Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1966, Qupperneq 1

*
6*3 aust á Egyptalandi. —
Ekki bleikt haust með fö'ln-
uðu laufi og visnum stráum heldur
heit árstíð, þegar gróður jarðar sýn-
ir engin dauðamörk. Skuggsælir
aldingarðar halda hinni safamiklu
grósku sumarsins, og grannvaxin
pálmatré svigna undir þungum lauf-
krónum. Papýrus-sefið með tjarnar-
bökkum er grænt og stinnt, en lót-
usblóm þekja vatnsflötinn með
breiðum blöðum sínum og mynda
græna hól-ma, sem fljóta á vatninu.
Þau standa enn í blóma og breiða
djúpblá bikarblöð móti sólargeisl-
unurn.
í pálmalundi, þar sem engir fuglar
kvaka, er svöl forsæla, meðan síðdegis-
eólin brennir á ekrum og söndum.
Bkógarsvörðúrinn er að mestu gróinn,
en liér og þar liggja stórir steinar, og
upp úr jörðinni gægjast fornleg múr-
brot. Sé betur að gætt, eru sumir stein-
arnir höggnir og lagaðir til af manna-
höndum. Þar má sjá súlnabrot og stein-
kistur, en milli trjástofnanna sér í
livíta líkneskju. Það er ljónslíkan úr
elabastri með karlmannshöfuð. Á and-
litinu er rólegur og tignarlegur svipur
eins og á öllum fornum mannamynd-
um egypzkum. Það hefur síðan höku-
topp eins og þá var tízka með guðum
eg mönnum.
L jónsgerfi þetta fannst hér árið
1912, og hefur því verið komið fyrir
á lágum fótstalli. Skammt þaðan er
nokkurt svæði, sem grafið hefur verið
upp, og er það verk þó skammt komið.
Þar er ekki mikið að sjá, aðeins lágir
múrar, en það er þó nóg til þess að
eýna, að hér hefur staðið borg endur
íyrir löngu. Undir skógarsverðinum eru
faldar síðustu leifar elztu höfuðborgar
Egyptalands, Men Nófer, Borgarinnar
lögru, sem Grikkir nefndu Memfis.
Borgin stóð á lágum bala við vestur-
Jaðar Nílardalsins, en þó voru áveitu-
Jönd á alla vegu. Nú sjást litlar leifar
«if Memfis, því að byggingagrjót hefur
verið flutt þaðan til hinnar nýju höfuð-
borgar. Sennilega hafa íbúðarhúsin
verið hlaðin úr sólþurrkuðum leir,
ébrenndum, en það efni stenzt ekki tím-
ans tönn
c
O kammt frá ljónsgerfinu er dálít-
ið skýli, en þegar gengið er þar inn,
birtist geysistór líkneskja af Ramses
öðrum, en hann er sá fornkonungur,
sem flestar myndir eru af á Egypta-
landi. Líkan þetta liggur á bakið, því
nokkuð vantar neðan á fæturna. En ein-
mitt vegna þess, að það liggur þannig,
skynjar maður betur hina geysimiklu
stærð þess. Og þegar ég geng meðfram
styttunni og strýk henni ofan frá höfði
og niður á fætur, komast fingurnir 1
snertingu við hið stórbrotna, en ein-
falda, form egypzkrar höggmyndalistar.
Styttan er úr kalksteini, gulbleik að
lit. Hún var grafin upp á þessum stað
og gefin British Museum í London, en
vegna þess, hve þung hún var og erfið
viðfangs, var hún aldrei flutt þangað.
önnur líkneskja af sama konungi,
höggvin úr graníti, hefur verið reist á
torginu framan við járnbrautarstöðina
í Kaíró. Hún fannst einnig hér og er
lík að stærð og lögun. Þriðja risalíkn-
eskjan af Ramses II. fannst hér nýlega
og hefur ekki verið flutt burtu af fund-
arstaðnum.
c
rú enmlega hafa höggmyndir þess-
ar staðið framan við musteri, þótt nú
sjáist þess engar menjar. í fornum hof-
um á Egyptalandi má víða sjá tvær*
myndastyttur algerlega eins að útlití
standa sitt hvoru megin við innganginn,
og stundum jafnvel fleiri. Það er eitt
höfuðeinkenni egypzkrar listar, að
sama formið er endurtekið óbreytt, oft
mörgum sinnum.
Þótt bústaðir þeirra, sem hér bjuggu,
séu nú eyddir, einnig musteri þeirra og
liallir, þá er borg hinna dauðu, graf-
reitur Memfisborgar, lennþá eitt af
íurðuverkum veraldar . -essvegna yfir-
gefum við þennan stað, sem nú er að-
eins hljóður pálmalundur, stígum inn í
stóran hópferðabíl og ökum af stað
vestxir í eyðimörkina.
Framundan rísa lágar brekkur, en
uppi á brúninni gnæfa nokkrir pýra-
mídar, sumir hálffallnir. En lang-
mestur er Hjallapýramídinn frægi, sem
reistur var sem grafhýsi yfir Djóser, *
íaraó af 3. konungsætt, 2600 árum fyrir
Krists fæðingu. Þessi pýramídi er hinn
elzti á Egyptalandi. Þótt hann að hæð
jafnist hvergi nærri á við hin miklu
steintröll hjá Gísa, er hann hár og tign-
arlegur, hlaðinn upp í fimm höllum
þrepum. Umhverfis hann eru miklar
rústir og forn múrveggur, sem myndar
ferhyrning kring um hann. Pýramíd-
inn er í jaðri eyðiimerkurinnar,
frammi á dalsbrúninni, og gnæfir hátt
yfir frjósama sléttuna.
Ofan af brúninni er víð útsýn
niður yfir Nílardalinn, sem er um 15
kílómetra breiður. Lágar hæðir eru
báðum megin og nokkru meiri aStt
austan. Nílarfljótið rennur með austur- *
brúninni og sést ekki héðan, enda eru
bakkar þess alsettir döðlupálmum. í
norðri mótar fyrir turnum Karíóborgar
í 20 kílómetra fjarlægð. í vestri breið-
ist eyðimörkin svo langt, sem augað
eygir. Þar er hvergi fast berg, aðeins
bleikir sandhólar, sem teygja sig undir
lága kvöldsólina.
Hér hafa aldiei búið lifandi menn.
«