Frjáls verslun - 01.05.1959, Side 44

betri vörur fyrir lægra verð frá útlöndum og ís-
lenzka vinnuaflið leitaði annað. Þarna sé ég enga
hættu.
4. Hvað verður um tolltekjurnar? Hljóta þær
ekki að hverfa að því er tekur til varnmgs frá frí-
verzlunarsvæðinu? Sannleikurinn er sá, að þetta
er ekki heimtað. Tollar, sem miðast við það að afla
ríkissjóði tekna, mega haldast. Ef sömu vörur eru
framleiddar mnanlands, yrði þó að leggja á þær til-
svarandi framleiðslugjald, því að verndartollar væru
bannaðir. Hvort horfið er frá tollum til annarra
forma skattheimtu er annars aðeins fyrirkomulags-
atriði. Það hefir að vísu þýðingu á sinn hátt, m. a.
sálræna þýðingu, hvaða aðferð er höfð við skatt-
heimtuna, en fjárhagslega er byrðin hin sama,
hvaða skattheimtuaðferð sem notuð er. — Þarna
vil ég og minna á það, sem mjög er syndgað móti
í þessu landi, að þjóð sem lifir svo mjög á út-
flutnmgsverzlun sem íslendingar, þarf að hafa lágt
verðlag í landinu, og þarf að sníða tollapólitík sína
eftir því.
5. Til þ ess að vera hlutgengir í fríverzlunar-
svæðinu, verðum við að fórna innflutnings- og
gjaldeyrisleyfa-farganinu eins og það leggur sig.
6. Sömu leið yrðu útfutningsstyrkir og ýmsir
framleiðslustyrkir að fara.
7. Við yrðum að hætta verðbólgustefnunni og
koma á heilbrigðu gengi.
Ég fer ekki nánara út í þessi þrjú atriði. Ég
hefi við önnur tækifæri rætt þau frá ýmsum hlið-
um, og mun halda því áfram. I sem skemmstu
máli get ég þó sagt, að einmitt þarna er okkur mest
f>örf á f>vt að kúvenda frá núverandi stefnu, og það
alveg án tillits til þess, hvort við tökum þátt í frí-
verzlunarsvæðinu eða ekki. Hitt er mér að sjálf-
sögðu Ijóst, að á þessu eru miklir pólitískir örðug-
leikar, meðan mikill hluti þjóðarinnar skilur ekki,
að henm er beinn fjárhagslegur hagur að því að
losna við styrkina og höftin.
8. En hvernig fer með verzlun okkar við jafn-
key-pislöndin, einkum f>ó löndin austan járntjalds,
ef við tökum þátt í fríverzlunarsvæðinu? Ég sé af
ræðu ráðherrans, að þetta hefir verið honum alveg
sérstakt áhyggjuefni og að hann hefir látið leggja
ríka áherzlu á það í París, að þarna þyrfti að leyfa
okkur sérstöðu.
Það er þess virði að eyða nokkrum orðum að
þessu atriði. Afstaða mín td þess er gagnstæð af-
stöðu ráðherrans, því að það veldur mér mjög litl-
um — og mér er nærri skapi að segja engum —
áhyggjum. Það sem skapar vandann er íhaldssam-
ur hugsunarháttur, þetta, að sjá allt sem er í ein-
hvern gloríu, eins og það sé eitthvað sem hljóti að
vera.
Lausnin er ósköp einföld, hún er sú, að útflytj-
andinn fær umráð yfir þeim gjaldeyri, sem hann
fær fyrir vöru sína. Fullkomin umráð eða umráð
ínnan einhverra tiltekinna takmarkana, eftir því
hve langt verzlunarfrelsið er á veg konuð. Útflvtj-
andinn getur síðan notað þennan gjaldeyri sjálfur
eða selt hann öðrum, t. d. banka þeim, sem hann
skiptir við. Á þennan hátt myndast gengi fyrir
hverja tegund jafnkeypisgjaldeyris, sem genr vör-
um frá því landi fært að keppa við vörur frá öðr-
um löndum á þeim sanngirnisgrundvelli, að mið-
að sé við það, hvaða verðmœti í innflutningi komi
í stað þess sem út er flutt.
Sannleikurinn er sá, að réttarbót í þessa átt þyrfti
að koma á, hvað sem öllu fríverzlunarsvæði líður.
Ástandið í dag er það, að verðmælirinn sem not-
aður er í jafnkeypis-viðskiptum er gjaldeyrir, sem í
mjög mörgum tilfellum er á fölsku gengi. Þetta
verður til þess, að á pappírnum lítur oft svo út,
sem jafnkeypislöndin greiði miklu hærra verð en
önnur lönd fynr íslenzkar vörur, — en undan-
tekningarlaust verðum við að greiða þann mismun
í hærra vöruverði eða lakari vörum í viðskiptum
við þessi lönd.
Ég er ekki að halda því fram, að við eigum að
hætta viðskiptunum við jafnkeypislöndm, þessi við-
skipti eru okkur nauðsyn. En við eigum ekki að
skapa falskan áhuga fyrir þessum viðskiptum með
því að verðlauna útflytjendur fyrir að senda vör-
una þangað, sem gjaldeyririnn er minnst virði.
Þvert á móti ber okkur að kappkosta að koma
verzlunarmálum okkar í það horf, að allur útflutn-
44
FRJÁLS VERZLUN — FYLOIRIT