Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.09.1942, Blaðsíða 25

Frjáls verslun - 01.09.1942, Blaðsíða 25
Styrktar og sjúkrasjóður verslunarmanna Þótt ekki sé langt síðan að verzlunarstéttin í Reykjavík var aldönsk, sjást þess nú ekki margar né miklar menjar. Einstöku gömul nöfn eða gömul hús eru enn við lýði og minna á hina liðnu tíma. Annars er nær allt horfið eða gleymt, sem rekstur dönsku verzlananna byggð- ist á. Eitt, félagslegt afrek hinna dönsku kaup- manna í Reykjavík er þó enn í fullu gildi, en það er Styrktar- og sjúkrasjóður verzlunar- manna, sem er 75 ára hinn 24. nóv. n. k. Þegar sjóðurinn var 50 ára 1917 reit Ólaf- ur heitinn Björnsson ritstjóri sögu sjóðsins, sem gefin var út í bókarformi. Nú á 75 ára afmæl- inu kemur út ný saga sjóðsins eftir Vilhjálm Þ. Gíslason. Þeir sem vilja vita gjörla um upp- haf og viðgang sjóðsins geta leitað til rita þessara, en hér fara á eftir nokkur atriði úr sögu þeirrar merkilegu stofnunar verzlunar- manna í Reykjavík og nágrenni hennar. ★ Árið 1867, þegar sjóðurinn var stofnaður voru Reykjavík taldir 43 kaupmenn og „ass- istentar" eða verzlunarþjónar. Kaupmenn höfðu þá með sér félag, sem nefndist „Handelsforen- ingen“, og má nærri geta, að þar var allt „tuggið upp á dönsku“, því að kaupmenn og foktorar voru þá nær allir danskir. „Handels- foreningen" var eins konar klúbbur og hafði samkomur í Hafnarstræti 16, og innan þessa H. Th. Thomsen kaupmaður, fyrsti formaður sjóðsins. FRJÁLS VERZLUN félags var sjóðurinn stofnaður. Fyrnt er nú yfir það hver átti fyrstu hugmyndina að sjóðs- stofnuninni en líklegt er að H. Th. A. Thomsen, sem rak hið alþekkta magasín, hafi verið þar aðalhvatamaður, enda var hann fyrsti formað- ur sjóðsins. Fyrirmyndin var sótt til Danmerk- ur og telur Ólafur Björnsson að félagið í Kaup- mannahöfn sem hét „Handelsforeningen af 5. Juni 1864“ hafi verið fyrirmyndin að klúbb reykvísku kaupmannanna og starfi hans. r— Stofndagurinn er 24. nóvember og í fyrstu stjórninni sátu Thomsen, Hannes St. Johnsen og Hans A. Sívertsen. Stofnendur hans voru 18. Fundargerðabækur stjórnarinnar voru hin fyrstu 12 ár ritaðar á dönsku og einnig voru lög sjóðsins og reglur á dönsku og heita: Statuter for Reykjaviks Handelsforenings Un- derstöttelses og Sygekasse. Tilgangur sjóðsins er talinn vera „Understöttelse for Vedkom- mende af Handelsstanden eller dens efterladte, der i Sygdomstilfælde, eller ved uforskyldt at blive berövede deres Erhverv, eller vel andre indtræffende Uheld trænge til hurtig Hjælp“. Starfssvið sjóðsins var ákveðið að skyldi ná til verzlunarstaðanna við Faxaflóa, ásamt Búðum og „Keblavik". Stofnendurnir tóku til óspilltra málanna að starfa fyrir sjóðinn. Árið 1868 var sent út boðsbréf um þáttöku í sjóðnum og eru menn hvattir til að gerast félagar „þar eð tillag það, er til er mælst er svo lítið, sem sé 5 skld. um vik- una, auk inntökueyris, sem er einn ríkisdalur, aðeins í eitt skipti------. Þá er reykj a tóbak munar þetta aðeins um einn eða vindla á viku!“ Þetta boðsbréf mun hafa borið ágætan ár- angur, því að félögunum fjölgaði mjög. Einnig var brátt tekið að afla sjóðnum tekna á annan hátt en með félagatillögum. Árið eftir að sjóð- urinn var stofnaður, tóku einkum konur sig til og komu af stað „tombólu“ og er það síðan og sjálfsagt einnig fyrir þann tíma alþekkt 25
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Frjáls verslun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.