíkur. Þetta eru hvort tveggja
sómastaðir. Eins og flestir staðir
raunar eru. Þessir tveir pólar,
landsbyggðin og Reykjavík, eru á
vissan hátt tilbúningur, eða
kannski fremur hugarástand en
áþreifanleg staðreynd. Reykjavík
hentar mjög vel til búsetu, sérstak-
lega fólki sem þar vill búa. Og lands-
byggðin er ekki síður byggilegur
staður, einkum fyrir þá sem helst
vilja eiga heima úti á landi.
Öli erum við, hvar svo sem við
kjósum að búa (og svo fremi að við
höfum um það eitthvert val) með ein-
um eða öðrum hætti tjóðruð við tún-
fótinn heima og oftast sjálfviljug.
Forstjóri
Barnaverndarstofu og
umboðsmaður barna tala
ekki sama tungumál.
Vandinn er til staðar en
rimman stendur um
skilgreiningar.
venda þegar þau óskuðu gistingar í
Rauðakrosshúsinu.
Skilgreiningar
Hér virðast fullyrðingar forstjóra
Barnaverndarstofu og Umboðs-
manns barna stangast á. Reyndin er
þó ekki sú heldur hin að þessir
tveir aðiiar geta ekki tekið saman á
þeim vanda sem við er að etja
vegna fjölþætts ágreinings sem uppi
er. Þeir tala ekki sama tungumál.
Vandinn er til staðar en rimman
stendur um skilgreiningar.
í bréfi sínu til Barnaverndarstofu
vitnar Umboðsmaður barna í viðtal
DV við Hrafnhildi Björnsdóttur, for-
stöðumann unglingaathvarfs
Rauðakrosshússins, er birtist 17.
mai sl„ þar sem segir orðrétt: „Af
fimmtíu gestakomum í unglingaat-
hvarf Rauðakrosshússins það sem
af er þessu ári eru tólf skilgreindar
þannig að viðkomandi eru að koma
af götunni. Sú skilgreining felur í
sér að viðkomandi er búinn að vera
á götunni sólarhring eða meira ...
Tilkynnt væri um öll slík tilvik til
að félagsþjónustan færi strax að
vinna í málum þessara barna.“
Umboðsmaður barna gerir einnig
athugasemdir við þau vinnubrögð
barnaverndaryfirvalda að virða
ekki rétt barna til trúnaðar. Slíkt
gangi gegn Barnasáttmála Samein-
uðu þjóðanna. Forstjóri Barna-
verndarstofu bendir á að í 43. grein
barnaverndarlaga séu barnavernd-
arnefndum settar ákveðnar skorður
að ræða við börn án þess að foreldr-
ar séu viðstaddir. Tilgangurinn sé
sá að tryggja að barnaverndar-
nefndir séu ekki að halda uppi
njósnum um einkahagi fólks án vit-
neskju þess. í frumvarpi til nýrra
bamaverndarlaga sem liggi fyrir
Alþingi sé gert ráð fyrir rýmri
heimildum.
Áhættuskrá
Umboðsmaður bama óskar í
bréfi sínu eftir upplýsingum frá
barnaverndaryfirvöldum um svo-
kallaða áhættuskrá sem halda skuli
vegna 20. gr. bamaverndarlaga um
börn sem talið er að hætta sé búin.
Forstjóri Barnaverndarstofu minn-
ir á álit nefndar, sem umboðsmaður
fór fyrir á sínum tima, um setningu
reglugerðar um skráningu barna í
áhættuhóp. Þar mæli nefndin gegn
því að haldin skuli skráning um
börn í áhættuhópi. Slík skráning sé
því alls ekki í gangi.
Þetta er brot af þeim ágreinings-
efnum sem komið hafa upp i sam-
starfi Umboðsmanns barna og
Barnaverndarstofu á starfstíma að-
ilanna. Vont er ef þeir geta ekki
fundið farveg til að starfa saman að
velferðarmálum barna. Verra er ef
togstreitan kemur niður á aðstoö
þeirra við börn sem eru í alvarleg-
um vanda stödd.
Eitt lítið hænufet
Þá er framtíð Reykjavíkurlistans
aðeins að skýrast. Bæði framsókn-
armenn og vinstri grænir eru búnir
að samþykkja að kanna hvort
grundvöllur sé fyrir áframhaldandi
samstarfi. Afstaða Samfylkingarinn-
ar hefur alla tíð legið ljós fyrir, þar
hafa menn ómengaðan hug á fram-
haldssamstarfi. Þessi niðurstaða er
afar mikilvæg fyrir Reykvíkinga
því sú skipan mála að hafa tvær
stórar stjórnmálafylkingar í höfuð-
borginni sem takast á og gefa borg-
arbúum skýra valkosti er miklu
heppilegri en að hafa einn stóran og
valdamikinn Sjálfstæðisflokk og
þrjá til fjóra litla flokka sem lítið
vægi hafa. Lýðræðið verður skil-
virkara í sjálfri borgarstjórninni en
undirbúningsumræðan verður líka
kraftmeiri innan fykinganna
sjálfra. Að þessu leyti gildir annað
um málefni á sveitarstjórnarstiginu
en á sviði landsmálanna þar sem
hugmyndafræðilegar og hagsmuna-
tengdar línur eru skarpari og dýpri.
Þessi niðurstaða er líka mikilvæg
fyrir Reykjavíkurlistann sjálfan og
hugmyndina um að halda samstarf-
inu áfram á næsta kjörtímabili,
vegna þess að hún þýðir að efasemd-
arraddirnar innan bæði Framsókn-
arflokks og Vinstri grænna eru ekki
sterkari en svo að menn vilja ekki
hafna viðræðum áður en þær fara af
stað. Slíkt var þó alls ekki sjálfgefið
eins og fram kom klárlega í ummæl-
um Ármanns Jakobssonar, stjórnar-
manns í Reykjavíkurfélagi VG, hér
i DV fyrir skömmu. Þar sagði Ár-
mann að ýmsum flokksfélögum
þætti það fullkomlega raunhæfur
valkostur að láta ekki reyna á sam-
starfsviðræður. Þau sjónarmið hafa
sem betur fer orðið undir núna.
Líka Framsókn
Sama var að heyra á umræðunni
hjá framsóknarmönnum. Margir
þeirra hafa ótt-
flokkurinn væri ekki nægjanlega
sýnilegur í höfuðborginni í R-lista-
samstarfinu. Þá hafa lika heyrst
áhyggjuraddir innan úr Framsókn
um að það bitni illa á flokksstarfi í
Reykjavík að flokkurinn taki ekki
þátt í borgarpólitíkinni undir eigin
merkjum. Eðlilega hafa svipaðar
vangaveltur komið upp innan VG
líka. Þessi sjónarmið má ekki síst
rekja til þess að andlit Reykjavíkur-
listans hefur verið hinn sterki leið-
togi, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri, og hún hefur að veru-
legu leyti yfirskyggt aðra forustu-
menn í samstarfinu. Það er því í
raun ekki skrýtið þótt sú spurning
heyrist frá dyggum flokkshestum í
Framsókn og Vg til hvers þessir
flokkar séu að hampa og tryggja í
sessi leiðtoga sem opinberlega sé
meðlimur í Samfylkingunni og auk
þess jafnvel líklegur framtíðarfor-
maður í þeim flokki.
Raunveruleg rök
Það eru því ýmis raunveruleg rök
sem mæla gegn því að þessir flokk-
ar bindi sig í samstarfi um R-lista.
Það kemur heldur ekki á óvart að
það eru kannski ekki síst þeir aðil-
ar eða þau öfl í flokkunum sem
tengjast landsmálastarfi flokkanna
frekar en sveitarstjórnarsamstarf-
inu sem sjá gallana við Reykjavík-
urlistasamstarf. Jafnvel fólk úr for-
ustusveit flokkanna á landsvisu.
Sjónarhorn þess fólks er einfaldlega
annað en þess fólks sem er að sýsla
í praktískum málum frá degi til
dags á sveitarstjórnarstiginu.
Að hafa áhrif
Rökin með samstarfi eru á hinn
bóginn afar einföld, en að sama
skapi kraftmikil. Möguleikar þess-
ara flokka til að komast til valda og
áhrifa eru margfalt meiri ef þeir
bjóða fram saman heldur en ef þeir
bjóða fram hver í sínu lagi. Efa-
semdarmenn um Reykjavíkurlist-
ann, einkum úr röðum Vinstri
grænna, hafa gjarnan reynt að gera
lítið úr þessu atriði með því að tala
um að stefna þeirra og pólitík eigi
ekki að vera „hræðslubandalag" um
að halda Sjálfstæðisflokknum í
minnihluta. Áf skiljanlegum ástæð-
um hefur slíkur málflutningur fallið
í góðan jarðveg hjá leiðtogum sjálf-
stæðismanna í Reykjavík, hvort
heldur það er hinn formlegi leiðtogi
Inga Jóna Þóraðardóttir eða vonbið-
illinn Björn Bjarnason. En
Birgir
Guðmundsson
fréttastjóri
bandalög líður þá er ljóst að yfir-
gnæfandi flestir stjórnmálamenn og
stjórnmálaflokkar eru í pólitík tU að
hafa áhrif og láta gott af sér leiða og
sú einfalda en áhrifaríka staðreynd
ræður því að menn treysta sér ekki
tU að hafna samstarfsviðræðum fyr-
irfram.
„Stjórnarmyndunarviðræður"
Um margt má segja að þær við-
ræður sem nú munu fara fram miUi
Framsóknarflokks, Vinstri grænna,
Samfylkingar og óháðra séu eins
konar „fyrirfram-stjórnarmyndun-
arviðræður". Flokkarnir munu í
sumar takast á um ólík áhersluat-
riði og stefnumál sem þeir vilja
koma fram og einnig um uppstill-
Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir er samnefnari
Reykjavíkurlistans og
yrði alltaf stillt upp sem
borgarstjóraefni.
ingu á hugsanlegum sameiginlegum
lista. Lengra nær skuldbinding
þeirra tU samstarfs ekki - ekki enn
þá. Það eru því fjöldamörg atriði
sem gætu orðið til þess að upp úr
þessum viðræðum slitnaði.
Eitt slíkt atriði gæti verið mál er
varða pólitíska stefnu, þó það sé
raunar frekar ótrúlegt. í öUum meg-
inatriðum er hér á ferðinni sama
fólk og sömu sjónarmið sem ráðið
hafa ferðinni hjá R-listanum undan-
farin tvö kjörtímabil. Vinstri græn-
ir hafa að vísu náð að skapa sér
nokkuð sterka samningsstöðu með
semingi sínum og munu ugglaust
koma inn í þessar umræður með
krafti til að undirstrika að nærvera
þeirra sem nýs afls skipti máli. Mál-
flutningurinn hefur bent tU þess að
þeir vilji setja bæði grænan um-
hverfisstimpil og róttækari vinstri
stimpil á ásýnd framboðsins. Þar
gæti komið til einhver núningur,
t.d. varðandi einkaframkvæmdir og
einkavæðingu samfélagslegrar þjón-
ustu.
Uppstillingin
Annað atriði sem gæti reynst
snúið í þessum „stjórnarmyndunar-
viðræðum" varðar uppstiUingu á
listann. Grunnforsendan er þó klár,
en hún er sú að Ingibjörgu Sólrúnu
verði stillt upp sem borgarstjóra-
efni. TUhögun annarra sæta á list-
anum gæti orðið deiluefni, en þó má
gera ráð fyrir jafnri skiptingu miUi
flokka, hvort heldur það verður
þannig að hver flokkur fái tvö sæti
trygg eða einungis eitt. Einhvers
konar prófkjör verður væntanlega
að viðhafa en útfærslan á því er síð-
ur en svo sjálfgefin.
Stóra stökkið - hænufet
Loks má nefna eitt utanaðkom-
andi atriði sem gæti haft áhrif á það
hvort menn ná saman i þessum
„stjórnarmyndunarviðræðum" R-
listans. Orðrómur er nú kominn á
kreik um að ýmsir aðilar séu aö
íhuga nýtt framboð í Reykjavík.
Slíkt framboð yrði þá einhvers kon-
ar umbótasinnaframboð óháð nú-
verandi fylkingum og flokkum. Ef
það kæmi fram og ef þar yrði í for-
svari frambærilegt fólk er eins víst
að framboðið fengi eitthvert fylgi -
jafnvel nægjanlegt til að ríða bagga-
mun miUi stóru fylkinganna. Slíkt
myndu efasemdarmenn um Reykja-
víkurlista í samstarfsviðræðum ef-
laust túlka sem svo að forsendur
hefðu brostið fyrir samstarfinu. Þó
framboð af þessu tagi sé vissulega
ekki annað en orðrómur þá undir-
strikar það engu að siður hve stað-
an er brothætt og að það er afar
margt sem getur komið upp og haft
áhrif á þær viðræður sem fram und-
an eru. Samþykktir framsóknar-
manna og Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs í vikunni um að
fara út í könnunarviðræður í sumar
eru vissulega stórt stökk fram á við.
En þó er þetta stökk ekki nema eitt
lítið hænufet á leiðinni að endumýj-
un Reykjavíkurlistans.