Frjáls verslun - 01.12.1960, Page 4

Páll Líndal, lögfr.:
rrMá þeim bregða mikið við"
Þæftir á víð og dreif um brunna í Reykjavík
Inngangur
Fáar framkvæmdir í Reykjavík hafa valdið jafn-
mikilli breytingu á daglegum liögum manna og
lagning vatnsveitunnar. Hinn 16. júní 1909 var í
fyrsta skipti hleypt vatni í vatnsveitukerfi Reykja-
víkur, en 2. október sama ár var hleypt í það
vatni alla leið frá Gvendarbrunnum. Ekki verður
séð, að þessi áfangi á framfarabrautinni hafi þótt
miklum tíðindum sæta i blöðum þeirra tíma. Þar
sem yfirleitt þótti taka því að skýra frá þessu, voru
fréttirnar næsta stuttaralegar, einna ýtarlegastar í
Fjallkonunni, svohljóðandi:
„Reykjavíkurvatnsveitan er fullgerð þessa dag-
ana. Nú geta íbúar höfuðstaðarins þambað
ASalstræti 1896. Vatnsflutningur ó handvagni
vatnið úr Gvendarbrunnum, hvenær sem þeim
lízt, ef ekkert bilar. Má þeim bregða mikið
við eftir brunnvatnið, sem flestir urðu að
sætta sig við áður. Sumarmánuðina hafa þeir
haft vatn úr Elliðaánum. Pípurnar úr Gvend-
a.rbrunnum voru skeyttar við í síðustu viku.“
Hér var vissulega um mikil viðbrigði að ræða.
Hingað til höfðu Reykvíkingar orðið að notast við
brunna, misjafnlega góða, og aðalvatnsból fram til
þessa verið hið sama, og talið er, að Ingólfur Arnar-
son hafi notazt við í árdaga íslenzkrar sögu. Rar
er nú gangstéttin fyrir framan Aðalstræti 9.
Á íslandi hefur öflun neyzluvatns aldrei orðið
slíkt vandamál sem í ýmsum þéttbýlli löndum.
Menn hafa þó alla tíð kunnað hér að meta hvílíkt
hagræði væri að góðum vatnsbólum. Lenei munu
enn uppi vatnsvígslur hins sæla biskuos Guðmund-
ar Arasonar, sem umkringdi „landið nálega með
vatnsvígslum og heilsugiöfum . . . Þar sem eigi voru
fagrir brunnar, vígði hann rennandi vötn eða vöð
mönnum til farsældar." Svo segir í sögu biskups,
er samdi Arngrímur ábóti.
í Reykiavík hafa tvö vatnsból verið kennd við
lu’nn áeæta biskup. bæði Gvendarbrunnur. sem var
þar nálægt sem nú er Höfðaborg við Rorgartún,
og himr ágætu Gvendarbrunnar. sem um getur í
unnhafi þessa máls og eru í landi Hólms.
í fornum bókmenntum þykir sialdan hæfa að
geta hversdagsleera hluta. nema óhíákvæmileet sé
veena framvindu söeuefnis. f fornsögnm seCTir bví
fátt. eitt um brunna. en í fornlögnm. bæði í Gráeás
og Jonsbók er að finna nokkur ákvæði. einkum til
að trvegia ótrufluð afnot vatnsbóla. Akvæði Jóns-
bókar revndust haldgóð í meira laei, því að sum
þeirra eiltu frá 1281 og allt til 1923, er vatnalögin
voru sett.
Um brunneerð ætla ée, að ekkert sé að finna í
prentuðum heimildum, fyrr en í ritinu Atla, sem
4
FRJÁLS VKRZLUN