Dagblaðið - 17.12.1980, Blaðsíða 15

Dagblaðið - 17.12.1980, Blaðsíða 15
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 1980. 15 ÁBYRGÐARVIÐCERÐA Talsvert er um það, að senda þarf til viðgerðar til útlanda hluti, sem eru í ábyrgð. íslensk tollalög kveða ekki sérstaklega á um það, hvernig skuli tollafgreiða slikar viðgerðarsend- ingar. Hins vegar eru almenn ákvæði 1 4. gr. laga um tollskrá o.fl., nr. 120/1976 um tollafgreiðslu á vörum, sem sendar eru til útlanda til við- gerðar. Samkvæmt þessari grein skal greiða aðflutningsgjöld af sendingar- kostnaði báðar leiðir ásamt við- gerðarkostnaði, sama hundraðshluta og sams konar erlend, aðflutt vara ber, þó ekki lægri verðtoll en 5%, enda hafi vörunni verið framvísað fyrir tollstarfsmanni við útflutning og gerð útflutningsskýrsla á til þess gert eyðublað. Tollyfirvöld búa til viðgerðarkostnað Þegar vara, sem gert hefur verið við, eiganda, að kostnaðarlausu, kemur aftur, kemur enginn reikn- ingur fyrir viðgerðarkostnaði en í flestum tilvikum staðfesting á því, að um viðgerð sé að ræða án endur- gjalds. Samkvæmt 4. gr. tollalaga ber þá að greiða aðflutningsgjöld ein- ungis af sendingarkostnaði báðar leiðir og þykir mörgum nokkuð langt gengið í skattpíningu, þar sem ekki er um að ræða neina verðmætaaukn- ingu. Þegar greinarhöfundur lagði ný- lega inn hjá tollstjóraembættinu í Reykjavík tollskýrslu yfir hlut, sem var að koma úr ábyrgðarviðgerð frá Bandarikjunum, kom í ljós hin óbil- gjarna og að mati undirritaðs ranga túlkun tollyfirvalda á 4. gr. tollalaga, sem beitt hefur verið árum og jafnvel áratugum saman. Um var að ræða mælitæki og hafði verðmæti þess verið gefið upp í útflutningsskýrslu kr. 530.000. Kom nú í ljós, að sé viðgerðarkostnaður enginn, er hann búinn til skv. ein- faldri reglu, sem fjármálaráðuneytið mun hafa sett, þ.e. 10% af verðmæti hlutarins. Leiðrétta þurfti því toll- skýrsluna á þann hátt að setja fob- verðmæti, þ.e. viðgerðarkostnaðinn kr. 53.000 og skyldi síðan greiða af þeirri upphæð 7% toll, 24% vöru- gjald og 25,85% söluskatt í tolli, eða samtals 67,0% aðflutningsgjöld, sem nema kr. 35.510. Auk þess komu svo 67,0% aðflutningsgjöld á flutnings- kostnaðinn báðar leiðir. Tvítollun Þegar erlendur framleiðandi selur vöru sína með ábyrgð, reiknar hann inn í vöruverðið áætlaðan heildar viðgerðarkostnað á ábyrgðartíman- um og deilir honum síðan á hvert ein- tak vörunnar. Þegar slík vara er flutt til landsins, eru greidd aðflutnings- gjöld af heildarverði vörunnar, þar með talinn áætlaður meðal við- gerðarkostnaður. Reynist varan gölluð við móttöku eða hún bilar á ábyrgðartímanum, hefur kaupandinn ekki fengið allt það, sem innifalið var í kaupverðinu og sem greidd hafa verið aðflutningsgjöld af. Þegar hann svo fær gert við hlutinn án endur- gjalds, er seljandinn að láta í té það, sem á vantaði í kaupunum. Sé viðgerðin tolluð, er verið að leggja aðflutningsgjöld á verðmæti, sem áður hafa verið greidd full aðflutn- ingsgjöld af og er þá um tvítollun að ræða. Vafasöm túlkun fjár- málaráðuneytisins Undirritaður sneri sér til fjármála- ráðuneytisins til að fá skýringar á heimild þess til að áætla viðgerðar- kostnað 10% af verðmæti vörunnar, enda þótt fyrir lægi, að viðgerð hafi verjð framkvæmd án endurgjalds vegna ábyrgðar. Var þá vísað til 10. gr. tollalaga, en þar er fjallað um heimild tollyfirvalda til að meta inn- flutta vöru, liggi verðmæti hennar ekki fyrir eða ef talið er, að uppgefið verð séekki rétt. Tilvitnun þessi er í meira lagi hæpin. Ljóst er, að allar innfluttar vörur hljóta að hafa eitthvert verð- gildi og þar sem um verðtoll er að ræða, hlýtur að þurfa að meta verð- gildi, liggi það ekki fyrir. íslensk toll- yfirvöld virðast hins vegar ekki skilja eða vilja ekki skilja, að viðgerðar- kostnaður er allt annars eðlis og getur hæglega verið núll enda skapar við- gerðin í þeim tilvikum ekki aukin verðmæti. Það má segja að starfsmenn fjár- málaráðuneytisins hafi verið nokkuð seinheppnir að vitna í 10. greinina, því í niðurlagi hennar segir: ,,Nú fær innflytjandi bætur fyrir rýrnun eða skemmdir, sem verða á vöru á leið hingað til lands, við affermingu, í vörslu tollyfirvalda eða í viðurkennd- um geymslum farmflytjanda, áður en hún er afhent honum, og hann eða Komi í ljós, eftir að vara hefur verið tollafgreidd, galli i henni eða hún bilar á ábyrgðartíma, hefur inn- flytjandi ekki fengið það verðmæti, sem hann hefur greitt aðflutnings- gjöld af. í stað þess að greiða inn- flytjandanum bætur er nú gert við vöruna honum að kostnaðarlausu. Hér er því um að ræða samsvarandi málsatvik og um ræðir f síðustu máls- grein 10. gr. tollalaga og vilji löggjaf- ans því sá, að ekki séu greidd aðflutn- ingsgjöld af ábyrgðarviðgerðum. Danir tolla ekki ábyrgðarviðgerðir Þegar verið er að réttlæta ýmsar skattaálögur, er gjaman vitnað til ná- grannaþjóðanna. En því ekki að gera það einnig, þegar um er að ræða rétt hins almenna borgara. 1 dönskum Kjallarinn Gísli Jónsson Flestir starfsmenn tollyfirvalda eru allir af vilja gerðir að sýna sem mesta sanngirni og velvilja en verða iðulega að Iram kvæmda fyrirmæli, sem þeir eru alls ekki sáttir við, segir greinarhöfundur. aðrir eiga ekki sök á rýrnuninni eða skemmdunum, og má þá tollyfirvald lækka tollverð vörunnar sem svarar bótunum, enda hafi tollstarfsmenn verið viðstaddir skoðun og mat vörunnar og telji bæturnar ekki of háar miðað við ástand hennar. ” í þessari málsgrein 10. gr. tollalaga kemur skýrt fram sá vilji löggjafans, að fái innflytjandi ekki það verð- mæti, sem felst 1 fullu verði vörunn- ar, skuli tollverð ákveðið lægra til samræmis við raunverulegt verð- mæti. tollalögum nr. 19 frá 1972 , 27. gr. segir m.a. (þýðing undirritaðs): „Tollfrjálsar eru vörur, sem vegna ábyrgðar eða framleiðslugalla er gert við utan tollsvæðisins, án kostnaðar, enda hafi ekki verið tekið tillit til galla vörunnar við upphaflega toll- meðferð hennar né heldur hafi farið fram tollendurgreiðsla við útflutning vörunnar.” Eitt sinn er undirritaður ræddi við einn af yfirmönnum tollstjóraemb- ættisins í Reykjavík um, að ekki væri hægt að krefjast aðflutningsgjalda af viðgerð, sem kostaði ekkert, fékkst það svar, að ávallt kostaði eitthvað að gera við bilaðan hlut þótt eigandi hans væri ekkert látinn greiða. Fróð- legt er að bera þennan furðulega skilning á orðinu „viðgerðarkostn- aður” við það orðalag í dönsku lög- unum, þar sem fjallað er um vöru, sem gert er við ,,án kostnaðar”. Frumvarp um brey tingar á tollalögum Alþingismennirnir Friðrik Sophus- son, Matthías Á. Mathiesen, Árni Gunnarsson, Albert Guðmundsson og Sverrir Hermannsson hafa nýlega flutt á Alþingi frumvarp til laga um breytingar á lögum um tollheimtu og tolleftirlit, nr. 59 frá 28. maí 1969 með síðari breytingum. Frumvarpið gerir ráð fyrir nýju lagaákvæði, sem hljóði svo: „Nú er vara send til útlanda til við- gerðar á kostnað framleiðanda, sem tekið hefur ábyrgð á vörunni, og skal þá ekki heimta toll af vörunni, þegar A „Leiðin er sú að biðja söluaðilann að ^ gera svo vel og gera manni að greiða ein- hvern óverulegan viðgerðarkostnað, til dæmis einn Bandaríkjadal. Tollyfirvöld yrðu að taka slíkan reikning gildan.” hún er flutt inn aftur eftir að viðgerð er lokið, hvort sem um sama hlut er að ræða, viðgerðan, eða annan hlut ógallaðan, sem kemur 1 hans stað, enda séu færðar sönnur á, að við- gerðin hafi verið ókeypis og ábyrgðin innifalin 1 upphaflegu tollverði vör- unnar.” í greinargerð með frumvarpinu segir um þennan lið þess: „Þessum tölulið er ætlað að koma í veg fyrir tvítollun af vörum, sem sendar eru til viðgerðar á kostnað seljanda. Eru fyrst og fremst höfð í huga nákvæmnistæki, sem vand- kvæði eru á að gera við hérlendis og seijandi hefur selt með ákveðinni ábyrgð. Tillit til þessarar ábyrgðar hefur að sjálfsögðu verið tekið í upp- haflegu verði vörunnar og tollur þar með greiddur af ábyrgðinni í upphaf- legu tollverði. Eigi að greiða toll á ný af ókeypis viðgerð, er um tvítollun að ræða.” Á það má benda, að einn af flutn- ingsmönnum frumvarpsins er fyrr- verandi fjármálaráðherra, sem er æðsta yfirvald tollamála. Hér er því talað af meiri reynslu í tollamálum en undirritaður hefur. Hér er mikið réttlætismál á ferð og reyndar mikið nauðsynjamál til að stöðva hina óbilgjörnu og óréttlátu framkvæmd tollyfirvalda á núgild- andi lagaákvæðum um tollmeðferð á vörum, sem sendar eru utan til við- gerðar og eru í ábyrgð. Er því hér með skorað á alla hæstvirta þing- menn landsins að samþykkja þessi nýmæli. Ábending til innflytjenda Á meðan tollyfirvöld fást ekki til að beita núgildandi tollalögum með meiri réttsýni en raun ber vitni og þar til sett hafa verið skýrari ákvæði um tollmeðferð ábyrgðarviðgerða eins og framangreint lagafrumvarp gerir ráð fyrir, virðist ekki vera um að ræða nema eina leið til þess að komast hjá því að greiða aðflutningsgjöld af .10% af verðmæti vörunnar, enda þótt viðgerð hafi verið frí skv. ábyrgð. Leiðin er sú að biðja sölu- aðilann að gera svo vel að gera manni að greiða einhvern óverulegan við- gerðarkostnað, t.d.einn Bandaríkja- dal! Tollyfirvöld yrðu að taka slíkan reikning gildan. Niðurlag í umræðum manna á milli kemur oft fram það álit, að tollyfirvöld séu einhver hinn óbilgjarnasti aðili, sem hinn almenni borgari á viðskipti við. Það er mat undirritaðs, að orðrómur þessi eigi við mikil rök að styðjast, enda þótt flestir starfsmenn tollyfir- valda séu allir af vilja gerðir að sýna sem mesta sanngirni og velvilja í störfum. Þeir verða hins vegar iðu- lega að framkvæma fyrirmæli, sem þeir eru alls ekki sáttir við. Til réttlætingar á þessari hörðu gagnrýni skal að lokum nefnt atvik, sem er harla ótrúlegt. Fyrir nokkrum árum fékk innflytjandi nokkur vörur erlendis fá. Þegar aðflutningsgjöld höfðu verið greidd og sækja átti vörurnar, fúndust þær ekki. Innflytj- andinn vildi þá fá aðflutningsgjöldin endurgreidd, en því var hafnað með þeim rökum, að talið var að vörurnar hefðu komið til landsins og því bæri innflytjandanum að greiða af þeim full aðflutningsgjöld. Hér hefðu tollyfirvöld gjarnan mátt líta til síðustu málsgreinar 10. gr. tollalaga, sem birt er hér að framan. Samkvæmt henni má lækka tollverð vöru, sem rýrnar, áður en hún er afhent kaupanda, sem nemur rýrnuninni. Rýrni varan 100%, þ.e. varan glatast, fæst engin lækkun toll- verðs. Sé því haldið fram, að toll- meðferð þessi sé lögum samkvæm, væri réttara að segja, að hún væri ólögum samkvæm. Gísli Jónsson prófessor

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.