Frjáls verslun - 01.07.1968, Blaðsíða 26

24
FRJALS VERZLUN
fyrir hafnarlegu, en á móti þvi
eru sett þau tjón. sem greidd hafa
verið á sama tímabili, að viðbættri
áætlun um þau tjón, sem tilkynnt
hafa verið en óuppgerð eru. Tjóns-
hlutfallið er þá fundið, en undan-
farin ár hefur sú regla gilt,
að fari tjónshlutfallið fram úr
60% af iðgjaldinu, er hækk-
un iðgjaldsins óhjákvæmileg.
Hlutfall þetta er þó breytingum
háð og getur um stund a. m. k.
verið miðað við lægra tjónshlut-
fall.
FARMTRYGGINGAR.
Tryggingar á vörum í flutningi
geta numið mjög háum upphæð-
um, enda eru geysileg verðmæti
þegar um tryggingu á stórum
skipsfarmi er að ræða. Vátrygg-
ingarverðmæti farms í flutningi
er venjulega miðað við kaupverð
vörunnar að viðbættum flutnings-
kostnaði og ímynduðum hagnaði,
sem venjulega er reiknaður 10%.
Áður fyrr var yfirleitt ekki
tekin öðruvísi trygging á vörum
í flutningi milli landa en gegn því
tjóni, sem stafaði af strandi, eldi,
árekstri skipsins eða algeru tapi
þess. Þetta voru allt tjónsmögu-
leikar, sem voru frekar sjaldgæf-
ir, en tjón gátu að sjálfsögðu orð-
ið allveruleg, ef þau urðu á ann-
að borð. Nú er tilhneigingin sú, að
tryggja vörur gegn hvers konar
tjóni, sem á þeim kann að verða.
Iðgjöld hafa ekki hækkað mjög
á þeim tíma, sem Sjódeild félags-
ins hefur starfað. Iðgjald fyiir
vöruflutning með venjulegri vá-
tryggingu, frá Danmörku til ís-
lands, var fyrir stríð um %—1%.
Trygging á vörum núna, gegn öllu
tjóni, fer vart fram úr 1%, en
tjónaþunginn er allmiklu meiri,
þar sem tryggingin í dag innifelur
t. d. þjófnað úr sendingunni, tjon
af völdum sjóbleytu o. s. frv., en
ekkert af þessu var innifalið í
gömlu tryggingunni.
Trygging á farmi tekur yfirleitt
gildi um leið og varan leggur af
stað úr verksmiðju, eða um leið
og hún kemur í vörzlu skipafé-
lagsins. Tryggingunni lýkur yfir-
leitt 15—30 dögum eftir að henni
hefur verið skipað upp á ákvörð-
unarstað.
Þetta siðasta atriði hefur ein-
mitt valdið mjög miklum vanda-
málum hér á íslandi undanfarin
ár, þar sem vörur liggja oft vik-
um og mánuðum saman í vöru-
geymslum skipafélaganna, en úti-
lokað er að gera sér örugga grein
fyrir því, hve mikil verðmæti
kunni að vera þar saman komin.
Einhver mestu tjón, sem Sjó-
deild félagsins hefur greitt, hafa
einmitt orðið undir slíkum kring-
umstæðum.
ÝMSAR TRYGGINGAR.
Af öðrum sjótryggingum mætti
nefna t. d. tryggingu á eigum skip-
verja, afla og veiðarfærum fiski-
skipa og þá sérstaklega tryggingu
á síldarnótum.
Algjör byiting varð í veiðitækni
á síldveiðum á árunum 1958—’62.
Fiskleitartæki komu þá til sög-
unnar, en hinar gömlu bómullar-
nætur, sem tryggðar voru fyrir
20—50 þúsund krónur, og nótabát-
arnir, sem tryggðir voru kannski
fyrir 15—20 þúsund krónur,
urðu úrelt veiðitæki. í stað
þeirra komu nælonnætur, senni-
lega þrisvar til fjórum sinnum
stærri heldur en gömlu bómullar-
næturnar, en nærri hundrað sinn-
um hærri að tryggingarverðmæti.
Ný síldarnót í dag er tryggð fyrir
2—-3 milljónir króna.
Geysilega há tjón hafa orðið á
síldarnótum og oft hefur það kom-
ið fyrir, að skip sigli inn í nætur
hvors annars og valda þar með
tjóni, ekki aðeins á nótinni sjálfri,
heldur einnig vegna veiðitaps
skipsins, sem fyrir tjóninu varð.
ENDURTRYGGING.
Annað grundvallaratriði í trygg-
ingarmálum er rétt og skynsam-
leg endurtrygging. Geysileg verð-
mæti eru í húfi, þar sem skipin
sjálf eru, en þar á ofan bætist ef
í FREMSTU LÍNU!
Tryggið skip yðar,
veiðarfæri og farm
hjá „SJÓVÁ“
SjdvátruqqiBfllag Íslandsí