Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1966, Blaðsíða 26

tf etta gerðist í Reykjavík vestan-
verðri nálægt aldamótum, þegar tiún
var enn aðeins stórt þorp. Það var seint
í apríl. Kiukfcan var Iangt gengin fimm
að morgni. í hreysi skammt frá sjávar-
bakka skreiðist maður um fimrntugt
fram úr rúmfletinu. Hann tíriir á sig
gauðslitnar spjarirnar. Sólin roðaði
gluggakytru, er vissi mót norðri. Börn
hans tvö, lö ára piltur og 16 ára stúlfca,
eof a fast í rúmfletum sitt hvorum megin
norðurgluggans. Hann virðir börnin fyrir
aér um stund. Þau hafa bæði grísfct
nef, lifrauðar, bogadregnar varir, skarð
í höku, gult hár. Bftir að hann missti
kohu sína, sem hann unni, fyrir fjórum
árum, voru börnin honum allt. Hann
unni þeim sem lífinu í brjósti sér. Og
þó, — hann óskaði einsfcis fremur en
að grængolandi flóðöldutunga fcæimi af
heljarafli og gleypti kofann, tortímdi
börnunum og honum sjáifum.
Hvers vegna?
Hann æskti þess fremur en að börn
trpip af anda skozku hálandanna. Á
hverjum morgni varð að baða leigu-
takann í sérstökum bala, því að hann
þjáðist af sárum, sem ekki greru. Er
hann var tilbúinn til veiðánna, var
hann þegar farinn að dreypa á veig-
unum, en svo fór að síga á ógæfuhlið-
ina síðari hluta dags. Er svo hafði
gengið lengi sumars, eða fram í ágúst,
sá eiginkonan sitt óvænna, og dreif
mann sinn af landinu, því að sízt hafði
ástandið batnað. Þá f ékk Pétur að veiða
það, sem eftir var veiðitímans, og gefak
vel. Þá voru menn líka svo heiðarlegir,
að enginn taldi það athugavert, þótt
veitt væri á spón í Langhyl og Grænu-
gróf, er hausta tók. Það var það haust,
að Pétur sagðist hafa séð hængaslaginn
í Langhyl.
í þá daga fékkst gjarnan fiskur 1
Armótum, og nær samfellt niður eftir,
allt niður fyrir Nr. 1, á efra svæðinu.
Enn veiða menn að vísu stundum í
Fljótinu, Mjóddum og LanghyL en »ú
veiði mun vera svipur hjá sjón. Þá er
veiði mjög óviss, sem áður var ekki, frá
Grænugróf að Nr.l, svo að gerbreyt-
img getur þar orðið á, ár frá ári. Beztu
etundir mínar í sumar átti ég í Hóls-
hyl og Kistum, enda var þá vatn
hreint og nægt. Þá komst ég næst því
að feta í sporin hans afa míns, en miða
þó aðeins við árin, sem ég var með
honum við árnar.
E:
[ kki veit ég, hvort menn telja
það til óhrjálaðrar hugsunar að leggja
á það trúnað, að minningar einnar kyn-
slóðar, á þessum tíma einhliða fram-
fara, geti orðið að svo til óbreyttum
minningum þeirra, sem næst koma á
eftir. Ef til vill skilur hér með tuttug-
ustu aldar manninum og forngripum
Vesturbæj arins.
Hvers vegna má ekki njóta þess að
íegja stráknum mínum frá ævintýrum
afa, gerast tengiliður milli þeirra
tveggja, sem aldrei sáust, og fá til
þess að grípa til gömlu kennslubókar-
iimar, sem sífellt ætti að hafa rétt til
að endurrita sína eigin kafla, óstytta?
tJtgefandinn kann þó að hafa ýmiss
konar endurskoðun í huga. Nýr for-
máli mun í athugun, er heitir „Vogur-
inn, sem Elliði hefði ekki þekkt aftur".
t>á er í undirbúningi kafli, sem heitir
„Lónlbúinn á ieið sinni um kælivatnið".
Breytingarnar eru margar.
Vonandi verður þó ekki alveg fallið
irá úitgáfustarfseminni.
Á. L
hans kæmust undir manna hendur,
hlytu ef til vill margra ára fangeisis-
dóm.
Þegar maðurinn kom undir bert loft,
hafði lokað klinkunni hijóðlega, signdi
hann sig. Hann veitti því ekfci atthygli,
að énn var vor, vor sem komið hafði
með óvíguim Ijósálfaher úr suðrinu.
Fannirnar hafði leyst úr Esju, varpinn
var grænn, fíflar útsprotitnir, hrossa-
gaufcur flaug um loftið svo himinlifandi,
að hann vissi ekki á hvorum vængnurn
hann átti að renna sér. Qg þótt maður-
inn byggi við þröngan kost, þá var eigi
að síður að ýmsu leyti vor í þjóðlífinu.
Það vissi hann vel.
Hvað hafði þá komið fyrir?
Maðurinn gekk (hratt af stað frá kofan-
um, stefndi í norður. Blóðið hamraði
og niðaði í gagnaugum hans, hjartað sló
eins ótt og hann væri rrueð hitasótt.
Hann hrasaði öðru hverju, þótt hann
gengi á sléttum moldarvegi, prjátmaðist
áfram.
S: immtán mínúitna gang frá kofa
hans stóð hús reist úr sænskri furu,
veggirnir grænrnálaðir, þakið rautt. Þar
ætíaði hann að berja upp og leita ráða.
Betur að húsfreyjan væri heima, hús-
freyjan sem hafði vegsöguiþor.
Börn mín eru höfðingleg, hverfa ekki,
þegar þau eru í hópi margra unglinga,
hvort heldur er í kirkju eða að leikum
eða við hversdagsstörf, hugsaði hann.
Hvar á landinu finnast unglingar, er
hafa jafnfalleg augu sem þau, augu
sem minna á íðifagra blómið bláin sem
blómgast í júní uppi á heiðúna? ! .
Og þó — í þessu var ógæf an, éf til
vill falin. Fegurðin, enda þótt húii væri
sprottin af andríki Guðs, hafði afstætt
gildL
Hann heyrði áraglam úr suðri. Bátur
var að koma að á tjarnsléttum sjónúm,
drekkhlaðinn rauðmaga. Annars var
engin sál á ferli.
Hann tyllti sér snöggvast á vegar-
brúnina og batt skóþveng sinn. Þá kom
hundur hans hlaupandi og flaðraði upp
um hann. í þetta sinn gaf maðurinn hon-
um engan gaum, en stundi þurngan. Þá
lagðist rakkinn á fætur hans og rak upp
samúðarýltfur.
Maðurinn var kominn á leiðarenda.
Hann opnaði þungt málmhliðið að
garðinum og gekk inn. Því næst litaðist
hann um. Nú, svo að hér er farið að
Kjarval: Andvarinn svali.
^^^íiWisaBW'Wí-v
vora, tautaði hann ag yppti öxlum. Hann
sá að rauðberjarunnarnir voru teknir að
lautfgast, raðir af regnfangi byrjaðar að
gægj«^t upp, skriðnablóm útsprottið
minnti hann á leifar af skaflL Sólin
ljómaði á húsinu, svo að það var lákast
hafgalli. Taminn fállki sat á þverslá á
gafli hússins og glettist við fugla, ec
komu þar í nánd.
Hann hringdi dyrabjöllunni í offorsL
Vinnukona með stírurnar í augunuira
kom brátt til dyra.
„Er frúin í húsinu heima?"
„Já, víst er hún heima. En er þetta
nokkuð áríðandi? Klukkan er rúmlega
fimm. Ég á ekki að færa henni kaffi
fyrr en eftir þvi nær þrjár stundir."
„Erindið er mikilvægt," anzaði gestur-
inn.
Vinnukonan virti hann fyrir sér frá
hvirfli til ilja, og þegar hún feomst að
raun um, hve aðþrengdur hann var,
kvaðst hún skyldu reyna að vekja frúna.
Hún kom að vönmu spori aftur. „Þú
hefur sótt að frúnni því að hún var
vöknuð. Ég á að leiða þig til sætk f
viðhaínarstafunni."
J-i itlu seinna settist hann hikan<tt
í hægindastól mosagrænan alsettan skúf•
um á hornum. Hægindin þar inni stunga
mjög í stúf við koffortin, einu sætin
heima hjá honu/m, önnur en rúanfletiiu
Hann sfeoðaði sig um befcki — var að
vísu annars hugar. Á slaghörpu stóð
kristallsvasi með ilmfjólum. B»sviðar»
sfeápur með glerhurðum var í einu hora.
inu og í 12 tegundir vínflasfcna, að styrfe*
leika allt frá absint niður í Rínarvín.
Siifurbifcarar voru þar margir. lim-
baufcur stór úr postulíni stóð á góiíinu^
fullur af rósablöðum og lauifum af dísar-
runnum úr garðinum. Kristallshjálmuír
héfefe niður úr loftinu miðju. Rauðviðaj>
borð lagt skíra gulli var á miðju gólffc ¦•
Liljur og rósir, sumar útsprungnar, uxtt
í skrautpottuim í gluggunuim. Páilmi i
mannshæð stóð í einu horninu. Málverk,
flest útfliend, héngu á veggjum, eit*
þeirra var af Kristjáni H, gráuim og
guggnum í dýflissu, þar sem hann gefcls
um gólf kringum hringlaga borð.
Honum fannst biðin löng, hrver mínúta
sem eilítfð.
B
Kjarval: Laufvindar Mésu Ijúi'ir.
i rátt feom frúin inn í stofuna. Hún
var í slopp úr þykku, feínversfeu silfc^
en gekfc á svörtum sauðskinnsskóm mé&
hvítum bryddinguim.
„Nei, komdu sæll, Jón. Er ekki aDt
gott að frétta hjá ykfcur á Sjávarbakka^
Fylgjan þín gerði mér þvd nær rún*» :
rask." Hún tók fast í höndina á honuma.
og brostL
„Komið þér sæiar," sagði hann skjáM*
raddaður og hneigði sig. Því næst sótti
hann í.sig veðrið og stundi upp: „Ne%
frú Dýrunn Srnyrlagils. Það er ekfci go%í
að frétta. Þess vegna dirfðist ég að kom*
svo snemma.
Hröllír hug við polli —
heitum í blárri veitu."
„Þú ert sjólfsagt ekki að lenda í neimt
víti, Jón?"
„Jú bó'rnin mín eru að lenda í dýflw
issu eins og lánlausi maðurinn þarnai
á myndinni. Ef til vili verða þau seiwí
í sömu dýfiissu í Danmörku og þar gettw?
að líta. Eða á Brianarihóikn? Einiu gild^i
sjiálfsagt, hvor myrfcrastofan er. Maðuis»»:
inn er blóðþynst vera, blóðþyristari eo
óargadýr."
„Segðu mér, Jón minn, hvað heÆu*
kiomið fyrir?"
„Þú veizst, að börn mín esru fríð sýn-
„Jú," anzar hún. „En varla telst þa5
til ógætfu."
„Þar er ógæf an f alin. Hvar sér dóWbei j
inín fegunri piilt en bróður sinn? HvwbÍ
sér sonur minn fegurri stúlku en syBtwojr
sína?" Jón beygði af og byrgði a«nidlitif
1 hönduim sér.
„Eru þau ástfangin hvorí af öðruf"
^Það er miklu verra en wo sé. Ávö»b-
ur syndarinnar er að konva í Ijón. Guð
50 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS-
24 dosember 1960,