Dagblaðið Vísir - DV - 25.08.2001, Blaðsíða 20

20
LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 2001
Helgarblað
DVWNDIR SIF GUNNARSDÖTTIR
Margar keilur á lofti
Einn íslensku þátttakendanna sýnir listir sínar í keiluvarpi sem er tilraun til aö þýöa ensku sögnina aö „jöggla“ en
þaö er þessi íþrótt venjulega kölluö.
Þar sem öll
dýrin í skóginum
eru vinir
DV á listahátíð unglinga í Karlstad
þar sem sá ekki vín á nokkrum manni
Unglingar skemmta sér
Fararstjóri íslensku unglinganna, Árni Guömundsson, til hægri ásamt Andra Ómarssyni.
Dagana 10.—11. ágúst var ég svo
stálheppin að vera stödd í
Karlstad í Svíþjóð. Það var
ekki bærinn sjálfur sem slíkur sem
gerði mig svo glaöa heldur það að ná
að upplifa síðustu daga listahátíðar-
innar Ung i Norden. Áður en ég varð
þessarar gleði aðnjótandi hafði ég
ekki minnstu hugmynd um hvað það
var sem ég var að fara að sjá, ég vissi
nafnsins vegna að þetta hlaut að tengj-
ast norrænum unglingum á einhvern
hátt, og þótti þaö ekkert afskaplega
spennandi, en hversu stór þessi lista-
hátíð var, eða hversu frábærlega
skemmtileg hafði ég ekki hugmynd
um. Hvað þá að mig grunaði hvað
unglingar nú á tímum eru botnlaust
skapandi og sniðugir.
Ung i Norden er listahátíð sem er
styrkt af Norrænu ráðherranefndinni
og var haldin í þriðja skiptið í ár. Fyr-
ir tveimur árum var hún í Finnlandi
og fyrir fjórum árum í Noregi. í ár tók
ráðherranefndin þá ákvörðun að hafa
hátíðina ekki lengur á tveggja ára
fresti heldur þriggja, en það er þó
skömminni skárra en að leggja hana
niður eins og jafnvel stóð til. Árið 2004
verður hún þvi haldin í fjórða sinn og
þá í Danmörku.
Allir saman nú
Ég man ekki eftir að hafa nokkurn
tíma heyrt af þessari hátíð áður, en ís-
lenskir unglingar hafa tekið þátt í
henni í öll skiptin og mér er sagt af
fastagestum hátíðarinnar að fyrri há-
tíðir hafi veriö stórskemmtilegar líka.
Löndin sem tóku þátt í henni í ár
voru Álandseyjar, Danmörk, Finn-
land, Færeyjar, Grænland, ísland,
Lappland, Noregur og Svíþjóð. Frá
þessum níu löndum voru saman-
komnir í Karlstad tæplega 300 ung-
lingar, á aldrinum 14-20 ára, frá
þriðjudeginum 7. ágúst til sunnudags-
ins 12. ágúst. Öll bjuggu þau, borðuðu
og unnu í Sundsta-skólanum í útjaðri
bæjarins, og í fimm mínútna fjarlægð
frá skólanum var búiö að slá upp
sirkustjaldi þar sem unglingarnir
tróðu upp á kvöldin. Einnig komu þau
fram á sviði í miðbæ Karlstad, bæjar-
búum til ómældrar ánægju.
Að sjálfsögðu voru mismargir ung-
lingar frá hverju landi enda misdýrt
að koma þeim á staðinn, en allir
krakkar fá ferðina og uppihaldið frítt.
Þannig voru flestir frá Svíþjóð en líka
voru margir hópar frá Noregi og Finn-
landi. Færri voru frá hinum löndun-
um sex en það var líka misjafnt eftir
löndum hvernig unglingarnir sem
fengu að taka þátt voru valdir.
Hæfileikarnir blómstra
í Svíþjóð, Noregi og Finnlandi voru
haldnar hæfileikakeppnir víðs vegar
um sveitir og borgir landsíns, og þeir
unglingar sem báru sigur úr býtum í
þeim voru sendir af stað til Karlstad.
Þetta er vel við hæfi því eins og Ámi
Guðmundsson, fararstjóri íslenska
hópsins, sagði þá er Ung i Norden lík-
ast því að vera Norðurlandamót ung-
linga í listum og menningu. Frá þess-
um löndum komu ótal, ótal, ótal marg-
ar hljómsveitir, og ég staðhæfi hér
með að rokk er langvinsælast meðal
norrænna unglinga og hip-hop sleikir
á þvi hælana.
Ég hef sennilega heyrt minn kvóta
af sænsku þungarokki þessa helgi og
get varla á mig bætt af hip-hoppi. Að
vísu vora alltaf svo ansi flinkir dans-
arar með hip-hop-hljómsveitunum,
sætir strákar sem fóru að því er virt-
ist að tilefnislausu úr að ofan, og það
bætti heilmikið úr skák.
Söngur, gleði og gaman
En það heyrðist líka í öðrum tón-
listarstefnum, til dæmis spilaði ungur
norskur strákur, Erlend Os, á flygil
eins og hvert annað undrabarn, fyrst
klassík sem helst líktist Tsjajkovskí
(allar svoleiðis upplýsingar voru af
skornum skammti) og síðan My funny
Valentine eftir Rodgers & Hart, af-
skaplega blíðlega og fallega.
Á eftir honum komu Mc Rebells
með lagið Biky Biky Bobo Bey og ætti
enginn að vera í vafa um hvers lags
tónlist það var. í rokkinu báru fjór-
menningar frá Álandseyjum af, hljóm-
sveitin Midnight Fire með lagið
Tillbaka. Þetta var mjög Zeppelinleg
hljómsveit, bæði í útliti og innihaldi,
og glettilega góð í þokkabót. Ekki
spillti fyrir að þetta voru allt síðhærð-
ar stelpur með skipt í miöju og í
skræpóttum blúnduskyrtum! (Hitt at-
riðið frá Álandseyjum var danshópur-
inn Free is fine - líka stelpur, kannski
eru álanskir strákar ekki mjög list-
rænir). Stelpurnar voru annars lítið
áberandi í tónlistarflutningi, nema í
söng, en þeim mun meira áberandi í
dansi og leiklist.
Perudanskt og fínt
í Danmörku, íslandi og Færeyjum
voru ekki haldnar neinar hæfileika-
keppnir, þar sáu æskulýðssamtök um
að velja listfenga unglinga til að taka
þátt í Ung i Norden. Frá Danmörku
kom atriðið Let’s get together með
rúmlega 30 þátttakendum, jafnmörg-
um perudönskum og nýbúum. Sjálf sá
ég ekki þessa sýningu en mér er sagt
að hún hafi verið afar meðvituð um
hiö fjölmenningarlega þjóðfélag og
þrangin pólitískri rétthugsun.
Frá Færeyjum kom afskaplega þjóð-
leg og ansi skemmtileg leiksýning,
Nykurs visa. Þar var sagt frá ástum
og örlögum stúlku og nykurs, dansað-
ur vikivaki og sungið og hvaðeina.
Sara fjöllistakona
Frá íslandi kom hópurinn
www.iceland.cold með samnefnt at-
riði, blöndu af dansi, tónlist og leiklist
- sem sagt einn allsherjar performans.
Þau voru svo flott að ég var gráti næst
af þjóðarstolti og óþolandi það sem
eftir lifði kvölds því mér fannst eng-
inn standast samanburð við landann.
Hópurinn var skipaður 19 ungling-
um frá Hafnarfirði, Akureyri og ísa-
firði en það var Æskulýðs- og tóm-
stundaráð Hafnarfjaröar sem sá um
skipulagningu íslenska atriðisins að
þessu sinni. Allir íslensku ungling-
arnir voru valdir vegna þess að þau
höfðu verið virk í ýmiss konar lista-
og menningarstarfsemi. Höfundur at-
riðisins og leikstjóri var Sara Guð-
mundsdóttir, íjöllistakona og söng-
kona hljómsveitarinnar Lhooq, og á
hún sem og krakkarnir allir hrós skil-
ið. Það var mál manna og ekki ein-
ungis þjóðremba í mér að íslenska at-
riðiö hefði verið alveg sérstaklega fag-
mannlegt og flott. Það hófst á landa-
fundi og lauk á söng og undirleik ung-
menna í íslenskum búningum, en á
milli höfðu áhorfendur meðal annars
séð áhrifaríkan dans með prik, „eld-
gos“ og rímur kveðnar á nýstárlegan
og drepfyndinn hátt.
Það sem gerði íslenska atriðið frá-
brugðið flestum öðrum (nema
kannski nokkrum fmnskum atriðum)
var að það var húmor í því. Það ein-
kenndi mörg atriðin hversu alvarlega
hinir ungu listamenn tóku sjálfa sig
og list sína - sem er hið besta mál en
þá er líka afskaplega frelsandi að fá að
hlæja upphátt og innilega eins og gert
var að meðferðinni á „Afi minn fór á
honum Rauð“. Þeir sem skildu ekki
kveðskapinn hlógu meira að segja
lika.
Meira „jojk“
Það sem gerði þessi kvöld í sirkus-
tjaldinu líka svo eftirminnileg var
einskær gleði bæði þátttakenda og
áhorfenda yfir öllu sem fram fór. Það
var alveg sama hver kom fram á svið,
hvað hann hafði fyrir stafni og hvort
hann gerði það vel eða illa (oftast vel)
þá var klappað og stappað og æpt á
meira. Þetta var sérstaklega áberandi
þegar ung kona frá Lapplandi steig á
svið í þjóðbúningi lands síns og fór að
syngja eða ,jojka“. Þessi tegund af
söng líkist helst blöndu af rímnakveð-
skap og jóðli. Stúlkan hafði sáralitla
rödd sem titraði óskaplega og fór hvað
eftir annað út af laginu á meðan hún
roðnaði. En áhorfendur tóku henni
fagnandi, klöppuðu og píptu og það
endaði með tveim aukalögum og rödd-
in styrktist með hverju laginu. Ég
sem hafði setið og fundist aumingja
stúlkan pínlega léleg hitnaði öll að
innan af gleði fyrir hennar hönd. Hún
haföi fengið sínar 15 mínútur.
Allir í smiöju
Það þyrfti meira pláss en þessa
síðu til að nefna öll þau frábæru at-
riði í tónlist, dansi, ljóölist og leik-
list sem ég varð vitni að þessa tvo
daga (þó hafði ég misst af tveimur
kvöldum) og heimatilbúnu atriðin
segja heldur ekki nema hálfa sög-
una. Allir þátttakendur höfðu valið
sér listsmiðju til að taka þátt í áður
en þau fóru að heiman þannig að
fjóra morgna æfðu allir mismun-
andi listgreinar með nýjum félögum
og vinum frá hinum og þessum
löndum undir leiðsögn leiðbeinanda
sem var fagmaður á sínu sviði.
Hægt var að velja djassdans (aðal-
lega stelpur), breikdans (mest strák-
ar), rappsöng, stáltrommuspil,
sirkuslistir, söngleikjasöng, ljós-
myndun, ljóðlist, fatahönnun, leik-
list, leikhúsfórðun, Capoeira - sem
er brasilísk bardagalist og ýmislegt
fleira. Allar þessar smiðjur voru í
skólanum þar sem krakkarnir
bjuggu, og var bæði fróölegt og
skemmtilegt að ganga um skólann
fyrir hádegið og detta inn í hvern
ævintýraheiminn á fætur öðrum.
Eftir að hafa æft í smiðjunum
fjóra morgna fóru allir niður í mið-
bæ Karlstad á laugardeginum sem
var markaðsdagur og tróðu upp á
„Stóra torginu", á þar til gerðu
sviði. Það var náttúrlega bara ótrú-
legt sem leiðbeinendum og þátttak-
endum hafði tekist að ná á þessum