Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1966, Blaðsíða 31
í'^CSííri
W!í>>
ti&*VZ*gBl.
mm.i
$S\
w&
ÁUtak ýfoí tet&dt/Stonb"
Mars er 228 m'illjón Icm frá sólu. Þá
reikistjörnu ér auSveldast aS sjá frá
jörðu. Marsárið er 687 dagar (rúm-
lega). Rauðu svæðin, sem eru mjög á-
berandi, eru talin vera eyðimerkur og
auðnir. Loftið er mjög þunnt. Margir
vísindamenn telja, að einhvers konar
gróður sé. þar að.finna. 2 tungl ganga
:umhverfis Mars,
.Milli Mars og Júpitérs ganga mörg
smástirni, sem eru álitin vera brot úr
reikistjörnu sem splundrazt hefur. Þau
minnstu eru' eins og grjóthnullungar,
loft- og líflausir.
Júpíter er langstærsta reikistjarnan.
Hún er 778 milljón km frá sólu. I
stjörnukíki ber mikið á mislitum rönd-
um, sem eru talin vera skýjabelti. Is-
breiður miklar þekja yfirborðið. Stórt
rauðleitt svæði e'r einkennandi fyrir
reikistjörnUna. I gufuhvolfin'u eru ef til
vill éitraðar lofttegundir. Júpiter hefur
12 tungl, og sjásj 4. þeirra í litlum
stjörnukíki.
Satúrnus er,önnur.í röSínhi aS stærS.
Sérslætt við stjörpnna eru baugar sem
umlykja hana. Guu liturinn ér mjög
áberandi í. hnettin'um og svo léttúr et
hann að hann myndi fljóta á vatnu
Stjarnán er sýnileg bérum augum,;og
þekkist frá fornu fari. Svipað gufu-
hvolf og hjá Júpiter,- en. enn kaldara.
Satúrnus hefur 9 tungl.
Úranus er sú þriðj'a a'S stærð, og er
2869 milljón km frá sólu. Gufuhvolfið
er talið svipað og á Júpiter og Satúrnus.
ÞaS tekur Oranus 84 ár að fara eina
umferð um sólu. 5 tungl ganga kring-
um- hnöttinn. I stjörnukíki ber mikið á
grænum lit með ljósum rákum.
Neþtúnus er heldur minni en Úranus
og er 4496 milljón km frá sólu. Neptún-
us er 165 ár aS fará einn hring um sólu.
Reikistjarnan fannst áriS 1846 svo að
hún hefur ekki lokið einum hring síðan.
Hún hefur 2 tungl. Sömu litir eru áber-
andi í hnettinum og í Uranusi.
Plútó er 5914 milljón.km frá sólu,.bg
er talin lík að stærð og Merkúr, eða
heldur stærri. Hún gengur kringum' sól-
ina á 248 árum. Hún var uppgötvuð
árið 1930. Hún hlýtur að vera svo köld,
að hafi hún gufuhvolf.þá hlýtúr það að
vera gegnfrosinn massi;
' Þáð é'r. ekki yitað; úm- fleiri reiki-
stjörnur léngrá frá jörðu en'Plútö.'Séu
,þær til hefur.ekki. tekizt að finna þær
méð nútíma tækjum.
Til sólkerfisins terjast einnig loft-
steinar og svonefndar h'alastjörjiur, sem
ganga kringum sólina eftir mjög'af
löngum sporbrautuni. ^>
Í--S;íí>
S9f¥
/*Z*>
J3TMÍ/¥M>
fvarr/aiqv Ý^ -$t>ui. s sr?t6~<>»r. tftt
»v,
4-^aW styh*
Merkúr Venus Jörð Mars Júpiter
Satúrnus Dranus. Neptúnus Plútó
24. desemíber 196:6.
-LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 55