Frjáls verslun - 01.06.1977, Síða 52

Fyrirtækjarekstur:
Stjórnsýsla framleiðslu-
fyrirtækja
Grundvallaratriði og hugtök
Markmið stjómsýslu er að reka fyrirtæki með ágóða. Til þess er nauðsynlegt að aflað sé sem
gleggstra upplýsinga um allt sem rekstrinum viðkemur, utan fyrirtækis sem innan og þeim beint
til stjórnenda eftir skipulögðum leiðum. Úr þessum upplýsingum vinnur hver einstakur aðili í sam-
ræmi við sérhæfða verkaskiptingu. Það er hlutverk yfirstjórnandans að draga saman og samræma
unnar upplýsingar þannig að á þeim megi byggja meiriháttar ákvarðanir.
Skipulögð stjórnsýsla byggist
á skarpri verkaskiptingu, þar
sem verksvið og ábyrgð 'hvers
stjórnanda er nákvæmlega skil-
greind. Hver stjómandi tekur
ákvarðanir innan þeirra marka
sem starfssvið hans og ábyrgð
spannar. Virkni skipulagðrar
stjórnsýslu byggist hinsvegar á
því að hverju stjórnunarstarfi
gegni starfskraftur, sem veldur
sínu hlutverki, því aðeins getur
fullkomið traust verið gagn-
kvæmt, en án þess verður
verkaskipting óljós og ómark-
viss.
Stjóimikerfi og stjómsýsla
fyrirtækis verður að njóta
trausts og viðurkenningar sem
ábyrgt ákvörðunarvald bæði
utan sem innan fyrirtækisins.
Það er hvorki hægt að fyrir-
skipa eða krefjast þess að traust
sé borið til, eða virðing fyrir
einu eða öðru. Slíkt verður því
aðeins fyrir hendi að til þess sé
unnið með hæfileikum og þekk-
ingu af þeim sem með stjórn-
sýslu fara. Á sama hátt er til-
gangslaust að fyrirskipa vinnu-
gleði, hún verður aldrei lang-
varandi né virk, nema sem eitt
af markmiðum hæfrar og fé-
lagslegra sinnaðrar stjórnsýslu.
Hinsvegar er ekkert fljótara að
eyða vinnugleði en léleg stjórn-
sýsla. Og það er nauðsynlegt að
taka það skýrt fram, að það eru
ekki allir til þess fallnir að ann-
ast stjórnsýslu, fólki eru mis-
jafnlega gefnir þeir eiginleikar,
sem til þess eru nauðsynlegir
og aldrei verða lærðir á skóla-
bekk. Um leið er ekki síður
nauðsynlegt að það komi skýrt
fram, að góður stjórnandi get-
ur ávallt orðið betri stjórnandi
með sjálfsgagnrýni, þjálfun og
aukinni reynslu.
EINS OG GÍRKASSI
Stjórnsýslu fyrirtækis má
líkja við gírkassa í bíl. Þar eru
mörg tann'hjól, misjafnlega
stór, sem grípa inn í hvert ann-
að án hnökra eða ískurs, og
gera þannig kleift að flytja afl
með einhverju öryggi. Virknin
byggist á að hvert tannhjól og
hver ás valdi sínu hlutverki og
að samhæfnin sé sem fullkomn-
ust. Jafnvel minnsta tannhjólið
mun orsaka stöðvun ef það
brestur. Um leið er augljóst að
ef eitthvert tannhjólið hefur
engin áhrif á virknina gegnir
það engu hlutverki og er því
óþarft.
Því er á sama hátt farið í
stjónnkerfi fyrirtækis, jafnvel
einfaldasta og að því er sýnist
auðveldasta staðan gegnir sínu
hlutverki og er nauðsynleg til
þess að hægt sé að ná settu
marki með samhæfðri vinnu.
PERSÓNULEGIR HÆFI-
LEIKAR NAUÐSYNLEGIR
í stjórnkerfi fyrirtækis verð-
ur hver stjómandi að vera á
sínum rétta stað, 'hver og einn
eftir þeim kröfum sem staðan
útheimtir. Samstarfsaðila er
ekki hægt né rétt að velja með
tilliti til faglegrar hæfni og
þekkingar eingöngu, heldur
verða þeir einnig að hafa þá
persónueiginleika sem nauðsyn-
legir eru til að viðhalda sam-
hæfni stjórnkerfisins. Sam-
52
FV 6 1977