Frjáls verslun - 01.06.1975, Blaðsíða 21

Greinar os wiðlöl
Smáskammtaiækningar
— eftir dr. Guðmund IVIagnússon, professor
Flestir ættu að geta orðið
sammála um að tilgangslaust
sé að setja reglur sem ekki er
fylgt eða unnt að framkvæma
af réttlæti og sanngirni.
Sömuleiðis virðist augljóst,
að hjákátleg fyrirmæli eru ein-
ungis til að grafa undan virð-
ingu borgaranna fyrir almenn-
um reglum og brjóta niður lög-
hlýðni.
Mér detta í þessu sambandi
í hug nokkrar reglur á hagsvið-
inu. Flestar eru þær sennilega
leifar haftakerfis en sumar
hafa verið settar til þess að
leysa alvarleganþjóðhagsvanda,
eða svo er að skilja. Það bros-
legasta er að bæði ýmsir stjórn-
málamenn og fjölmargir kjós-
endur þeirra hafa trú á smá-
skammtalækningum — nema
þetta séu þá vísvitandi sjón-
hverfingar.
FJÓRTÁN ÚTHALDSDAGAR
Tökum tii dæmis regluna
sem segir að ekki megi selja
ferðir til sólarlanda til lengri
dvalar en hálfs mánaðar. Segj-
um að tilgangurinnn sé að
spara gjaldeyri og setja undir
þann leka að menn geti fengið
meiri gjaldeyri en yfirfærslu
nemur með því að kaupa ferð
gegnum ferðaskrifstofu. Er þá
reynt að ná í veslings ferða-
langinn tvisvar, með því að
skammta honum gjaldeyri; með
því að skammta honum tíma.
Hvað sparast með þessu móti?
Þeir efnameiri geta farið á
hverju ári og bætt sér þetta
upp sem að sjálfsögðu getur
þýtt meiri gjaldeyriseyðslu,
bæði beint í yfirfærslu og ó-
beint í eldsneytiseyðslu loft-
fákanna. Hinum ráðdeildar-
sömu er meinað að láta yfir-
færsluna endast í þrjár vikur
fremur en tvær og jafna flug-
farinu niður á fleiri sólardaga.
Jafnframt veldur gjaldeyris-
skömmtunin ferðamanni stund-
um aukakostnaði, þ. e. ef hann
gæti t. d. borðað á ódýrari stöð-
um en innifaldir eru í seldri
ferð. Á hinn bóginn er yfir-
færsla orðin það knöpp, að vart
er unnt að komast af í borg
eins og London nema í viku.
Þar hrekkur því tíminn styttra
en yfirfærslan. Þetta ætti að
öðru jöfnu að ýta undir það að
menn keyptu heldur ferðir til
ódýrari landa en þá eru sett á
tímamörk, ef ske kynni að
gjaldeyririnn entist lengur en
fjórtán daga.
Á sama tíma getur maður
keypt fargjald sem þýðir marg-
falda fjárhæð í gjaldeyri og
ferðast kringum hnöttinn (á
skemmri tíma en 14 dögum
vonandi). Hagstætt verður fyr-
ir suma að ferðast með erlend-
um ferðafélögum eða verða
veikir síðasta daginn suður á
Spáni.
Auðvitað er reglan fáránleg
og sá gjaldeyrissparnaður sem
verður má vera mikill til að
vega upp það velferðartap sem
hlýst af því að fá ekki að ráða
hvernig og hvar frístundum er
varið innan marka pyngjunnar.
Og hve margir ætli hafi lengra
sumarleyfi en þrjár vikur eða
þá löngun eða úthald til þess
að vera lengur í sólbaði? Væri
ekki miklu einfaldara (þótt það
sé jafnfráleitt) fyrir stjórnvöld
að ákveða hve margar flugvél-
ar af fólki mættu fara til Suð-
urlanda á ári hverju?
Þýða reglur af þessu tagi
nokkuð annað en að gengið er
ekki rétt skráð?
VERÐLAGSEFTIRLITIÐ
Flestum er ljóst að verðlags-
eftirlitið fylgir reglum sem eru
orðnar úreltar og óframkvæm-
anlegar á mörgum sviðum. Um-
búðir breytast og stærð pakn-
inga. Hvernig á að bera saman
verðið? Hvað hækka kjólarnir
mikið við að styttast? Hvað
hækka stólarnir mikið frá því
að vera úr tveimur kílóum af
tré í eitt kíló af plasti? Hvað
er mikill sykur í vínarbrauð-
inu?
TYGGIGÚMMÍ OG KÚSTAR
Í RÍKISSTJÓRN OG
SEÐLABANKA
Enn eitt dæmi rakst ég á við
að fletta nýlegum Stjórnartíð-
indum. Ég hef sennilega verið
orðinn eitthvað heilaþveginn,
þar sem ég var búinn að
gleyma því, að slíkir fegurðar-
blettir væru til á viðskipta-
frelsi íslendinga.
Auglýsingin er svohljóðandi:
FV 6 1975
21