Dagblaðið Vísir - DV - 24.11.2001, Side 28

28
Helgarblað
LAUGARDAGUR 24. NÓVEMBER 2001
I>V
Vigdís Grímsdóttir skrifar um mann sem varð ástfanginn af mynd og fór yfir hálfan hnöttinn í leit að fyrirsætunni:
Mennirnir finna alltaf
það sem þeir leita að
„Eg hef aldrei haldiö aö ég væri
þannlg manneskja aö allir kynnu
vlð þaö sem ég geröi."
en ég þekki til
hans og sagan
hans var rétt aö mér fyrir löngu.
Ég hef geymt hana síðan og hún
hefur vaxiö með mér. Þegar ég var
komin út úr Þögninni þá gat leið-
in ekki legið nema í eina átt. Og
mig langar til að fylgja hans fólki
áfram, það er svo stór hluti af mér
ennþá að ég hvorki get né vil loka
á það.“
- Eiga þá allar persónur bókar-
innar lifandi fyrirmyndir?
„Mjög margar."
„Ég hef bara ekki þannig höfuö aö
þaö taki viö hugmyndum ofan úr
skýjunum."
verið tekið afar vel, bæði hér
heima og erlendis, þú hefur fengið
öll helstu bókmenntaverðlaun ...
„Ja, þær hafa nú verið umdeild-
ar,“ maldar Vigdís í móinn.
- Já, þær hafa vakið andstæðar
tilflnningar, kannski einkum síð-
asta bókin þín.
„Það kom mér ekki á óvart,“
segir Vigdís. „Ég hef aldrei haldið
að ég væri þannig manneskja að
aliir kynnu við það sem ég gerði.
Þó hefur mig auðvitað oft langað
til að gera öllum til geðs, en skyn-
semin segir mér að ég veröi aldrei
þannig. Ég verð ekki hissa þó að
fólk kunni ekki við bækurnar
mínar en ég verð stundum hissa á
hvað fólk getur verið agressíft. En
ég verð líka hissa á hvað fólk er
gott. Ég fæ ekki bara skot - ég fæ
líka blóm og ávexti! Þannig er líf-
ið.“
Keppnismórallinn nýr?
- Hvað viltu segja að lokum um
stöðu íslenskra bókmennta á líð-
andi stund?
„Er ekki ægilega gaman í ís-
lenskum bókmenntum núna?“
spyr Vigdís á móti. „Mér finnst
það. Ofsalega margt að gerast,
eins og alltaf. Það er nú svo ein-
kennilegt. Ég er að vísu ekki
„Mað-
ur er
bara að
reyna að miðla
ákveðnum sannleika.“
- Bókunum þínum hefur
Vigdís Grímsdóttir er
handhafi Menningarverð-
launa DV í bókmenntum.
Þau hlaut hún í febrúar sl.
fyrir skáldsöguna Þögnina
sem kom út fyrir ári. Þögn-
in er mikil bók og máttug
en ekki neinn skemmtilest-
ur, til þess sökkvir hún sér
of djúpt ofan í sjúkt sálar-
líf. í ár gefur Vigdís út bók
sem getur vel flokkast und-
ir skemmtilestur; marg-
falda ástarsögu meö
óvœntum endi sem hún
nefnir Frá Ijósi til Ijóss og
kemur út hjá Iöunni. Utan
á bókinni er einstaklega
vel heppnaö málverk
eftir Línu Rut Wilberg
af stúlku sem fœrist
inn í Ijósið og sem
dýpkar söguna á sinn
hátt.
sem hryggjast í
sögulok
geta glaðst
yfir því
að þeir
fá að
líkind-
um að
hitta
þetta
fólk aft-
DV-MYNDIR BRINK
Vigdís Grímsdóttir
rithöfundur
Líöur aldrei betur en
þegar hún er að skrifa,
ráöskast um í
sinum eigin heimi.
blaðinu fyrir ári
sagðist hún loka
ákveðnu skeiði með
Þögninni - tímabili sem hún
kallar „rauða tímabilið“.
„Já, ég hef fundið mér nýja leið
í þessari sögu. Það er komin ný
öld og nýtt tímabil í skrifum mín-
um.“
- Og hvað sérðu í þessu nýja
tímabili?
„Ljósið," segir Vigdís og brosir
skelmislega. „Tímabilið sem ég er
að kveðja hófst á Kaldaljósi og lýk-
ur með nýju bókinni - um leið og
hún er byrjun á nýju tímabili."
- Hvemig kom þessi saga til
þín?
„Þetta er sönn saga -
um mann sem varð ást-
fanginn af mynd og
setur sér það mark-
mið að finna konuna
á myndinni. Og
hann fann það sem
hann leitaði að.
Mennirnir finna
alltaf það sem
þeir leita að. Ég
hef ekki hitt
þennan mann
- Er það svo með bækurnar þín-
ar yfirleitt?
„Já, mun meira en ég hef kært
mig um að segja frá. Maður fær
hugmynd að grind úr veruleikan-
um og vinnur utan um hana. Eða
þannig vinn ég. Þvi ég hef bara
ekki þannig höfuð að það taki við
hugmyndum ofan úr skýjunum!"
segir Vigdís og togar í svart háriö.
- Eru þér þá sagðar sögur eða er
þetta fólk sem þú þekkir?
„Bæði og. Ég fæ sendingar frá
fólki sem segir mér sögu sína og
biður mig að koma henni á fram-
færi. En þetta eru ekki hermisög-
ur. Ég spinn minn skáldskap utan
um sannan kjarna.“
Ekki erfitt aö skrifa
- Hvað er erfiðast við að
skrifa skáldsögur? Nú er
frásagnarháttur þinn
breytilegur frá bók til
bókar - ertu álltaf viss
um það strax hvemig
eigi að segja söguna?
„Efnið gerjast alltaf
lengi innra með mér
áður en ég byrja að
skrifa," segir Vigdís,
„og eftir að ég byrja að
skrifa finnst mér ekkert
erfitt. Stundum skrifar
maður sögur frá byrj-
un til enda, stundum
út frá miðjunni, en
ekkert af því er erfitt.
Þetta gerist svo mik-
ið af sjálfu sér. Mér
líður aldrei
betur en
þegar ég
er að
skrifa,
ráðskast um
í mínum eigin
heimi sem ég
hef fengið
meira og minna
að láni frá öðr-
um!“
- En þegar þú
ert með í hönd-
unum mannleg
örlög eins og líf
ísbjargar eða per-
sónu eins og
Lindu ömmu í
Þögninni...
„Sannleikurinn
er aldrei erfiður,"
segir skáldið og sit-
ur við sinn keip.
„Þaö lifa margir í lygi og blekkingu
í veruleikanum ..."
öldruð en ég man ekki eftir nein-
um tíma þegar ekki var gerjun í
íslenskum bókmenntum. Eina nýj-
ungin er þessi fótboltastemning.
Keppnismórallinn. Var hann
kannski alltaf? Mér finnst ekki
gott að bókmenntimar verði ein- .
hvers konar fótbolti. Það er hættu-
legt. Rithöfundar eiga ekki að
vera í leðjuslag, þeir eiga að vera
kunningjar. Manni verður að
þykja vænt um sínar samtíma-
bókmenntir og samtímahöf-
unda.“
- Ekki þó alla?
„Jújú, alla,“ segir Vigdís
einarðlega. „Ég er ekki
endilega hrifin af þeim
öllum. En mér þykir
vænt um að fólk skuli
fást við skriftir og
skáldskap af því
það skiptir máli.“
-SA
Vigdís hefur verið
meistari í þvi að skrifa
um hið illa þannig að
það verði áferðarfagurt
og virðist jafnvel gott. Oft
tekur lesanda langan tíma
að átta sig vegna þess hvem-
ig frásagnarhátturinn blekk-
ir og breiðir yfir. Hún hefur
sjaldan leyft okkur að slaka
á heldur verður lesandi að
vinna stöðugt alla bókina í
gegn, hugsa, lesa milli lín-
anna, lesa á móti textanum.
En ekki virðast vera margar
dökkar hliðar á lífinu í nýju
bókinni - og þó lifir aðalper-
sónan í blekkingu eins og
svo margar persónm- Vigdís-
ar. „Það lifa margir í lygi og
blekkingu í veruleikanum,"
segir hún og brosir óræðu
brosi, „en þeim getur liðið
vel með það. Og það þarf
jafnvel ekkert að vera svo
slæmt þegar leyndarmálið
kemst upp. Stúlkan Rósa í
Frá ljósi til Ijóss er svo góð
og yndisleg manneskja að
hún tekur sinni uppgötvun
áreiðanlega betur en ýmsar
aðrar persónur í bókunum
mínum.“
Sönn saga
Frá ljósi til ljóss er kannski
upphaf á þríleik, þannig að þeir
ur - og
aftur. Og
þessi bók er
ólík fyrri
bókum höf-
undar, það
viðurkennir
Vigdís. I við-
tali hér í