Frjáls verslun - 01.11.1967, Side 48

4B
FRJALS VERZLUNl
STEFNUBREYTING í SOVÉT
Sovézkir framleiðendur fara
framboðs og eftirspurnar
Allar götur, síðan Lenín hrifs-
aði völdin í Rússlandi árið 1917,
hefur verið lögð meiri áherzla á
þungaiðnað en framleiðslu neyzlu-
varnings. En í tilefni af 50 ára
afmæli byltingarinnar hefur verið
tilkynnt, að nú verði loksins
breytt um stefnu. Gert er ráð fyr-
ir 8.6% framleiðsluaukningu
neyzluvarnings á móti 7.9% aukn-
ingu í þungaiðnaði, næstu þrjú ár-
in.
LÍTIÐ
VÖRUFRAMBOÐ.
Lífskjör almennings í Sovétríkj-
unum hafa aldrei verið talin góð,
miðað við vestrænan mælikvarða.
Húsnæðisskortur er eitt af mestu
vandamálum Sovétríkjanna. Vöru-
framboð er bæði lítið og lélegt.
Þó kemur þar á móti, að Sovét-
borgarinn þarf yfirleitt ekki að
óttast, að hann verði rekinn úr
húsnæði sínu, sem auðvitað er
eign ríkisins, þótt hann eigi erfitt
með að standa í skilum. Og hann
er ekki rekinn úr vinnunni, þótt
hann mæti tíðum seint og svíkist
um, því að markmið hins allsráð-
andi ríkisvalds er, að allir geti
haft atvinnu.
Fáein ár eru liðin, síðan bera tók
á óánægju almennings vegna þess,
hve seint gekk að auka fram-
leiðslu neyzluvarnings. Frá lokum
inn á brautir
seinni heimsstyrjaldarinnar höfðu
Sovétríkin orðið að gera ýmsar
ráðstafanir á kostnað lífskjara
til að geta staðið Bandaríkjunum
jafnfætis hernaðarlega. En þegar
dró úr kalda stríðinu og almenn-
ingi varð ljóst, að hættan á stór-
styrjöld fór síminnkandi, uxu
kröfurnar um, að dregið yrði úr
hernaðarútgjöldum og fjármagn-
inu, sem sparaðist, yrði varið til
framleiðslu á ýmiss konar varn-
ingi, sem almenningur girnist. Þá
höfðu aukin kynni Sovétborgar-
ans af lifnaðarháttum á Vestur-
löndum, eftir að Stalín féll frá og
ferðalögum til útlanda fjölgaði,
þau áhrif, að hann fann betur en
áður, hve lífskjör hans voru fjarri
því að vera ákjósanleg.
VÍÐTÆKAR
SKIPULAGSBREYTINGAR.
Til þess að ná hinum nýju
markmiðum sínum hefur Sovét-
stjórnin fyrirskipað fullkomna
endurskoðun á iðnaði landsins og
þegar gert víðtækar skipulags-
breytingar. Ein breytinganna hef-
ur vakið mesta athygli. Áður var
afkoma og frammistaða iðnaðar-
ins miðuð við framleiðslumagn-
ið. Framvegis verður í ríkari mæli
miðað við fjárhagslegan ágóða iðn-
aðarins. Afleiðingin af fyrristefnu
var margvísleg óreiða. Fram-
leiðslutölur voru falsaðar, gæði.
framleiðslunnar fóru niður úr
öllu valdi síðustu vikur fram-
leiðsluáætlunarinnar, þegar verk-
smiðjustjórar kepptust við að^
fylla þá kvóta, sem þeim höfðu
verið settir. Skóverksmiðjur fram-
leiddu stundum miklu meira af
barnaskóm en nauðsynlegt var,
vegna þess að þannig fengust
Bifreiðum fjölgar hægt í Sovét.
Myndin er frá Moskvu.
fleiri skór úr leðrinu, sem verk-
smiðjunum var skammtað. Fyrir
fáeinum árum töldu sovézk blöð,
að einn fimmti hluti alls tilbúins
karlmannafatnaðar væri gallaður.
Talið er, að nú liggi í sovézkum
vörugeymslum varningur að verð-
mæti 150 milljarða króna, sem
selst ekki vegna útlitsgalla og
gæðaskorts.
Skipulagsbreytingarnar í iðnað-
inum eru stundum kenndar við
hagfræðiprófessorinn Evsei Liber-
man við háskólann í Karkov.
Kenningar hans hafa komið til
framkvæmda í yfir 5000 verk-
smiðjum í Sovétríkjunum. Þær
hafa mætt mikilli andstöðu, enda
mun ekki verða gengið jafn langt
í því að láta ágóðasjónarmiðið
ráða, eins og upphaflega var áætl-
að.
Með þessum skipulagsbreyting-
um og ýmsum öðrum hyggst Sov-
étstjórnin ná markmiði sínu um
aukna neyzluvöruframleiðslu á
sama tíma og hún eykur hern-
BÍLAVARAHLUTIR
í FLESTAR GERÐIR BÍLA
Kristinn Guðnason hf.
Klapparstíg 27 - Sími 22675