Frjáls verslun - 01.12.1955, Qupperneq 28

Segir sig sjálft að aðkoman í þessa fátæklegu baðstofu
hcfur verið eins ömurlsg og átakanleg og hugsazt getur.
Húsfreyja og börn í stöðugum ótta um aftlrif eiginmanns
og sonar, föður og bróður. Og þrátt fyrir hughreystingar-
orð gestanna og getgátur um það að Jón bóndi myndi
hafa leitað undan veðrinu til næsta bæjar, sem Sporðshús
heitir, þarf ekki að fara í neinar grafgötur um það að kon-
an hefur engu síðtir búizt við öllu hinu versta og hugsað
til bónda og sonar úti í hinni miskunnarlausu hríð. Sögðu
gestirnir Margrétu húsfreyju hafa verið mjög hvíðna og
óróa um kvöldið og frameftir nóttu, en undir morguninn
var hún rólegri orðin, cnda þá ljóst að helstríði bónda og
sonar myndi þá lokið ef þcir hefðu ekki náð bæjum. Aft-
ur á móti fengu hughreystingarorð gestanna áorkað því að
börnin róuðust er á leið kvöldið og þau munu hafa sofið
af um nóttina eins og ekkert hefði { skorizt.
Morguninn eftir var enn dimmveðurshríð, en veður-
hæðma hafði lægt til muna frá kvöldinu áður. Réðu gest-
irnir þá milli sín að þeir þrír sem að austan höfðu komið
daginn áður, skyldu rcyna að ná til bæja og leita heimil-
inu þeirrar hjálpar, sem helzt væri aðkallandi. Bjarni Sig-
urðsson skyldi hinsvegar verða eftir og aðstoða húsfreyju
og börnin við það sem gcra þyrfti. Ætluðu þremcnn ngarn-
ir upp að Þóreyjarnúpi og bað húsfreyja bá fynr skdaboð
til Jóns Hanssonar bónda að skreppa fyrir sig fram í Sporðs-
hús og vita hvort feðgana hefði orðið vart þar.
Ferðin gekk að óskum og hafði þeim félögum gengið
vel upp að Þóreyjarnúpi þrátt fyrir koldimma hríðina. Á
Þóreyjarnúpi bjó þá, eins og áður segir, Jón Hansson Nat-
anssonar Ketilssonar, harðfrískur maður, greiðvikinn og
hjálpsamur og frægur fyrir ratvísi sína í dimmviðri og
hríðum. Hafði Jón sjálfur fengið sig fullsaddan á hríðinni
kvöldið áður og varð að ganga frá fé sínu öllu til þess að
bjarga vinnumönnum sínum og koma þeim í hús. Var Jón
staddur yfir fénu þegar hvessti, en það var í fangið að
sækja og því erfitt aðstöðu. Jón átti hinsvegar í fcnu þrjá
forystusauði, tvær forystuær og eina forystugimbur á ann-
an vetur. Með aðstoð þeirra bjóst Jón við að gcta konnð
fénu hcim. En það fór á annan veg, allar foiystukindurn-
ar gáfust upp eða þá féð við að sækja í för þcirra. Komu
tvcir heimilismenn Jóni síðan til aðstoðar, en þcir fengu
við ekkert ráðið, enda hríðin þá orðin svo svört að þeir
sáu alls ekki féð, heldur fundu fyrir því. Ætlaði Jón Hans-
son þá að bíða hjá fénu og reyna að standa yfir því til
þess að það hrekti ckki undan, en bað vinnumenn sína að
fara heim. Þeir treystust ekki til þess og kváðust ekki
mundu rata á cigin spýtur, svo Jón sá sér ekki annað fært
cn gefa féð upp á bátinn til þess að bjarga mönnunum.
Gekk Jón á undan, en þcir héldu <hver í annan tii þess að
verða ekki viðskila. Komust þeir heim við illan leik og
voni vinnumcnnirnir báðir orðnir kaldir og hræddir, enda
höfðu þeir þá verið samfleytt fjórar klukkustundir úti í
fárviðrinu.
Strax og þremenningarnir komu frá Sporði morguninn
eftir og sögðu tíðindin gninaði Jón Hansson allt hið versta.
Fór hann þegar í stað ásamt vinnumanni sínum niður að
Sporði og flutti með sér helztu nauðþurftir handa heimil-
inu. í Sporði staldraði Jón lítið, og hélt samstundis fram
að Sporðshúsum, en þar hafði ekkert otðið vart við þá feðga,
og fór hann þá að Sporði aftur og sagði tíðindin.
Þótti nú ekki leika neinn vafi á því lengur hver orðið
hcfðu örlög Sporðsfeðga og var leit hafin. Leitaði Jón Hans-
son ásamt vinnumanni sínum í öllum skjólum milli Sporðs
og Sporðshúsa strax á laugardaginn, en síðan hélt hann
lcitinni áfram ásamt fleimm á sunnudaginn. Var þá enn
bylsvælingur með hörkufrosti, en ratljóst var þó talið milli
bæja fyrir kunnuga menn og harðgera. Hvorugan þessara
daga bar lcitin árangur, en á mánudaginn varð komið orð-
sendingum í nærliggjandi sveitir, Víðidal, Vesturhóp og
Miðfjörð og beðið um mannhjálp til leitar. Næstu daga
leitaði fjölmenni úr þessum sveitum að Sporðsfeðgum, en
án árangurs. Hinsvegar fanst urmull af dauðu eða nær
dauðu fé hingað og þangað og frá ýmsum bæjum. Var
ljót sjón að sjá það. Sumt lá afvelta og frosið mður, sumt
var dautt, annað með líftóru. Annað hafði sligazt undan
þunga fannannnar, sem safnaðist ofan á það svo það hrygg-
brotnaði. Margar kindur voru með samfrosna afturfætur,
fætur duttu af fé og á öðru allar kjúkur samgrónar fót-
unum af völdum frosts og kals. Margt af því fé, sem þó
fannst lifandi varð að lóga vegna þess hvernig ástatt var
um það. Af þeim 120 kindurn, sem reknar höfðu verið á
haga frá Sporði fundust aðcins 60 lifandi, en sumar þeirra
vesluðust síðar upp og dóu. Af Þóreyjarnúpsfénu fundust
40 kinclur dauðar, en auk þess margar kalnar og særðar
til ólífis.
Er leitin að Sporðsfeðgum bar engan árangur var henni
hætt, en leit hafin að nýju eftir hvern blota sem gerði að
vetrinum. Allt kom þó fyrir ekki, og Ieið nú fram um
sumarmál.
Þá bar það til tíðinda mánudaginn fyrstan í sumri 1893
að görnul kona, Sigurlaug frá Gnmd, kom að Þóreyjarnúpi
og ætlaði út á bæi. Pétur bróðir Jóns bónda bauðst til þess
að fylgja henni og þáði hún það. Leið þeirra lá fram hjá
svokallaðri Djúpulág, sem liggur miðja vcgu milli Þóreyjar-
núps og Hörghóla, og er þau voru komin á barðið fyrir
ofan hana, beindist athvgli Sigurlaugar gömlu að stafpriki,
sem stóð upp úr skafli þar í lautinni. Pétur gekk til stafs-
ins, kippti honum upp og kenndi að þar var gönguprik
Jóns 1' Sporði. Pétur hélt að svo búnu heim að Þóreyjar-
núpi og sagði tíðindin, en Jón bróðir hans fór við fimmta
mann í Djúpulág, og gróf upp skaflinn. Fundust þar lík
þeirra feðga.
172
FRJÁLS VERZLUN