Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1979, Qupperneq 50

Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1979, Qupperneq 50
50 ÞORLEIFUR JÓNSSON Aðstæður höguðu því þó þannig, að ekki gat orðið um framhald á þeirri útgáfu að ræða eftir Islandsförina sumarið 1750.3 Hins vegar varð að ráði að setja saman rit um trúarbrögð fornmanna, en hvort tveggja var, að Eggert taldi efnið stórlega áhugavert og ekki hafði verið ritað um það sérstaklega áður. Höfundur setur sér að fjalla um eðli hinna fornu guða og grundvöll þann, sem hin forna trú byggði á: hann vill freista þess að draga fram, hvað sé rétt og hvað rangt í þessum fræðum, og hann vill jafnframt hafa í huga náttúrusögu fornaldar, enda blandist hún iðulega trú og hjátrú og verði þá illskiljanleg (eins og sjá megi í forspjalli annars hluta af Enarrationes). Verkinu er, fyrir utan formálann, skipt í fjóra hluta (sectiones). Hverjum hluta er aftur skipt í fimm kafla (capita), nema þriðja hluta, sem skiptist í þrjá kafla. Auk þess skiptist ritið svo í 301 grein {para- graphos,§§), auk neðanmálsgreina (annotation.es), sem eru stundum all- viðamiklar og þá oftast skýringar einstakra orða. Fyrsti hluti er um margt sérstæður og fjallar um nokkur grund- vallaratriði heiðninnar: Rakin er koma Asa til Norðurlanda og upphaf átrúnaðarins (§§ 1-11); sagt er frá atburðum, sem urðu áður en himinn og jörð voru, og frá sköpuninni (§§ 12—25), og einstökum guðum — einkum hinum æðri (§§ 26-44); loks er greint frá lífinu eftir dauðann (§§ 46-65), Ragnarökum og nýjum heimi (§§ 66-82). Hér styðst Eggert einkum við Eddu Snorra Sturlusonar, enda tilfærir hann gjarn- an ummæli Snorra og þýðir þau. Þetta má t. a. m. sjá í 9. grein, þar sem fjallað er um mátt Óðins samkvæmt trú fornmanna: (Sn. Sturlæus de divina potentia Othini.) Ut innotescat præterea, qvantam ei potenti- am adscripserint, hæc insigniora, ex allegato Sturlæi aíFeram L. c. cap. 6. Hann kunni meþ ordom einom, at slauckua Elld, kyrra Sia, oc snua uindom, a huora leiþ er hann villdi. — Stundom uakti hann upp dauþa menn orJaurdo- Hann uissi orlaug manna oc u-ordna luti; Sua oc, at giöra mönnom Bana, o-hamingio eþa uanheilindi: Sua oc, at taka fra mönnom uit eþa afl, oc gefa aúþrom. - Af þessom kroptom uard hann miök frægr: U-uinir hanns ottuþust hann, enn uinir hans treistust hanom, oc truþo a Kraflt hanns, oc a sialfann hann. Hoc est: Potuit verbis tantum exstingvere ignem, mare sedare, ventos dirigere in qvamcunqw plagam voluit, - Qvandoqre Suscitabat e terra mortuos homines- Novit fata hominum et Res, prius qvam evenirent; Sic etiam inferre hominibus mortem, infortunium vel morbum: Ita qvoqw privare homines, ratione et viribus, aliosqrr donare. - Propter has virtutes nomen ejus valde instaruit: Hostes ejus timebant eum, Amici vero fidebant ei, et in potentiam ejus ipsumqrr credebant. Hlutar 2-4 fjalla um hina ýmsu ílokka óæðri guða, vætta og anda í heiðinni trú og eðli þeirra. í öðrum hluta segir sérstaklega frá hug-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100

x

Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur
https://timarit.is/publication/280

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.