Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1966, Side 26

etta gerðist í Reykj avík vestan-
verðri nálægt aldamótum, þegar hún
var enn aðeins stórt þorp. Það var seint
í apríl. Klukkan var langt gengin fimm
að morgni. í hreysi skammt frá sjávar-
bakka skreiðist maður um fimmtugt
fram úr rúmfletinu. Hann tíriir á sig
gauðslitnar spjarirnar. Sólin roðaði
gluggakytru, er vissi mót norðri. Börn
hans tvö, 15 ára piltur og 16 ára stúlika,
sofa fast í rúmfletum sitt hvorum megin
norðurgluggans. Hann virðir börnin fyrjr
eér um stund. Þau hafa bæði grískt
nef, lifrauðar, bogadregnar varir, skarð
í höku, gult hár. Bftir að hann missti
konu sína, sem hann unrii, fyrir fjórum
árum, voru börnin honum allt. Hann
unni þeim sem lífinu í brjósti sér. Og
þó, — hann óskaði einskis fremur en
að grængolandi flóðöldutunga kaemi af
heljarafli og gleypti kofann, tortímdi
börnunum og honum sjálfum.
Hvers vegna?
Hann æskti þess fremur en að börn
hans kæmust undir manna hendur,
hlytu ef til vill margra ára fangelsis-
dóm.
Þegar maðurinn kom undir bert loft,
hafði lokað klinkunni hljóðlega, signdi
hann sig. Hann veitti því ekki athygli,
að énn var vor, vor sem komið hafði
með óvígurn ljósálfaher úr suðrinu.
Fannirnar hafði leyst úr Esju, varpinn
var grænn, fíflar útsprottnir, hrossa-
gaukur flaug um loftið svo himinlifandi,
að hann vissi ekki á hvorum vængnum
hann átti að renna sér. Og þótt maður-
inn byggi við þröngan kost, þá var eigi
að síður að ýmsu leyti vor í þjóðlífinu.
Það vissi hann vel.
Hvað hafði þá komið fyrir?
Maðurinn gekk hratt af stað frá kofan-
um, stefndi í norður. Blóðið hamraði
og niðaði 1 gagnaugum hans, hjartað sló
eins ótt og hann væri með hitasótt.
Hann hrasaði öðru hverju, þótt hann
gengi á sléttum moldarvegi, prjómaðist
áfram.
F immtán mínútna gang frá kofa
hans stóð hús reist úr sænskri furu,
veggirnir grænmálaðir, þakið rautt. Þar
ætlaði hann að berja upp og leita ráða.
Betur að húsfreyjan væri heima, hús-
freyjan sem hafði vegsöguþor.
Börn mín eru höfðingleg, hverfa ekki,
þegar þau eru í hópi margra unglinga,
hvort heldur er í kirkju eða að leikum
eða við hversdagsstörf, hugsaði hann.
Hvar á landinu finnast unglingar, er
hafa jafnfalleg augu sem þau, augu
sem minna á íðifagra blómið bláin sem
blómgast í júní uppi á heiðum?
Og þó — í þessu var ógæfan. ef til
vill falin. Fegurðin, enda þótt hún væri
sprottin af andríki Guðs, hafði afstætt
gildL • V
Hann heyrði áraglam úr suðri. Bátur
var að koma að á tjarnsléttum sjónúm,
drekkhlaðinn rauðmaga. Annars var
engin sál á ferli.
Hanrt týllti sér snöggvast á vegar-
brúnina og batt skóþveng sinn. Þá kom
hundur hans hlaupandi og flaðraði upp
um hann. í þetta sinn gaf maðurinn hon-
um engan gaum, en stundi þungan. Þá
lagðist rafckinn á fætur hans og rak upp
samúðárýlfur.
Maðurinn var kominn á leiðarenda.
Hann opnaði þungt málmhliðið að
garðinum og gebk inn. Því næst litaðist
hann um. Nú, svo að hér er farið að
upp af anda skozku hálandanna. Á
hverjum morgni varð að baða leigu-
takann í sérstökum bala, því að hann
þjáðist af sárum, sem ekki greru. Er
hann var tilbúinn til veiðánna, var
hann þegar farinn að dreypa á veig-
unum, en svo fór að síga á ógæfuhlið-
ina síðari hluta dags. Er svo hafði
gengið lengi sumars, eða fram í ágúst,
sá eiginkonan sitt óvænna, og dreif
mann sinn af landinu, því að sízt hafði
ástandið batnað. Þá fékk Pétur að veiða
það, sem eftir var veiðitímans, og gekk
vel. Þá voru menn líka svo heiðarlegir,
að enginn taldi það athugavert, þótt
veitt væri á spón í Langhyl og Grænu-
gróf, er hausta tók. Það var það haust,
að Pétur sagðist hafa séð hængaslaginn
i Langhyl.
í þá daga fékkst gjarnan fiskur 1
Armótum, og nær samfellt niður eftir,
allt niður fyrir Nr. 1, á efra svæðinu.
Enn veiða menn að vísu stundum í
Fljótinu, Mjóddum og Langhyl, en sú
veiði mun vera svipur hjá sjón. Þá er
veiði mjög óviss, sem áður var ekki, frá
Grænugróf að Nr.l, svo að gerbreyt-
ing getur þar orðið á, ár frá ári. Beztu
etundir mínar í sumar átti ég í Hóls-
hyl og Kistum, enda var þá vatn
hreint og nægt. Þá komst ég næst því
að feta í sporin hans afa míns, en miða
þó aðeins við árin, sem ég var með
honum við árnar.
E kki veit ég, hvort menn telja
það til óbrjálaðrar hugsunar að leggja
á það trúnað, að minningar einnar kyn-
elóðar, á þessum tíma einhliða fram-
fara, geti orðið að svo til óbreyttum
minningum þeirra, sem næst koma á
eftir. Ef til vill skilur hér með tuttug-
ustu aldar manninum og fomgripum
Vesturbæjarins.
Hvers vegna má ekki njóta þess að
eegja stráknum mínum frá ævintýrum
afa, gerast tengiliður milli þeirra
tveggja, sem aldrei sáust, og fá til
þess að grípa til gömlu kennslubókar-
innar, sem sífellt ætti að hafa rétt til
að endurrita sína eigin kafla, óstytta?
Útgefandinn kann þó að hafa ýmiss
konar endurskoðun í huga. Nýr for-
máh mun í at'hugun, er heitir „Vogur-
inn, sem Elliði hefði ekki þekkt aftur“.
í>á er í undirbúningi kafli, sem heitir
„Lónlbúinn á leið sinni um kælivatnið".
Breytingarnar eru margar.
Vonandi verður þó ekki alveg fallið
frá útgá fus ta rfseminn i.
Kjarval: Andvarinn svali...

Kjarval: Laufvindar blésu ljúfir...
vora, tautaði hann ag yppti öxlum. Hann
sá að rauðberjarunnarnir voru teknir að
laufgast, raðir af regnfangi byrjaðar að
gægjv.st upp, Skriðnablóm útsprottið
minnti hann á leifar af skafli. Sólin
ljómaði á húsinu, svo að það var Mkast
hafgalli. Taminn fálki sat á þverslá á
gafli hússins og glettist við fugla, er
komu þar í nánd.
Hann hringdi dyrabjöllunni í offorsL
Vinnukona með stírurnar í augunum
kom brátt til dyra.
„Er frúin í húsinu heima?“
„Já, víst er hún heima. En er þetta
nokkuð áríðandi? Klukkan er rúmlega
fimm. Ég á efcki að færa henni kaffi
fyrr en eftir því nær þrjár stundir."
„Erindið er mikilvægt," anzaði gestur-
inn.
Vinnukonan virti hann fyrir sér frá
hvirfli til ilja, og þegar hún komst að
raun um, hve aðþrengdur hann var,
kvaðst hún skyldu reyna að vekja frúna.
Hún kom að vörmu spori aftur. „Þú
hefur sótt að frúnni því að hún var
vöknuð. Ég á að leiða þig til sætis I
viðhafnanstofunni."
L itlu seinna settist hann hikandl
í hægindastól mosagrænan alsettan skúf-
um á hornum. Hægindin þar inni stungn
mjög í stúf við koffortin, einu sætiit
heima hjá honum, önnur en rúmfletin.
Hann sfcoðaði sig um bekfci — var að
vísu annars hugar. Á slaghörpu stóð
kristallsvasi með ilmfjólum. Rósviðar-
skápur með glerhurðum var í einu horn-
inu og í 12 tegundir vínflaskna, að styrk-
leika allt frá absint niður í Rínarvín.
Silfurbikarar voru þar margir. Xkh-
baufcur stór úr postulíni stóð á gólfinu,
íullur af rósablöðum og lauf um af dísar-
runnum úr garðinum. Kristallshjálmur
hékk niður úr loftinu miðju. Rauðviðar-
borð lagt sfcíra gulli var á miðju gólfi
Liljur og rósir, sumar útsprungnar, uxu
í skrautpottum í gluggunum. Pálmi i
mannshæð stóð í einu horninu. Málverb,
flest útlend, héngu á veggjum, eitt
þeirra var af ICriistjáni H, gráum og
guggnum í dýflissu, þar sem hann gekk
um gólf kringum hringlaga borð.
Honum fannst biðin löng, hver mínúta
sem eilífð.
B rátt kom frúin inn í stofuna. Húa
var í slopp úr þykku, kínversbu silki,
en gekk á svöntum. sauðskinnsskóm með
hvítum bryddingum.
„Nei, bomdu sæll, Jón. Er ekki allt
•got't að frétta hjá ykkur á SjávarbakkaJ,
Fylgjan þín gerði mér því nær rúm-
rask.“ Hún tók fast í höndina á (honuim.
og brostL
„Kornið þér sælar," sagði hann skjálfL
raddaður og hneigði sig. Þvi næst sóttl
hann í sig veðrið og stundi upp: „Nei;
frú Dýrunn Smyrlagils. Það er ekki gott
®ð frétta. Þess vegna dirfðist ég að kom*
svo sneimma.
Hrollir hug við polli —
heitum í blárri veitu."
„í»ú ert sjálfcagt ekki að lenda í neirwt
víti, Jón?“
„Jú börnin mín eru að lenda f dýfl-
issu eins og lánlausi maðurinn þarna
á myndinni. Ef til vil'l verða þau send
í sömu dýfiissu í Danmörlbu og þar getua
að líta. Eða á Brimarhóim? Einu gildiai:
sjáMsagt, hvor mjrrkrastofan er. Maðu**
inn er blóðþyrst vera, blóðþynstari ea
óargadýr."
„Segðu mér, Jón minn, hvað hefur
fcomið fyrir?“
„Þú veizt, að börn mín eru fríð sýn-
um?“
„Jú,“ anzar hún, „En varla telst það
til ógæfu."
„Þar er ógæfan falin. lívar sér dótfir
mín fegurri pilt en bróður sinn? Hvaac'
sér sonur minn fegurri stúöcu en sysfa^
sína?“ Jón beygði af og byrgði andlitiSf
i hönduim sér.
„Eru þau ástfangin hvort af öðrufr*
,J>að er mifclu verra en «vo sé. Avöxibr-
or syndarinnar er að kotna í ljós. Guð
— ■ — 24. desember 196&
50 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS