Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1966, Blaðsíða 31
Mars er 228 milljón lcm frá sólu. Þá
reilcistjörnu ér auðveldast að sjá frá
jörðu. Marsárið er 687 dagar (rúm-
lega). Rauðu svæðin, sem eru mjög á-
berándi, eru talin vera eyðimerkur og
auðnir. Loftið er mjög þunnt. Margir
vísindamenn telja, að einhvers konar
gróður sé. þar að.finna. 2 tungl ganga
umhverfis Mars,
Uranus er sú þriðja a'S stærð, og er
2869 milljón km frá sólu. Gufuhvolfið
er talið svipað og á Júpiter og Satúrnus.
Það tekur Oranus 84 ár að fara eina
umferð um sólu. 5 tungl ganga kring-
um hnöttinn. I stjörnukíki ber mikið á
grænum lit með ljósum rákum.
Neþtúnus er heldur minni en Oranus
og er 4496 milljón km frá sólu. Neptún-
us er 165 ár að fará einn hring um sólu.
Reikistjarnan fannst árið 1846 svo að
hún hefur ekki lokið einum hring síðan.
Hún hefur 2 tungl. Sömu litir eru áber-
andi í hnettinum og í Oranusi.
.-Milli Mars og Júpitérs ganga mörg
smástirni, sem eru álitin vera brot úr
reikistjörnu sem splundrazt hefur. Þau
minnstu eru' eins og grjóthnullungar,
loft- og líflausir.
Júpiter er langstærsta reikistjarnan.
Hún er 778 milijón km frá sólu. 1
stjörnukíki bfer mikið á mislitum rönd-
um, sem eru tahn vera skýjabelti. Is-
breiður mikiar þekja yfirborðið. Stórt
rauðleitt svæði e'r einkennandi fyrir
reikistjörnuna. í gufuhvolfin'u eru ef til
vill éitraðar lofttegundir. Júpiter hefur
12 tungl, og sjásj 4. þeirra í litlum
stjörnukíki.
Satúrnus erönnur.í röðínni að stærð.
Sérstætt við stjörprfna eru baugar sem
umlykja hana. Gufi liturinn ér mjög
áberandi í hnettin'ym og svo léttúr er
hann að hann myndi fljóta á vatni.
Stjarnán er sýnileg béruhi augum,;og
þekkist frá fornu fari. Svipað gufu-
hvolf og hjá Júpiter,- én enn kaldara.
Satúrnus hefur 9 tungl.
Plútó er 5914 milljón.km frá sólu,.bg
er talin lík að stærð og Merkúr, eða
heldur stærri. Hún gengur kringum'sól-
ina á 248 árúm. Hún var uppgötvuð
árið 1930. Hún hlýtur að vera svo köld,
að hafi hún gufuhvolf.þá hlýtúr það að
vera gegnfr'ósinn massi;
'Þáð é’r. ekki vitað '.úm fléiri reiki-
stjörnur lfengrá frá jörðu en Piútó. 'Séu
,þær til hefur.ekki. tekizt að finna þær
méð nútíma tækjum.
Til sólkerfisin's teljast einnig loft-
steinar og svonefndar hálastjörnur, sem
ganga kringum sólina eftir mjög’af-
lönguin sporbrautum'..
Vemi>/rt
Satúrnus Oranus Neptúnus Plútó
24. desemiber 19®6.
■LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 55