Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.2002, Page 10

10
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Aöalritstjóri: Óli Björn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aóstoðarritstjórí: Jónas Haraldsson
Fróttastjóri: Birgir Guömundsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift:
Skaftahlíö 24,105 Rvík, simi: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Oræn númen Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Kaupvangsstræti 1, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugerö og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Gegn fjölskyldtim
Handrukkarar vaöa uppi í íslensku þjóðfélagi og hrella
heilu íjölskyldurnar meö hótunum og ofbeldi. Þeir svífast
einskis viö aö innheimta fíkniefnaskuldir ungs ógæfufólks
sem ánetjast hefur eitrinu. Hrottar og lítilmenni herja á
íjölskyldur í von um skjótfenginn fikniefnagróða. Margir
foreldrar þora ekki annaö en greiða „skuldir“ barna sinna
til að þau sleppi ómeidd úr klóm fúlmenna. Hræðslan og
óttinn ráða ferðinni.
Vímulaus æska og foreldrahúsið hafa vakið athygli á
þeirri ógn sem íjölskyldum stafar af fúlmennum sem hafa
það eitt að marki að græða peninga - í hugum þeirra skipt-
ir engu þótt líf ungra glæsimenna sé lagt í rúst eða heilu
fjölskyldurnar séu settar í eins konar herkví hótana og
ruddaskapar. Allt leyfist, ekki síst þegar kemur að inn-
heimtu fikniefnaskulda.
Skilaboð Vímulausrar æsku eru í sjálfu sér skýr til for-
eldra þeirra ógæfumanna sem eru fastir í skuldaneti fíkni-
efnasala: Ekki borga og kærið til lögreglu. Auðvitað er oft
auðvelt að ráðleggja öðrum. Enginn nema sá er reynt hef-
ur getur skilið angist og ótta foreldra sem búa við hótanir
handrukkara. En fúlmennin verða hins vegar ekki stöðvuð
nema þeim sé veitt mótspyrna og mótspyrnan verður ekki
veitt nema í sameiningu foreldra, lögreglu, dómstóla og lög-
gjafans.
DV hefur margoft á undanfórnum misserum fjallað um
þetta þjóðfélagsböl, en óaldarlýðurinn veður enn uppi. Blað-
ið hefur reynt að draga upp þessa dökku mynd af íslensku
þjóðfélagi og mynda þannig farveg fyrir umræður um hugs-
anlegar lausnir. Flestir hafa látið sér fátt um finnast.
í leiðara DV í nóvember 1999 sagði meðal annars: „Það
er kominn tími til að skorin sé upp herör gegn hrottunum,
sem fara sínu fram. Fjölmiðlar hafa þá skyldu að draga
fram í dagsljósið hvernig fjölskyldur, en þó einkanlega ung-
menni, hafa orðið fórnarlömb handrukkara. Lögregluyfir-
völd verða að tryggja öryggi þeirra sem verða fyrir barðinu
á glæpahyskinu með öllum tiltækum ráðum. En löggjafinn
verður fyrst að vinna sina heimavinnu og færa lögreglu
þau vopn sem nauðsynleg eru í baráttunni, sem svo auðvelt
er að tapa.“
Skuldif hlaðast upp
Ársreikningur Reykjavíkurborgar fyrir síðasta ár leiðir
í ljós að hreinar skuldir borgarsjóðs og borgarfyrirtækja
námu í lok síðasta árs nær 34 þúsund milljónum króna.
Þetta þýðir að hver Reykvíkingur skuldar að meðaltali um
300 þúsund krónur og hver fjögurra manna fjölskylda um
1,2 milljónir króna. Og þá eru lífeyrisskuldbindingar ekki
meðtaldar en heildarskuldir með lífeyrisskuldbindingum
nema alls tæpum 67 þúsund miUjónum króna. Með lífeyris-
skuldbindingum skuldar því hver fjögurra manna fjöl-
skylda í höfuðborginni tæpar 2,4 milljónir króna.
Frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins og R-listans hafa
deilt um skuldaaukningu Reykjavíkurborgar undanfarnar
vikur. Þær rökræður hafa farið ofan garðs og neðan hjá
kjósendum, eins og svo oft þegar stjórnmálamenn deila um
tölur. Fjárhagsleg staða Reykjavíkurborgar, sem sjálfstæð-
ismenn hafa ætlað að gera að sérstöku kosningamáli, hefur
því fram til þessa haft lítil áhrif.
En hvort sem um kosningamál er að ræða eða ekki geta
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri og meirihluti R-
listans ekki vikið sér undan því að skýra út gríðarlega
aukningu hreinna skulda borgarinnar. Ekki síst þegar haft
er i huga að fjárhagsáætlun fyrir liðið ár gerði ráð fyrir að
skuldir myndu lækka. Jafnvel í desember síðastliðnum
gerðu áætlanir ekki ráð fyrir jafnmikilli skuldaaukningu -
langt í frá. .
Oli Björn Kárason
4
_________________________________ _______LAUGARDAGUR 4. MAÍ 2002
DV
Rauðu ástarsögurnar
Jónas
Haraldsson
l - aöstoöarritstjóri
Laugardagspistill
Ónóg umönnun
Slappleiki minn kom vel á vond-
an því að almennt hef ég verið
þeirrar skoðunar að minni háttar
krankleiki, þar sem menn eru frá
vinnu í einn til nokkra daga, sé að-
eins sálrænt ástand. Með viljafestu
megi koma í veg fyrir slíkan aum-
ingjaskap. Nú lá ég eins og skata
heima hjá mér, ýmist of kaldur eða
heitur, með beinverki og maga-
verk. Allt var það frekar óþægilegt
og skal ekki gert upp á milli verkj-
anna. Verst var þó að ég lá þama
einn og fékk ekki þá umönnun sem
ég taldi lasburða mann eiga rétt á.
Krakkamir vom í skólanum og
konan í vinnunni. Ég kunni ekki
við að hringja í hana til þess að
greina frá þessum vesaldómi min-
um.
Ég dró hins vegar ekki úr þegar
hún kom heim og lýsti þjáningum
mínum af þeirri tiifmningu sem
líkamlegt og andlegt þrek leyfði. Ég
hafði ekki lyst á neinu nema hvað
ég pantaði kalt kók sem ég taldi
allra meina bót, eins og á stóð. Kon-
an var ekki sammála þessari lyfja-
gjöf en lét þetta þó eftir mér. „Ertu
búinn að mæla þig?“ spurði hún
ViDocir óct lvcti oinlfDnmimim á hanri
Ég hafði ekki lyst á
neinu nema hvað ég
pantaði kalt kók sem ég
taldi allra meina bót,
eins og á stóð. Konan var
ekki sammála þessari
lyfjagjöf en lét þetta þó
eftir mér.
amans væri úr lagi genginn, ég
skylfi annaðhvort svo undir sæng-
inni að tennur glömruðu eða svitn-
aði þannig að ég henti af mér sæng-
urgopanum. Ég neitaði allri mæl-
ingu enda ekki stundað slikt í ára-
tugi. „Mælingar eru fyrir böm,“
sagði ég. „Ég man ekki til þess að
hafa gengið í gegnum slíkt síðan
mamma mældi mig í bemsku." Það
hnussaði í konunni. Hefði ég verið
með almennilegri rænu kann að
vera að ég hefði áttað mig á þvi,
strax á fyrsta kvöldi lasleikans, að
hún teldi mig erfiðan sjúkling.
Meðvitundin var
hins vegar skert
svo ég hélt áfram
kvarti mínu og
kveini og bað böm-
in að vera ekki með
>ennan bölvaða há-
,aða. Vissu þau ekki
af sjúkum manni í hús-
inu, einstaklingi sem
sýna þyrfti fulla tillits-
semi? Þau horfðu á
móður sína. Vera kann
að hún hafi blikkað þau
og bent á eiginmanns-
nefnuna með glotti en
ég náði þeim skila-
boðum ekki.
„Ég verð kominn aftur klukkan
tvö,“ sagði ég við vinnufélagana
þegar ég skaust heim í mánudags-
hádeginu. Ástæða brottfararinnar
var ekki svengd, heldur þvert á
móti. Ég var ónógur sjálfum mér,
gott ef ekki með beinverki og vont
í maga. Þar sem ég er óvanur las-
leika, sem betur fer, taldi ég tvo
tíma duga til þess að ná þessum
skramba úr mér. Ég lagði mig þeg-
ar heim kom en var öngvu betri
þegar klukkan nálgaðist tvö. Ég
hringdi því á vinnustaðinn og til-
kynnti að ég kæmi því miður ekki
meira þann daginn. Því var tekið
með jafnaöargeði og ég fullvissaður
um aö öll hjól gengju smurð þótt ég
væri fjarri. Ég sagði ekki neitt en
þótti þetta undarlegt og raunar
miður því ég stóð í þeirri trú
að ég væri ómissandi.
Takmörkuð heimssýn
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ritstjóri
Ritstjornaroref
Þeir sem komnir eru til nokk-
urra ára muna þá tíð þegar íslend-
ingar voru í stríði við Breta. Það
var mikill slagrn- og gekk reyndar
svo langt að íslendingur fórst í því
stríði. Sá maður vann í vélarsal
eins af varðskipum íslendinga og
var að rafsjóða í gat sem kom á
síðu skipsins við ásiglingu breskr-
ar freigátu. Þetta var í 200 mílna
stríðinu fyrir góðum aldarfjórðungi
og maðurinn lifði ekki raflostið
þegar fylla kom á skipið í ati þess
við herfley hinnar konunglegu
tignar.
íslendingar tóku ekki beinan
þátt i stríðinu mikla um miðja síð-
ustu öld. Samfélag þeirra tók hins
vegar stakkaskiptum þegar breski
herinn sigldi inn Flóann 10. maí
1940 og hemam eyjuna í norðri. Og
íslendingar voru að mörgu leyti
hrifsaðir inn í nútímann þegar
sporgöngumenn breskra hermanna
komu hingað til lands um ári síðar.
Kaninn passaði upp á landann.
Engu að síður fórust margir íslend-
ingamir í þessu stríði þegar ís-
lenskum skipum var sökkt á norð-
anverðu Atlantshafmu.
Stríð með fomöfnum
Hér hefur verið skrifað um ís-
lendinga. Hér hafa ekki verið notuð
persónufomöfn, en það var hins
vegar ítrekað gert á þessum árum.
í blöðum og útvarpi var einatt
skrifað og talað um „okkur“ íslend-
inga og sagt að „við“ ættum í stríði.
Þorskastríðin eru sýnu nærri okk-
ur í tíma en seinni heimsstyrjöldin
- og í seinasta striðinu sem við háð-
um við Breta um þann gula og góða
fisk, var ekki annað að sjá en að
þessi fréttamennska með áherslu á
persónufomöfn væri á blóma-
skeiði.
Iþróttafréttamönnum er tamt að
taka málstað annars aðilans þegar
landslið íslendinga etur kappi við
aðra þjóð. Þar láta þeir sér fátt fyr-
ir brjósti brenna og tala eða öllu
heldur æpa og skrifa af þvílíkri
þjóðrembu að við fátt verður jafn-
að. Þó koma þorskastríðin þar til
greina. Vera kann einmitt að ís-
lenskir blaða- og fréttamenn hafi
farið lengra en ákafir íþróttafrétta-
menn á þessum átakaárum á úfnu
hafi. Bretinn var nefnilega ekki að-
eins andstæðingur, heldur var
hann óvinur.
Vinir og óvinir
Löngum hefur verið sagt að
blaða- og fréttamennska lúti lög-
málum sínum en vissulega fylgir
hún líka tíðarandanum. í hinum
vestræna heimi, hver sem hann svo
sem er, hefur það gerst á síðustu
mánuðum að í auknum mæli er
þjóðum heims og jarðarbúum stillt
upp í tvo gerólíka hópa; vini og
óvini. Eftir ógnaratburðina ellefta
september í fyira hefur þessi skipt-
ing fest sig í sessi, ekki sist innan
ritstjóma og fréttastofa í Evrópu og
ekki síður í Bandaríkjum Norður-
Ameríku.
Heilu stórblöðin og ekki síður
heimsfréttastofumar hafa tekið af
skarið og girt fyrir upplýsingar frá
„óæskilegum" öflum. Og þegar
tveir eiga í stríði eiga stóru stofum-
ar orðið svo auðvelt með að taka
málstað annars aðilans að gömul
lögmál verða að graut í stefnu
þeirra. Því má með nokkrum sanni
segja að fréttaþjónusta CNN frá
átökum Breta og Bandaríkjamanna
við liðsmenn al-Queda í fjallahéruð-
um Afganistans hafi minnt um
margt á íslenskar þorskastríðsfrétt-
ir á sinni tíð.
Styrkur upplýsinga
Vissulega fellur sannleikurinn
fyrstur alls í hverju stríði. Vandað-
ir fjölmiðlar hafa reynt að rétta