Dagblaðið - 18.05.1981, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 18. MAÍ 1981.
BiMBIABlB
ftfálsl, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðifl hf.
Framkvæmdastjó/i: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Aflstoflarritstjóri: Haukur Helgason. Fréttastjóri: ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Roykdal.
íþróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aflalsteinn Ingólfsson. Aðstoflarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karlsson.
Blaðamonn: Anna Bjarnason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urðsson, Dóra Stefánsdóttir, Elíp Albertsdóttir, Gbli Svan Einarsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga
Huld Hákonardóttir, Kristján Már Unnarsson, Sigurflur Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurösson, Sigurflur Þorri Sigurðason
og Sveinn Þormóösson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Halldórs-
son. Dreifingarstjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Siðumúla 12.! Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur: Þverholti 11.
Aðalsimi blaflsins er 27022 (10 Ifnur).
Dragnótin blífur
Eitt hatrammasta deilumál á Faxa-
flóasvæðinu er hin langvinna trúar-
bragðastyrjöld um, hvort leyfa skuli
dragnót í flóanum. Fá mál hafa fram-
kallað annan eins tilfinningahita árum
saman af beggja hálfu í umræðum.
Dragnótarmenn hafa siðustu árin
verið að síga á, eftir fyrra bann við þessari veiði. í fyrra
heimilaði Steingrímur Hermannsson sjávarútvegsráð-
herra tveimur fiskvinnslustöðvum að gera út samtals
fimm báta á skarkola í Faxaflóa.
Vertíðin stóð frá 1. júlí fram í nóvember, stunduð af
gömlum og afllitlum bátum sem nýttust vel til veiða af
þessu tagi. Aflinn varð um 1100 tonn eða svipaður og
talinn hafði verið hæfilegur og veitti um 100 manns at-
vinnu.
Enn hafa risið úfar með mönnum, er sjávarútvegs-
ráðherra reynir að fá alþingi til að samþykkja endur-
tekningu tilraunarinnar frá í fyrra. Ljóst virðist, að
frumvarpið nái fram að ganga gegn harðvítugri and-
stöðu nokkurra þingmanna.
Helzta orsök óbeitar margra á dragnót er, að fyrr á
árum voru stundaðar taumlausar veiðar með smáriðn-
um dragnótum á grunnslóð. Komst þá á kreik trúar-
setningin um, að dragnótin rótaði upp botninum og
spillti miðunum.
Nú er hins vegar miðað við 155 millimetra möskva
og veiðar á takmörkuðu svæði undir vísindalegu eftir-
liti Hafrannsóknastofnunar. Slíkt úthald er gerólíkt
því, sem varð svo óvinsælt fyrr á árum, að leiddi til
veiðibanns.
Fiskifræðingar Hafrannsóknastofnunar hafa um
langt skeið verið sannfærðir um, að dragnótin væri létt
og meinlaust veiðarfæri, sem gerði okkur kleift að nýta
skarkolann, einn af sárafáum vannýttum fiskistofnum
við landið.
Skarkolinn, sem margir þekkja betur sem rauð-
sprettu, er einhver mesti herramannsmatur, sem hér er
dreginn á land, einkum á vertíðartímanum síðari hluta
sumars og haust. Skyldur honum og ekki síðri mat-
fiskur er sólkolinn, sem ekkert er veiddur.
Af ýmsum ástæðum hefur okkur reynzt erfitt að
gera rauðsprettuna verðmæta til útflutnings. Hún
hefur tapað sér í frystingu og ekki gefið nema brot af
því verði, sem útlendingar hafa greitt fyrir hana ferska
af heimaslóðum.
Samt er reiknað með, að veiðin og vinnslan í fyrra
hafi staðið undir sér og muni gera það áfram, ef ekki
verður lagt í fjárfestingu til afkasta langt umfram þörf.
Og það ætti að mega tryggja með varfærnu frumvarpi
sj ávarútvegsr áðherr a.
Hitt væri svo óneitanlega spennandi, ef unnt væri að
koma skarkola og sólkola férskum í flugi á erlendan
markað. Vegna óvenjumikils verðmunar á þessum
fiski í fersku og frystu ástandi, ætti hér að vera verðugt
viðfangsefni fyrir framtakssama.
Fáránlegt er, að andstæðingar dragnótar geti talað
um herramannsmatinn sem skít, er sé aðeins tækur í
gúanó. Sé svo, hlýtur pottur að vera brotinn einhvers
staðar í veiðum, vinnslu eða dreifingu. Það er bara
verkefni til að leysa.
Þegar skarkolafræðingar og veiðarfærafræðingar
Hafrannsóknastofnunar þykjast vera búnir að full-
reyna, að óhætt sé að veiða skarkola í dragnót í Faxa-
flóa, er kominn tími til að slíðra sverð og láta af trúar-
bragðadeilum.
Um leið er nauðsynlegt að fara varlega í undanþág-
um og beita ströngu eftirliti, svo ekki verði í þessum
veiðum gerð nein mistök í líkingu við þau, sem gerð
hafa verið við veiðar í suma aðra stofna.
/
Arás, árás
Allir góðir kaupmenn kappkosta
að hafa sem bezta vöru á boðstólum
og koma þannig á móti óskum
viðskiptamanna sinna. Það reynist
hins vegar stundum erfitt fyrir kaup-
manninn að uppfylla slikar óskir og
fer það þá oftast eftir því um hvaða
vörutegund er að ræða. Sé t.d. um að
ræöa viðkvæma matvörutegund, eins
og kartöflur, fær kaupmaöurinn litlu
ráðið um gæði vörunnar, hann
verður bara að selja það sem í
pokanum er. -
Nýlega flutti yfirmatsmaður garð-
ávaxta, Eðvald B. Malmquist, ágætt
erindi í Ríkisútvarpið þar sem hann
undirstrikar að verði kartöflur fyrir
áföllum og hnjaski í upptöku eða i
fyrstu meðferð þá verði þær aldrei
annað en gölluð söluvara.
Að sjálfsögðu ber yfirmatsmannin-
um skylda til þess að sjá um að sem
beztar kartöflur séu á markaðnum
hverju sinni. Það er öllum fyrir
beztu, jafnt framleiðendum sem
neytendum. Þetta er annars vegar
reynt með gæðamati en hins vegar
með leiðbeiningum.
Umrætt erindi yfirmatsmannsins
var mjög þarflegt m.a. vegna þess að
í því kom fram ábending til framleið-
enda varðandi framieiðsiu á steikar-
kartöflum.
Við höfum verið bændaþjóð,
bændasamfélag, í þúsund ár. Hefðu
bændurnir ekki þraukað og borið
sigurorð af piágum og erlendri áþján,
þraukað þolinmóðir í harðbýlu landi
og borið gæfu til að skapa sérstæða
þjóðmenningu, værum við ekki til i
dag sem þjóð.
Org kartöflu-
framleiðanda
En þar með er ekki sagt að það
megi ekki ræða um íslenzkan Iand-
búnað, alveg eins og um aðrar at-
vinnugreinar þjóðarinnar. Það er
hollt að skiptast á skoðunum, setja
fram ný sjónarmið, ræða nýjar leiðir.
Um landbúnaðarmál hefur lika verið
fjörug umræða annað veifið upp á
síðkastið. En það bregzt þá heldur
ISLENZKUR HAG-
VÖXTUR ER HÁÐ-
UR SKYNSAMLEG-
UM 0RKUBÚSKAP
Svo treglega sem flóðgáttir himins-
ins hafa opnazt á Þjórsársvæðinu
undanfarin ár, mætti halda, að
„rauðbirknir” orkuráðherrar séu
ekki í náð þar efra. En nú hefur
Hjörleifur óuttormsson spilað út
sínu trompi, sem er frumvarp til laga
um raforkuver, lagt fyrir Alþingi á
mánudaginn var. Það er sagt stefnu-
mótandi fyrir virkjunarframkvæmdir
næstu 10 til 15 ára, enda geymir það
ráðagerð um framleiðslu 720 mega-
vatta til viðbótar þeim „litlum” 542,
sem við höfum nú aðgang að. Við
höfum setið heldur aftarlega á mer-
inni, en nú á að hleypa Skjónu á val-
hopp.
Nýstárlegt
lagafrumvarp
Nefnt stórfrumvarp vekur margar
spurningar, svo sem hvort líkja megi
þvi við stjórnarskrá I Afríkulýðveldi.
Þar í álfu er raunin, að því
hástemmdari sem orð og yfirlýsingar
stjórnarskráa eru, þeim mun minna
er aö marka þær. Hefði komið fram
frumvarp um virkjun Blöndu einnar
eða Fljótsdalsvirkjunar, hefði slíkt
plagg sagt talsvert. Þá hefðu menn
vitað, hvað er í vændum og væntan-
lega, að hendur verði látnar standa
fram úr ermum. Því fleiri megavött
sem nefnd eru í frumvarpinu, þeim
mun víðara er þaö og óáþreifanlegra
um, að hverju raunverulega er stefnt.
Spyrja má t.d., hvort ráð sé að
binda stjórnarstefnu í lög en ekki í
málefnasamning til að tryggja, að ráð-
herrar haldi sig við efniö. Hvað
verður langt þangað til að stefnu-
ræða forsætisráðherra verður gefin
út sem lög samþykkt af Alþingi á
hverju hausti?
í orkulðgum frá 1967 segir að
Orkustofnun skuli vinna að rannsókn-
um og áætlunargerð um hagnýtingu
orkulinda landsins til langs tima. Ef
nýja raforkuveralagafrumvarpið
segir eitthvað, sem festa má hendur
á, þá er það yfirlýsing þess um stór-
V