Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1979, Síða 72

72
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
En síðar segir, að Þangbrandur prestur kom þetta sama haust af
Islandi og sagði
sínar farar eigi sléttar, segir, at Islendingar höfðu gört níð um hann, en sumir vildu
drepa hann, ok lét enga ván, at þat land myndi kristit verða.
Svo fór þó, að íslendingar tóku kristni og það meir af stjórn-
málalegum en trúarlegum ástæðum. Segir í Kristnisögu, að sú hafi
verið uppsaga Þorgeirs lögsögumanns á alþingi árið 1000: að allir
menn skyldu vera skírðir á Islandi og trúa á einn guð, og rétt á eftir
segir: „Allir Norðlendingar ok Sunnlendingar váru skírðir í Reykja-
laugu í Laugardal, er þeir riðu af þingi, því at þeir vildu eigi fara í kalt
vatn,“ og um Vestanmenn, að þeir hafi flestir verið skírðir á heimleið í
Reykjalaug í Syðra-Reykjardal.
Þetta og fleira sýnir, að Islendingar hafa í öndverðu verið heldur
linir í trúnni, og hendir Snorri gaman að þeim fyrir það. Þeir hlýða
fögrum söng og klukknahljóði, en láta sér flestir að því er virðist fátt um
finnast. Einn lét þó vel yfir, Kjartan Ólafsson, og tók hann brátt við
kristni og hlaut í móti vináttu konungs fullkomna.
Þetta atriði endurtekur sig síðar, að vísu í annarri mynd, þegar
Ólafur Haraldsson sendir Þórarin Nefjólfsson til íslands með kveðju
sína og þann boðskap, að konungur vilji vera drottinn þeirra, ef þeir
vilja vera hans þegnar.
En þat fylgdi kveðjusending konungs, at hann vildi þess beiðask í vináttu af Norð-
lendingum, at þeir gæfi honum ey eða útsker, er liggr fyrir Eyjafirði, er menn kalla
Grímsey, vill þar í mót leggja þau gæði af sínu landi, er menn kunnu honum til at segja,
en sendi orð Guðmundi á Möðruvöllum til at flytja þetta mál.
Og Guðmundur er í fljótu bragði líkt og Kjartan Ólafsson fyrrum fús
til vináttu Ólafs konungs. En þá skerst bróðir hans Einar Þveræingur í
leikinn, varar í frægri ræðu við því að ljá konungi nokkurs fangstaðar á
landinu, og var þá ,,öll alþýða snúin með einu samþykki, at þetta skyldi
eigi fásk“, eins og segir í lok 125. kap. Ólafs sögu helga. En ræða Einars
Þveræings hefur síðan verið túlkuð sem varnaðarorð Snorra sjálfs, er
kynntist af eigin raun ásælni Noregskonungs á Islandi og hlaut síðast
að hníga fyrir vopnum manna, er gerzt höfðu of ginnkeyptir fyrir hinu
norska valdi.
Frásögn Snorra afviðureign Færeyinga við norska konungsvaldið er
raunar ekki annað en tilbrigði þessa sama efnis, þar sem skiptir í tvö
horn um afstöðuna, og eru viðbrögð og viðnárn Þrándar í Götu þar
eftirminnilegust, en nafn hans hefur greypzt í tunguna í orðtakinu: að