Frjáls verslun - 01.09.1942, Blaðsíða 19

Síðasta lest frá Berl ín
Nýle<ja er komin út bólc eftir amerískan blaðamann, H. K. Smith,
sem nefnist: Last train from Berlin, eóa „Síðasta lest frá Berlín“. Blaða-
maður þessi hvarf úr Þýzkalandi í desember 19íl, þegar ófriðar-
ástand varð mitti Bandaríkjanna og Þýzkalands. Að vísu hafði áður
verið futtur fjandskayur m.illi ríkjanna, en þrátt fyrir það, voru margir
ameriskir blaðamenn % Þýzkalandi.
Kaflar þeir, sem fara hér á eftir, eru úr þessari bók, sem er nýj-
asta heildaryfirlitið yfir ástandið í Þýzkalandi, sem fáanlegt er hér. JJm
sannleiksgikli frásagna þessa blaðamanns skal elckert sagt. Eins og
jafnan gerist í styrjöldum er nú erfitt eða jafnvel ómögulegt, að fá
hlutlausar og áreiðanlegar fréttir um hið raunverulega ástand í ýms-
um hernaðarlöndum. Benedilct Gröndal segir í Heljarslóðarorustu, sem
lýsir á sinn sérstæða hátt því tímabili, þegar Frakkar börðust á ftalíu
við Austurríkismenn: „Þá var mörgu logið“. Vafalaust brennur þetta
enn við, en hvað sem öllum hinum margumtöluðu blaðamannaýkjum
viðvíkur, ber þó að notfæra sér þær uvplýsingar, sem fyrir ern, og
bók Smiths hefir margt f róðtegt að geyma.
Almenningur og styrjöldin.
Innrásin í Danmörku og Noreg vakti nokk-
urn „spenning“, en breytti þó litlu um það
áberandi áhugaleysi, sem ríkti hjá almenningi
fyrir gangi styrj aldarmálefnanna. Þetta sást
m.a. á því, að aukaútgáfur blaðanna, sem fluttu
þessi tíðindi, seldust lítið og blaðadrengirnir
stóðu iðjuleysislegir við hliðina á óseldum blaða-
stöflunum. Þetta stafaði af því, að almenningi
var ljóst, að hversu djarflega herför, sem hér
væri um að ræða, hefði hún þó engin úrslita-
áhrif, en úrslitaátök er það, sem þýzkur al-
menningur þráir.
Mér er sérstaklega minnisstæð viðræða
tveggja aldraðra manna þennan minnisverða
dag. Þeir hittust í dýragarðinum í Berlín, en
þar var annar þeirra sýnilega á venjulegri
morgungöngu með hund sinn í bandi, en hinn
var dyravörðurinn, sem tók við aðgöngumið-
anum.
„Morgen. Við gerðum víst innrás í Noreg í
morgun“.
„Ja“, sagði dyravörðurinn og tók vindilinn
út úr sér, „og í Danmörku líka“.
PRJÁLS VERZLUN
„Auf Wiedersehen".
„Wieder-sehen“. Og gamli maðurinn með
hundinn hélt inn í dýragarðinn til að skoða þar
hin margvíslegu dýr merkurinnar.
Frakklandsherferðin skaut almenningi, í
upphafi, mikinn skelk í bringu. Menn minntust
stríðsáranna síðast og hræddust að sagan end-
urtæki sig. Þegar nefnd voru staðarnöfn í
Frakklandi, sem voru blóðidrifin í minningu
fólksins síðan á árunum 1914—18, kom upp ótti
við samskonar ófarir nú. En þegar fyrstu sig-
urfregnirnir bárust, hækkaði brúnin á fólki
allmjög. Fréttirnar frá Dunkirk, Liege, Eben
Emael og fleiri stöðum vöktu nýjar vonir. —
En merkilegt er það þó, hve almenningur í
Þýzkalandi ber takmarkað traust til hersins.
Jafnvel eftir ófarir Bandamanna við Dunkirk,
þegar þýzki herinn staðnæmdist örskamma
stund til undirbúnings undir það að greiða
Frökkum banahöggið, fannst almenningi allt
tapað og komið í sjálfheldu. Gamla sagan um
Moltke og Marneorustuna, þegar Þjóðverjar
voru stöðvaðir, skaut upp höfðinu í huga
manna. Átti nú allt að stöðvast og stríðið að
19