Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1970, Síða 34

vik. Það sýnir reynslan frá síðasta vetri. Tvennt kemur til
álita. I fyrsta lagi að búa svo um hnútana, að yfirborðsvatn
hafi sem minnst viðnám á túnunum. Þetta er helzt gert með
þéttum vatnsrennum eða opnum skurðum og kýfingu teig-
anna milli skurðanna, fáist ekki halli á annan hátt. Auð-
vitað fylgja þessu ýmis vandkvæði, svo sem tilkostnaður,
fyrirhöfn og tafir við alla ávinnslu túnanna. Stundum geta
líka svellalögin verið með þeim hætti, að þessi úrræði gagna
lítið. Þannig sá ég á síðastliðnu vori brattar brekkur stór-
kaldar undan svellalögum. Olli því sennilega krapahellan,
sem fraus þar í rótinni í fyrstu hríðum í fyrrahaust. I öðru
lagi er það mikilsvert atriði, að framræslu og jarðvinnslu sé
þannig hagað, að jarðvegurinn verði hæfilega gljúpur og
vatnsgleipinn svo yfirborðsvatnið sígi auðveldlega niður.
Allt kann þetta þó að ná skammt til þess, að skemmdum
af ísalögum verði afstýrt, eins og legu og ástandi mikils hluta
túna okkar er nú háttað.
Þótt oftast sé erfitt að rekja og skilja krókaleiðir kalsins í
íslenzkri jarðrækt, þá bregður þar þó fyrir vissum atriðum,
er við hljótum að nema staðar við, og sem gefa bendingu
um hvar leita megi úrlausnar á þessu mikla vandamáli rækt-
unarinnar. Eitt af því er sú staðreynd, að tún, sem hætt er
að nytja, og standa í sinu, sem kallað er, kala ekki að neinu
ráði. Ég hefi þráfaldlega átt þess kost að sannfærast um þetta
og ekki livað sízt í ár.
Kann svo nokkur óyggjandi skýringu á þessu.
Sjálfsagt eru uppi ýmsar kenningar um þetta. Þeir, sem
hyggja að allt illt sé verksmiðjuáburði og sér í lagi kjarn-
anum að kenna, telja þetta augljósa sönnun þess, að kalið
hætti, þegar hætt sé „að eitra jörðina" með honum, eins og
þeir kalla það. Veikleiki þessarar kenningar er sá, að vitað er,
að tún kólu oft ferlega áður en notkun tilbúins áburðar
hófst, og að gerfiáburður hefur verið borinn á sum þessara
túna, eigi síður en á önnur tún, um langt skeið, áður en
nytjun þeirra lauk. Mætti því undarlegt heita ef skemmda-
áhrif áburðarins hyrfu svo snögglega. Aðrir kunna að benda
á, að mörg þessara túna séu fram til afdala eða á útnesjum,
37