Dagblaðið - 27.11.1978, Síða 12

12
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1978.
Útgafandfc DagMaðið hf',
Framkvasmdaatjöri: Sváinn R.EyjóHsson. RKsljóif: Jónas Kristjánsson.
Fréttastjórt Jón Birgir Pétursson. RKstjómarfuBtrúi: Haukur Halgason. SkrHstofustjóri ritstjómar J6
hannos RaykdaL íþróttir Haiiur Sfmonarson. Aöstoóarfráttastjórar Atli Stainarsson og Ómar Valdr
marsson. Menningarmál: Aðabtainn Ingólfsson. Handrit: Ásgrimur Pálsson.
Biaðamerm: Anna Bjamason, Ásgair Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefánsdóttlr, EKn Afcarts
dóttir, Gissur Sigurösson, Gunnlaugur A. Jónssón, Hailur Hallsson, Halgi Pétursson, Jónas Haraidsson,
Óiafur Gairsson, Óiafur Jónsson. Hönnun: Guöjón H. Pálsson.
Ljósmyndir Ari Kristinsson, Ámi Páll Jóhannsson, BjamiaHur BjamleHsson, Höröur Vilhjálmsson,
Ragnar Th. Sigurösson, Sveinn Þormóðsson.
Skrrf8tofustjóri: ólafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Þráinn ÞorieHsson. Sölusljóri: Ingvar Svainsson. DraHÍng-
arstjóri: Már E.M. Haldórsson.
Rrtstjóm Siöumúla 12. Afgraiösla, áskriftadeild, augtýsingar og akrifstofur Þverhofti 11.
Afiablmi blatebw ar 27022 Í1Ó Hnurl. Á.kiift 2400 kr. á mfciuÁi inípnlands. I lauiasfiiu 120 kr. eintakið.
Satnkig og umbrot Dagblaöið hf. Siðumúla 12. Mynda- og plötugarö: Hlmir hf. Siðumúla 12. Prentun:
Árvakur hf. SkeHunni 10.
Afbrígöilega fjöiskyldan
Kína:
Maogagnrýnd-
ur í fyrsta sinn
— varhelztistuöningsmaðurfjórmenningaklíkunnar
Ósköp þætti mörgum fjölskyldum
þægilegt að geta sjálfar ákveðið tekjur
sínar. Við getum ímyndað okkur fund,
þar sem slík ákvörðun væri tekin.
Þar mundu foreldrarnir lýsa því, hve
nauðsynlegt væri, að áfram sé fjárfest í
húsgögnum og að keyptur verði annar bíll til viðbótar
hinum fyrri. .
Börnin mundu minna á peningaþörf sína vegna kaupa
á gosi og gotti, íþrótta- og tómstundavörum og vegna
heimsókna á bíó og diskótek.
Að öllu samanlögðu kæmi ef til vill í ljós, að heimilið
þyrfti 2, l milljón í tekjur á mánuði til að mæta meintri
útgjaldaþörf. Auðvitað er þetta hækkun, sem er langt
umfram verðbólgu.
Ný skoðun útgjaldaliðanna mundi ef til vill leiða í ljós,
að fresta mætti endurnýjun frystikistu og hefja mætti
bruggun í stað viðskipta við áfengisverzlunina. Þar með
væri tekjuþörfin komin niður í l ,6 milljón krónur.
„Ágætt,” segir fundarstjóri fjölskyldufundarins. „Þeir,
sem eru sammála því, að fjölskyldan fái l ,6 milljón í
tekjur á mánuði, gefi merki.” Allir rétta upp hendur.
Nú vill svo til, að hér á landi er eins konar fjölskylda,
sem getur ákveðið tekjur sínar með þessum hætti, alveg
eins og hún sé ein í heiminum. Það er ríkisvaldið.
Þar leika ráðuneytisstjórar og aðrir ríkisforstjórar
hlutverk barnanna, sem eru beðin um að leggja fram
óskalista. Það gera þeir svikalaust og bæta jafnvel 20%
ofan á til að tryggja sig gegn hugsanlegum niðurskurði.
Fjármálaráðherra leikur hlutverk fundarstjóra
fjölskyldufundarins. Hann leggur saman listana og sker
þá niður um 20%. Útkoman er kölluð fjárlagafrumvarp.
Síðan kemur röðin að alþingismönnum, sem hafa
sömu hagsmuni og ráðuneytisstjórarnir og leika því
einnig hlutverk barnanna. Þeir vilja ekki láta skera niður
þessa brú og hinn skólann.
Að lokum samþykkja þeir fjárlög, sem eru 10% hærri
en frumvarpið. Auðvitað er hækkun heildarupphæðar-
innar mun meiri en hækkun verðlags milli ára. Þannig
hefur það að minnsta kosti verið í raun á íslandi i um
það bil áratug.
Að þessu sinni felur fjárlagafrumvarpið í sér hækkun
hlutdeildar ríkisins í þjóðarbúinu úr 28% í 32%. Það er
aukning um 14% umfram verðbólgu og eðlilegan vöxt
þjóðarbúsins.
Stjórnmálamenn okkar leysa málið með því að hækka
skatta og taka fleiri lán, einkum með yfirboðum á
skuldabréfamarkaði. Slíkar lausnir hafa venjulegar
fjölskyldur ekki.
Almenningur hefur fastar mánaðartekjur, sem
breytast með kerfisbundnum hætti. Fólk verður að taka
þessum tekjum og haga útgjöldum sínum í samræmi við
það. Menn venja sig á að halda sér innan rammans og
geta það.
Ríkisvaldið þarf að temja sér sömu vinnubrögð, því að
ekkert bannar, að þarfir þess séu uppfylltar hægar en nú
gerist. Ef ekkert þak er á meintri útgjaldaþörf, fer allt úr
böndum, eins og gerzt hefur hér á landi.
Ríkisstjórnin á að leggja fyrir alþingi fjárlagafrum-
varp, sem byggir á fastri niðurstöðutölu, föstu hlutfalli
ríkisbúsins af þjóðarbúinu. Síðan á frumvarpið að skipta
heildartölunni milli ráðuneyta og stofnana.
Þá kemur til kasta ríkisforstjóra að hafa nægan aga á
rekstri sínum og halda sér innan rammans. Ekki annað
en það, sem þeir þurfa sjálfir að gera á heimilum sínum.
Ásakanir og gagnásakanir á vegg-
spjöldum í Peking virðast vera helzta
leiðin sem notuð er til að deila á eða
hrósa kínverskum stjórnmálamönn-
um. Fyrir helgina hermdu fregnir frá
Peking að mikið hefði borið á kröfum
Verðtrygging við
íbúðakaup
—áhugaverð áhættulaus
efnahagsráðstöfun
Það er sjaldgæft, að allir íslendingar
séu sammála um nokkurn hlut, en
það held ég megi fullyrða, að allir séu
sammála iim að lánsfjárskortur sé
mikill á Islandi, og að það sé slæmt.
Eins eru vist allir sammála um að
allt of háar útborganir tíðkist við kaup
og sölu fasteigna, sem hafi þau áhrif í
þjóðfélaginu, að aukavinna sé talin af
hinu góða, og unga fólkið þræli sér út,
mest vegna íbúðakaupa. Fleiri
foreldrar en vilja þurfi af þessum
sökum dagvistun fyrir börn sín, og
fjölskyldulíf sé fáskrúðugra en æski-
legt væri.
Þá er oft býsnast yfir því, að menn
byggi of stórt, og dæmin úr gömlu
hverfunum t.d. í Reykjavík sanna, að
fólk minnkar ekki við sig ibúðir, þótt
börnin fari að heiman. Ástæðan er að
sjálfsögðu sú, að það borgar sig að eiga
steinsteypu.
Þessi grein er skrifuð með ofpn- -
greint í huga, en auk þess eru tv6 af
stefnuatriðum ríkisstjórnarinnar
kveikja að greininni. Þessi tvö atriði
eru áformin um að fjárfestingar lands-
manna dragist saman um 10% á
næsta ári frá því sem nú er, og
hækkun eignaskatta um 50% á
einstaklingum og 100% á fyrir-
tækjum.
Ég ætla þá aftur að víkja að láns-
fjárskortinum, hugmynd um lausn
hans að svolitlum hluta og þær
afleiðingar, sem mér finnst sú hugsan-
lega lausn hafa í för með sér.
Kjallarinn
Hvers vegna má
aðeins ríkið gefa
út verðtryggð
skuldabréf
Ég hef i mörg ár verið talsmaður
þess, að allar fjárskuldbindingar — öll
lán — ætti að mega verðtryggja, ef
aðilar viðskiptanna vilja það sjálfir.
Slíkt hefur ekki átt hljómgrunn meðal
ráðamanna þjóðarinnar, þótt allar
ríkisstjórnir síðustu áratuga hafi
sjálfar gefið út verðtryggð spariskír-
teini.
Hugmyndin, sem nefnd var hér
áðan, er um það, að heimiluð verði
verðtrygging innan ákveðins sviðs
viðskiptalífsins — við fasteignakaup.
Nánar tiltekið yrði heimilt að verð-
tryggja þann hluta kaupverðs fast-
eignarinnar, sem venju sartikvæmt
greiðist með veðskuldabréfi. - ■ 111
Með þessari heimild gætu seljéndú'r
fasteigna sætt sig við lægri útborganir,
og þar með verður léttara fyrir unga
fólkið með stóru fjölskyldurnar að
kaupa ibúðir þeirra, sem vilja minnka
við sig. Það er meira að segja svo vel,
að báðir fá nokkurn ávinning.
Kaupandinn greiðir að visu sann-
virði fyrir íbúðina — græðir ekki á
verðbólgunni — en greiðslur hans
dreifast á mun lengri tima og hann
getur lifað mannsæmandi lifi, þrátt
fyrir íbúðarkaupin.
Seljandinn getur óhræddur tekið við
Leó E. Löve
lágri útborgun, þvi að verðtrygging
eftirstöðvanna gerir það að verkum,
að hann verður ekki fyrir tjóni vegna
verðbólgu. Gamalt fólk, sem með
þessum hætti yildi selja íbúðir sínar,
ætti I verðtryggðu bréfunum lífeyris-
sjóð, jafn verðmikinn og steinsteypan,
sem seld var, en miklu.þæBÍlegri eigri,(
sem hvorki þarf áð eyoá fé eða
kröftum til að halda við.
Ekki finnst mér óeðlilegt, að í fyrstu
yrðu sett ákveðin skilyrði af opinberri
hálfu vegna skuldabréfa þessara, auk
tiess sem ríkið þyrfti að veita visitölu-
bréfum þessum svipuð skattakjör og
hinum rikistryggðu.
Skilyrt heimild
til verðtryggingar
Skilyrðin, sem nefnd voru, mættu í
upphafi vera þessi: