Dagblaðið - 19.11.1979, Blaðsíða 15

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 19. NÓVEMBER 1979.
15
\
Myndin er teldn á Markúsartorginu 1 Feneyjum. Húsakvnnin handan lónsins
eru Cini-stofnunin þar sem ráðstefnan var haldin.
tveggja af rikustu þjóðum heims, sem
aidrei áttu nýiendur. Og hugsum tii
Japana og Þjóðverja, sem urðu ekki
forríkifr fyrr en nýlendur þeirra og
leppríki höfðu verið frá þeim tekin.
Og nú stunda Vesturlönd ekki
frekar samsæri gegn þriðja heiminum
með því að halda niðri verði á hráefn-
um.
Efnahagsbandalag Evrópu og
Bandaríkin fljóta i offramleiddum
landbúnaðatafurðum. Bandarikin
eru nettó-útflytjandi landbúnaðaraf-
urða og hráefna.
Vesturlönd þurfa ekki einu sinni á
þriðja heiminum að halda. Fyrir utan
olíu, er þau kaupa dýru verði, geta
þau framleitt öll þau hráefni, sem
þau þurfa á að halda. Að vísu yrði
slík framleiðsla dýrari, en ekki veru-
lega dýrari.
Hins vegar þarf þriðji heimurinn
mjög svo á Vesturlöndum að halda,
ef hann vill flýta för sinni i átt til iðn-
byltingar.
Viljafáfrið
Þessar útskýringar mínar eiga að
ieggja áherzlu á, að nýlendu-sektar-
kennd eigi ekki að flækjast fyrir í
samskiptum norðurs og suðurs.
Vesturlönd voru ekki og eru ekki sek
um að arðræna þriðja heiminn.
Þetta atriði er mikilvægt, þvi að
krafan um nýja alþjóðaskipan fjöl-
miðlunar er þáttur í baráttunni fyrir
nýrri alþjóðaskipan efnahagsmála.
Hún er hluti vel heppnaðrar við-
leitni harðstjóra þriðja heimsins við
að breiða yfir græðgi sína, vangetu
og arðrán og koma skömminni yfir á
Vesturlönd. Þeir vilja fá að arðræna
og kúga þegna sina í friði. Og þeir
vilja fá vestræna aðstoð til að efla
svissnesku bankareikningana sína.
Þess vegna vilja þeir vitaskuld ráða
því sjálfir, hvaða upplýsingar berist
frá löndum þeirra og hvaða upplýs-
ingar beríst til landa þeirra. Þeir hafa
góöa möguleika á sliku.
Þeir munu reka úr landi blaða-
menn og fréttaritara vestrænna
fréttastofa. Þeir munu spila á sam-
keppni milli fréttastofa og reyna að
kúga þær til að kyngja frelsisskerð-
inguogáróðri.
En við á Vesturlöndum viljum ekki
að hátt stig upplýsingamiðlunar
heima fyrir liði tjón vegna málamiði-
unar við ráðamenn í þriðja heimin-
um.
Utan alfaraleiðar
Sumar röksemdirnar gegn Vestur-
löndum skil ég. Mitt heimaland er í
eins konar þriðja heims aðstöðu
gagnvart Vesturlöndum. Við
verðum að búa við einátta upplýs-
ingastraum.
Við lesum erlendar fréttir, erlend
blöð og tímarit og hlustum á erlent
útvarp. Enginn les hins vegar okkar
blöð, hlustar á okkar útvarp eða
horfir á okkar sjónvarp.
Því veldur bæði tungumálamúrinn
og almennur skortur á áhuga á mál-
efnum lítils lands.
Stundum viljum við láta hlusta á
okkur. Við fundum fyrir því i svo-
nefndum þorskastríðum við Bret-
land. Við gætum fundið fyrir þvi
núna, þegar í uppsiglingu er eins
konar loðnustrið um Jan Mayen milii
Noregs og íslands.
En við skiljum, að við getum engan
veginn neytt umheiminn til að hlusta
á rödd okkar. Jafnvel þótt við tækj-
um þátt i samsæri harðstjóra úr
þriðja heiminum gegn hinum vest-
rænu fréttastofum, þá mundi hið
miðlaða efni lenda í ruslakörfum
fjölmiðlanna.
Viðtakandi frétta í Nebraska eða
Langbarðalandi hefur einfaldlega
ekki áhuga á vandamálum íslen/.kra
fiskveiða.
Hvorki ég né þriðji heimurinn
getum neytt okkar upplýsingum upp í
ykkur. Þess vegna mun margrædd
fréttastofa þriðja heimsins ekki hafa
mikil tök á viðskiptum á Vestur-
löndum, alira sízt ef miðlun hennar
verður full af áróðri harðstjóra
þriðja heimsins.
Vondar fréttir
Ég skil vel, að þeim líki slikt illa, en
af öðrum ástæðum en þeirra. Ég
sætti mig við skortinn á góðum frétt-
um frá íslandi, landi utan alfaraleið-
ar. En ég sakna vondu fréttanna.
Einmitt þeirra frétta, sem harðstjór-
um þriðja heimsins er svo illa við.
Eins og alls staðar eru ráðamenn í
heimalandi mínu ákaflega viðkvæmir
fyrir útlöndum, imynd þeirra sjálfra í
umheiminum. Þeir vilja, að allir viti,
að þeir ráði fyrir lýðræðislegu og
hagþróuðu ríki. Þeir vilja ekki, að
umheimurinn viti um einstaka hrap
þeirra niður í græðgi, spillingu og
vangetu.
—.......... y
Þeir vilja geta staðið með fullunt
sóma andspænis erlendum stéttar-
bræðrum sínum.
Þeir mundu gæta sín betur, ef er-
lendis væri vitað um upplýsingar ís-
lenzkra blaða um einstaka hrösun
þeirra á vegi dyggðarinnar. Þeir
mundu fremur en ella reyna að
forðast græðgi, spillingu og vangetu.
Slíkt yrði þjóð minni til heilla.
Alveg eins og upplýsingar um
græðgi, spillingu og vangetu ráða-
manna þriðja heimsins gætu hjálpað
þjóðum þess heimshluta.
Almúgamaðurinn
Við megum aldrei ruglast á ráða-
mönnum þriðja heimsins og þjóðunt
þriðja heimsins.
Svonefnt þjóðerni og fullveldi í
þriðja heiminum felur venjulega ekki
í sér þátttöku fjögurra fimmtu hluta
íbúanna. Alveg eins og i Evrópu fyrir
aðeins 200 árum, þegar meðalaldur
var jafnvel enn lægri en hann cr nú í
þriðja heiminum.
Það, sem við gerum fyrir þriðja
heiminn, eigum við að gera fyrir
fóikið þar og ekki fyrir ráðantennina.
■ Fulltrúar harðstjóranna i þriðja
heiminum ráða ferðinni hjá Samein-
uðu þjóðunum og i Mcnningarstofn-
un Sameinuðu þjóðanna, þegar tætt
er um svonefnda nýja alþjóðaskipan
fjölmiðlunar.
Við skulum ekki hlusta á ráð
þeirra. Vesturlönd eru ekki sek unt
kúgun þriðja heimsins, hvorki i et'na-
hag né í fjölmiðlun.
Við berum enga ábyrgð gagnvart
harðstjórum þriðja hcimsins, þeim
sem vilja ná tökur.i á miðlun upplýs-
inga landa milli.
Sú ábyrgð, sent við kunnum að
hafa, er gagnvart almúgamanni
þriðja heimsins, sem cr ntannlcg
vera, alveg eins og stritandi forfeður
okkar voru.
Jónas Kristjánsson
ritstjóri
(Þetfa er stytl útgáfa af erindi höfundar á al-
þjóðaráflstefnu ritstjóra, sem Cini stofnun n í
Feneyjum stóð fyrir í upphafi þessa mánaðm.)
"N f
Kjallarinn
Sighvatur
Björgvinsson
En hin leiðin er svo margfarin, að
við vitum öll hvar hún endar. Hin
leiðin var m.a. farin af Alþýðu-
bandalaginu og Framsóknarfiokkn-
um í fyrri ríkisstjórn Ólafs Jóhannes-
sonar. Fyrir þeim flokkum endaði sú
leið þannig, að Alþýðusamband
íslands sparkaði þeim út úr ráðuneyt-
unum. Þessi leið var líka farin af
flokkunum, sem mynduðu ríkisstjórn
Geirs Hallgrimssonar, því á miðju
síðasta kjörtímabili var þessum
tveimur flokkum orðið það Ijóst, að
áframhaldandi samstjórn þeirra
myndi engu góðu fá til leiðar komið.
í það skiptið endaði sú leið þannig,
að kjósendur í landinu spörkuðu fót-
unum undan báðum þessum flokk-
um.
Það er ekki oft sem íslenskir
stjórnmálamenn eru reiðubúnir tii að
standa og falla með skoðunum sín-
um. Það er Alþýðuflokkurinn núna.
Hvernig svo sem jveir leikar fara þá
tel ég að með því höfum við alþýðu-
flokksmenn verið sannir gagnvart
okkar fólki og okkur sjálfum trúir.
Og þegar öll kurl eru komin til grafar
þá er það sjálfur kjarni málsins. Ný
vinnubrögð nýrrar kynslóðar í stjórn-
málaheiminum.
Sighvatur Björgvinsson
fjármálaráðherra.
Kjallarinn
Hvers vegna
Pétur Thorsteinsson?
Vegna fréttar blaðsins mánudaginn
12. nóv. sl., þessefnis að Pétur Thor-
.steinsson eigi stuðningsmenn við
framboð til forsetakjörs ef og þegar
núverandi forseti gefur ekki kost á
endurkjöri, og undirritaður sé einn af
stuðningsmönnum Péturs, þá er það
rétt, og vona ég í lengstu lög að hann
gefi kost á sér til starfsins, svo
miklum mannkostum sem hann er
búinn og með þá einstöku starfs-
reynslu er hann hefur að baki.
Persónulega hefi ég þekkt Pétur
Thorsteinsson allt frá þeim tíma er
við vorum saman í vegavinnu á
Holtavörðuheiði fyrir stríð. En vegna
langvarandi fjarvista hans frá íslandi
við störf í þágu íslensku þjóðarinnar
er hann og starfsferill hans ekki svo
kunnur almenningi á íslandi sem
skyldi. Ég vil nota tækifærið, i von
um að Pétur fyrirgefi mér þegar hann
kemur heim úr núverandi Austur-
landaferð, og birti hér örstutta
samantekt mína um ævi hans og
störf:
Fæddur7. nóvember 1917.
Stúdent, Reykjavík 1937.
Viðskiptafræðipróf 1941.
Lögfræðipróf 1944.
Starfaði í utanríkisráðuncytinu í
júní—júli 1944.
Sendiráðsritari við sendiráðið í
Moskvu 1944—1947.
Starfaði i utanríkisráðuneytinu
1947—1953 , yfirmaður viðskipta-
deildar 1950—1953, jafnframt for-
maður millibankanefndar 1952—53.
Sendiherra i Sovétríkjunum
1953—1961., jafnframt i Ungverja-
landi 1956—1961, jafnframt i
Rúmeníu 1956—1961.
Sendiherra í Bonn 1961 —1962,
Pétur Thorsteinsson.
jafnframt í Grikklandi, Júgóslavíu
og Sviss.
Sendiherra í Frakklandi 1962—
1965, jafnframt í Belgiu, Júgóslavíu
og Lúxemborg, jafnframt hjá ráöi
Atlantshafsbandalagsins og hjá
OECD, jafnframt hjá EBE 1963—
1965 og hjá UNESCO 1964—1%5.
Sendiherra 1 Bandaríkjunum
1965—1969. jafnframt í Argentínu,
Brasilíu, Kanada og Mexíkó, jafn-
framt sendiherra á Kúbu 1966—
1969.
Ráðuneytisstjóri utanríkisráðu-
Páll S. Pálsson
neytisins 1969—1976.
Ritari utanrikismálanefndar
1%9—1976.
Sérstakur ráðunautur i utanríkis-
þjónustunni frá 1976, jafnframt
sendiherra í Indlandi, íran, Japan,
Kina og Pakistan frá 1976, jafn-
framt i Thailandi frá 1977 og i írak
og Bangladesh frá 1978.
Margsinnis nefndarformaður í
samningum við erlend ríki , á sviði
viðskiptamála, fiskveiðimála og flug-
mála.
Páll S. Pálsson