Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1970, Page 15

bænda, að þrátt fyrir áhrif hinnar nýju tækni og vaxandi
þjónustu sæðingastöðvarinnar frá árinu 1946 til ársins 1954,
þá virtust kynbætur kúastofnsins vera of hægfara og væri
því mikil þörf á nýju átaki í þessu efni.
A aðalfundi S. N. E. árið 1937 var í fyrsta skipti rætt um
nauðsyn þess, að hér yrði byggð upp og rekin „kynbótastöð
fyrir naut“, eins og það var orðað, en til slíkra framkvæmda
skorti þá bæði fjármagn og aðstöðu. En árið 1940 ályktar
aðalfundurinn, að keyptir skuli og teknir til uppeldis að
Grísabóli nautkálfar af álitlegu kyni, sem síðar skuli hafðir
til framboðs og sölu til nautgriparæktarfélaga hreppanna.
Næsta ár eru svo keyptir og aldir upp nokkrir nautkálfar,
er taldir voru álitlegir til kynbóta, en kálfar þessir voru
valdir undan afurðamiklum kúm og: álitlegum nautum með
von um, að hinir þekktu eiginleikar mæðranna erfðust til
þessara kálfa. I ljós kom, að þessu var, því miður, ekki
alltaf hægt að treysta. Einstaklingarnir gátu verið óhrein-
kynja og erfðaeðlið því reynzt harla misjafnt hjá afkvæm-
unum. — „Öruggasti mælikvarðinn á kyngæðum einstakl-
inganna eru afkvæmin, og aðeins rannsókn á afkvæmunum
gerir kleift að meta foreldrin að verðleikum“ — eins og Ól-
afur Jónsson ráðunautur komst að orði í einni ágætri ritgerð
sinni um afkvæmarannsóknir S. N. E.
Val á nautkálfum til kynbóta á félagssvæði S. N. E. hafði,
allt frá árinu 1941 til 1954, verið með þeim hætti, að keyptir
voru til uppeldis nautkálfar undan afurðabeztu kúnum á
félagssvæðinu og þeir síðan aldir upp á Grísabóli. Þegar
aldur þeirra leyfði voru þeir notaðir til sæðinga í nokkra
mánuði eða eitt ár í þeim tilgangi, að síðar yrði hægt að
dæma nm kyngæði þeirra af mjólkurhæfni dætranna, sem
skýrslnfærðar yrðu. Síðan voru þessi ungu naut oftast send
út í nautgriparæktarfélögin og höfð þar til dvalar, eða til
notkunar sem varanaut, þar til reynsla hafði fengizt um
eiginleika og mjólkurhæfni dætranna. Niðurstöður af þess-
um athugunum reyndist oft erfitt og seinlegt að fá. Þessi
naut voru þá ef til vill orðin margra ára gömul, eða jafnvel
búið að lóga þeim af einhverjum ástæðum. Þessi prófunar-
2
17