Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.09.1942, Blaðsíða 29

Frjáls verslun - 01.09.1942, Blaðsíða 29
sem sé það, að ef þeir létu leiðast til þess, sök- um hins háa verðlags, að skerða bústofn sinn, myndu þeir aldrei geta fyllt í skörðin aftur. Ríkisstjórnin kunni að vísu að fyrirskipa slátr- un á bústofninum og sölu til Þýzkalands, þar eð fóðurvörur fengust ekki lengur innfluttar. En það var ógerlegt að hrinda slíkum niður- skurði í framkvæmd. Bændurnir reyndu í lengstu lög að halda lífinu í búpeningi sínum á því fóðri, sem fyrir hendi var, og þrjózkuðust við að slátra, þar til fénaður þeirra tók að falla sökum fóðurskorts. Þá kom það í ljós, hvað hernám Þjóðverja hafði kostað danskan landbúnað: Búfjárstofn Dana. Svín Nautgripir Alifuglar Júní 1940. 3.2 millj. 3.3 millj. 32.0 millj. Júlí 1941. 1.7 millj. 2.6 millj. 11.9 millj. Þetta var tilfinnanleg skerðing búfjárstofns- ins, en þó voru enn stærri skörð höggvin í hann um haustið. Á fyrstu fimm mánuðum ársins 1941 hafði útflutningurinn minnkað gífurlega. Miðað við sömu mánuði árið áður hafði útflutn- ingur smjörs minnkað um 60%, flesks um 32% og eggja um 58%. Þrátt, fyrir hið gríðarháa verð Þjóðverja. sem þjóðbankinn varð þar að auki að greiða fyrir þá. hafði verðmæti útfluttra vara minnkað um 22%. Jafnframt hækkaði framleiðslukostnaður landbúnaðarins mjög mikið. Tekizt hafði að fá lítilræði af olíukökum frá Rúmeníu handa hin- um hungraða búpeningi. Þau kaup gengu í gegnum ,,clearing“-reikning Þjóðveria, og kost- aði smálestin 740 kr. Svíþjóð keypti bessa sömu vörutegund frá Argentínu og kostaði smálestin ekki nema 250 kr. komin í sænska höfn. Á sama hátt og danskir bændur urðu að miða búskap sinn við þarfir Þýzkalands, urðu dansk- ir verkamenn að ljá vinnuafl sitt í þágu hinnar þýzku hernaðarvélar. Danskur iðnaður varð ekki aðeins að afgreiða stórar pantanir til þýzka hersins og Þýzkalands, heldur voru og 50.000 verkamenn neyddir til að vinna í Þýzkalandi og 5000 í Noregi í þágu þýzka hersins þar. Siðferðilega bar Þýzkalandi auðvitað skylda til að sjá Danmörku fyrir öllum þeim hráefn- um, sem það gat, til að bjarga þjóðarbúskapn- um frá hruni, en það kaus heldur að halda danska iðnaðinum í stöðugri kreppu, svo að hann yrði að lifa á náð sigurvegarans. Segja má, að iðnaðurinn sé algerlega háður erlendum hráefnum, einkum að því er snertir járn, kol, timbur o. s. frv. Þau hráefni, sem Danmörk hafði áður fengið frá hinum Norðurlöndunum — Noregi, Svíþjóð og Finnlandi — gat hún nú ekki fengið lengur beint frá þessum lönd- um, eins og beinast hefði legið við, heldur urðu öll viðskiptin að ganga gegnum Þýzkaland. — Þýzkaland kom á kerfisbundnum verzlunar- samningum milli Evrópulandanna, og þau lönd, sem neyddust til að ganga inn í þetta við- skiptakerfi, gátu ekki fengið þau hráefni, sem þau þörfnuðust, heldur aðeins það, sem eftir var, þegar Þýzkaland var búið að gera allar jafnvægisráðstafanir sínar. Og hráefni mátti ekki selja beint til viðkomandi lands, heldur urðu öll viðskipti að ganga gegnum þýzkan „clearning“-reikning, og vörurnar komust ekki til kaupandans, fyrr en þýzk viðskiptanefnd hafði fjallað um málið. Þýzkaland hélt nú danska iðnaðinum í kyrk- ingaról. Annars vegar voru innflutningsleyfi á kolum og járni ákjósanlegustu kúgunartæki — eins og sýndi sig meðal annars í átökunum út af tundurslíeytabátunum —og hins vegar hafði synjun slíkra innflutningsleyfa í för með sér atvinnuleysi, sem einnig mátti hagnazt á. Það var ekki nema eðlilegt, að Þýzkaland hugsaði fyrr um sinn eigin iðnað en Danmerkur. En þar sem kveðja þurfti þýzka verkamenn í her- inn, lá beinast við að láta danska verkamenn koma í þeirra stað. Skömmu eftir hernám Danmerkur, settu Þjóðverjar þar á fót vinnumiðlunarstofnun. Það var bein krafa Þýzkalands að mega ráð- stafa dönsku vinnuafli eftir geðþótta. Látið var í veðri vaka, að með því að senda verkamenn til Þýzkalands, væri Danmörk að leggja fram sinn skerf til þess, að þýzkum kolanámum væri tryggt nægilegt vinnuafl. Hins vegar fékk Dan- mörk sáralítið aí kolum, naumast nægjlegt til að halda iðnaðinum gangandi, sem þó fram- leiddi fyrir Þýzkaland. Og Þýzkaland fékk tug- þúsundir danskra verkamanna. En það var miklum erfiðleikum bundið að fá danska verkamenn til að ganga í þjónustu Þjóð- verja. Ekkert er vitað um það með vissu, að hve miklu leyti var beitt ógnunum um svipt- ingu réttar til atvinnuleysisstyrks, ef menn þverskölluðust. Víst er þó, að það hefir átt sér stað, að ekki væri greiddur styrkur þeim verka- möUnum, er hafnað höfðu vinnutilboði Þjóð- verja, og hagstofa ríkisins færði ekki á atvinnu- leysislista þá verkamenn, sem höfðu „hafnað viðunanlegum vinnutilboðum". Sennilega jafn- gilti þetta því, að atvinnuleysisstyrkir væru með öllu afnumdir. Og það er ógnun, sem f jölskyldu- menn eiga erfitt með að skella skollaeyrum við. Afstaða dönsku verklýðsfélaganna hefir ver- FRJÁLS VERZLUN 29
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Frjáls verslun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.