Frjáls verslun - 01.04.1993, Síða 27

BlS-eiginfjárhlutfall bankanna þriggja og sparisjóðanna sem heildar um síðustu áramót. Einnig er sýnt hvernig
eiginfjárhlutfallið var í lok áranna 1990 og 1991 samkvæmt þáverandi bankalögum.
BANKAR OG BIS
Hinar alþjóðlegu BlS-reglur
banka ganga út á setja útlán í
áhættuflokka og skylda banka
til að eiga nægilegt eigið fé til að
mæta áhættunni sem fylgir út-
lánum. Reglurnar eru kenndar
við svissneska bankann Bank
for International Settlements
(BIS). Mörgum bönkum víða um
heim reynist örðugt að uppfylla
reglurnar sem gera ráð fyrir 8%
eiginfjárhlutfalli af hinum nýja
BlS-áhættugrunni útlána. Regl-
urnar tryggja betur hag spari-
fjáreigenda og þeirra sem leggja
fé í banka.
Bankar og sparisjóðir hér á landi
þurftu í lok síðasta árs að gera upp
reikninga sína samkvæmt hinum nýju
BlS-reglum. Landsbanki íslands og
Sparisjóður Kópavogs þurftu á að-
stoð að halda til að uppfylla þessi skil-
yrði. Vandræði Landsbankans hafa
auðvitað mest verið í brennidepli.
Ríkið kom bankanum til aðstoðar.
FJÓRIR ÁHÆTTUFLOKKAR
ÚTLÁNA í BISREGLUM
BIS-reglurnar eru með fjóra
TEXTI: JÓN G. HAUKSSON
áhættuflokka útlána. Fyrsti flokkur-
inn, lán til ríkis, er svonefndur 0%
flokkur. Hann er öruggastur. Ekkert
eigið fé þarf að hafa á móti lánum í
þessum flokki. Annar útlánaflokkur,
lán til sveitarfélaga, er 20%-flokkur.
Þriðji flokkurinn, lán með fasteigna-
veðum, sem algeng eru í stærri lán-
um til einstaklinga, er 50%-flokkur.
Sá fjórði, lán til atvinnulífsins, er sá
áhættumesti, 100%-flokkur. Bankinn
þarf að eiga 8% af eigin fé á móti
útlánum í þessum flokki.
Við búum hér til mjög einfölduð
dæmi til að útskýra BlS-reglurnar.
Teknir eru tveir bankar sem eru með
nákvæmlega jafnmikil útlán og jafn-
mikið eigið fé í krónum talið. Sam-
kvæmt gömlu reglunni væru þeir
með jafnhátt eiginfjárhlutfall. Allt ann-
að verður uppi á teningnum sam-
kvæmt BlS-reglunum. Annar bank-
anna flýgur langt yfir 8% lágmarkið en
hinn nær því ekki. Munurinn liggur í
lántökum.
BANKI1OG BANKI2 EINS
NEMA BIS-IÐ ER ÖÐRUVÍSI
Banki 1 lánar 100 krónur til ríkis,
100 krónur til sveitarfélaga, 100 krón-
ur út á fasteignaveð og 100 krónur til
atvinnulífs. Útlán bankans eru 400
krónur og færist eignamegin í efna-
hagsreikninginn. Vegna útlánaflokk-
unarinnar er BlS-grunnurinn hins
vegar aðeins 170 krónur. Innlán eru
376 krónur og færast skuldamegin.
Eigið fé er 24 krónur. BlS-eiginfjár-
hlutfall er 14,1% eða 24 krónur af 170
krónum. Sjá skýringardæmi.
Banki 2 lánar ekkert til ríkis og 50
krónur til sveitarfélaga. Hann lánar
jafnmikið og hinn bankinn út á fast-
eignaveð, 100 krónur. Munurinn ligg-
ur fyrst og fremst í því að þessi banki
lánar miklu meira til atvinnulífsins,
eða 250 krónur. Það fer allt í hæsta
áhættuflokk. Heildarútlán þessa
banka eru jafnmikil og hins bankans
eða 400 krónur. Vegna útlánaflokk-
unarinnar er BlS-eignagrunnurinn
hins vegar 310 krónur. Sjá skýringar-
dæmi. BlS-eiginfjárhlutfall er 7,7%
eða 24 krónur af 310 krónum. Þessi
banki nær því ekki lágmarkinu, 8%.
Við gefum okkur að Banki 2 fái
aðstoð ríkis líkt og Landsbankinn.
Aðstoðin í okkar dæmi gengur út á að
27