Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1966, Page 3

Efiir Matfhias Jochumsson
Þú vetrarnætur náheims djúp,
sen i nístir hálf a foldu,
hver feykir þínum feigðarhjúp,
sem fjötrar oss við moldu?
'), sálar vetrar voða döf!
Hver veltir burt af lífsins gröf
þeim forna stóra steinú
Ó, þrefa'lt dauðans dimmutjald,
sem Drottins ríki hylur.
Þú nótt, þú gröf, þú villuvald,
sem voðann sjálfan dylur;
ó, veröld, veröld, villt og aum,
þú vaknar aldrei fyrr af draum
en meira ljós þér lýsir.
Ef Betl’hems stjörnu blíða skin
ei börnum heimsins nægir,
send, Herra, þrúðgan þrumudyn,
sem þjóðum sljóvum ægir.
Ger bjart sem eld, þitt dýrðardjúp
og dauðans lýstu svarta hjúp,
seg aftur voldugt: verði!
Þú Betl’hems stjömu blessað ljós,
hvar býrðu’ í Drottins geimi?
Stíg fram, ó, ljúfa logarós,
og lýstu betur heimi!
Ó, grimma stríð, sem geisar hér,
ó, geislabrot, sem kemur og fer
á tímans táraskýjum.
Stíg svo fram, helga himnaljós,
þú hjartans jólastjarna,
með lífs og yndis elsku rós
til allra Drottins barna;
og fyrir helgum hnattasöng
flýr hel og tár og nóttin löng,
og Guð er allt í öllu.
s
*
Forsælan þokast upp eftir pýramid-
anum, stall af stalli, unz kvöldsólin
logar eins og blys á efsta hjallanum.
í>á höldum við af stað. Þegar við kom-
um aftur niður í Nílardalinn beygjum
við inn á þjóðveg, er liggur til norðurs
meðfram brún eyðimerkurinnar. Hér er
inikil umferð á austurlenzka vísu, en
engin vestræn farartæki. Himinhá
evkalyptustré með hangandi laufi vaxa
með báðum vegarbrúnum og breiða
krónur sínar yfir litríka hópa af gang-
tindi og ríðandi fólki, sem nú er á
heimleið að loknu dagsverki. Flestir
ganga, en nokkrir ríða ösnum eða úlf-
cildum. Ég sá engan mann á hesti. Sum-
ir reka klyfjaða asna á undan sér með
ctafpriki, nokkrir asnar draga litla tví-
hjóla kerru. Og enn standa hópar af
fólki meðfram veginum, skrautlegir
hópar, en frekar tötralegir, andlitin
kaffibrún. Allir eru í siðum kuflum,
karlmenn stundum beltislausir. Þeir
bera mislita vefjahetti á höfðum, en
konur breiða oft klæði yfir höfuðið í
ýmsum litum, og fellur það niður um
herðarnar, án þess að nokkuð haldi því
eaman. Konur á Egyptalandi hafa yfir-
leitt ekki slæðu fyrir andliti nú á dög-
lim, en meðal Araba er það ekki ótítt.
Sólin er gengin til viðar og blá-
leitur skuggi hvílir yfir frjósamri slétt-
Vinni. Bóndinn á akrinum leysir okið
af uxum sinum og yfirgefur tréplóg-
jnn eins og forfeður hans gerðu fyrir
þúsundum ára, þeir sem hlóðu pýra-
mída og jftrðsettu heilög dýr í kletta-
giöfum.
Margar konur bera byrðar á höfði.
Fjárhirðar reka hjarðir sínar eftir veg-
inum. Þeir bera langa stafi úr bamb-
lisreyr og ganga oftast í miðjum fjár-
liópnum. íslenzkum bónda myndi finn-
ast smátt um slíka fjáreign, því sjálf-
sagt er það aleiga mannsins, sem hann
íJytur með sér.
Ung kona kemur á móti okkur, þel-
dökk og svarthærð, með leiftrandi
suðræn augu. Hún er á ferð með kúna
sína, en hún rekur hana ekki á undan
sér og teymir hana ekki, en þær ganga
hlið við hlið eins og stallsystur. Kon-
an er í grænum kyrtli í sterkum lit,
hefur belti um mitti sér og rauðlitan
liöfuðbúnað, berfætt með ilskó. Hún
ber gula tágakörfu á kollinum, svo
stóra, að tekur henni út fyrir axlir, og
styður hana ekki með hendinni. Höfuð-
burðurinn er frjáls og eðlilegur eins
og hún beri enga byrði. Hún lítur
óliikað til hægri og vinstri, en karfan
vegur salt á höfðinu og er jafn-stöðug
og jörðin á braut sinni um sólina. Ef
karfan hallast, réttir hún sig við sjálf.
Konur Austurlanda hafa jafnvægi al-
heimsins í hreyfingum sínum o.g eld sól-
arinnar í dökkum augum.
Skammt frá veginum er breiður
skurður, sem veitir vötnum Nílar yfir
sléttuna. Það er sú eina vökvun, sem
jörðin fær, því hér, í landi hins eilífa
sóiskins, falla ekki vötn af himni. Það
land, sem liggur liærra en svo, að vatn
árinnar nái þangað, er blásin eyðimörk.
Á vinstri hönd eru lágar brekkur,
og sé horft út á milli trjástofnanna, má
sjá þar raðir af pýramídum bera við
kvöldroðann. Þeir eru alltaf nokkrir
saman, sumir fallnir að hálfu, engir
mjög háir, en framundan og nokkru
fjær rísa pýramídarnir miklu hjá Gísa,
þrír að tölu, tveir næstum jafnir, en
hinn þriðji miklu minni.
Þegar við nálgumst þennan stór-
brotnasta og tígulegasta grafreit ver-
aldar, höldum við upp í brekkurnar.
Móti okkur risa hinar miklu, dökku
þríhyrnur og skyggja á hálfan himin-
inn. Við förum hjá pýramídunum án
þess að nema þars taðar. Það er skugga-
legt undir grýttum hlíðum Keópspýra-
mídans, því steinfjallið skyggir á
kvöldroðann í vestri. En síðan birtir
aftur fyrir augum, við förum hjá
Kefrenspýramída og áfram vestur í
eyðimörkina beint á móti kvöldroð-
anum og nemum staðar milli sandhól-
anna.
í vestri logar himinninn, og það slær
mildum roða á bleika steinveggi pýra-
midanna, en að baki þeim í austri er
loftið fjólblátt, og dökkur náttskugginn
liækkar ört. Hér er hvergi fólk á ferð,
auðnin er mannlaus og tóm. Af öllum
þeim fjölda, sem skoðar pýramídana á
daginn, fýsir engan að sjá-þá í rökkri,
og er það þó áhrifamest.
í þessu landi stendur tíminn kyrr. Þar
er einn dagur sem þúsund ár og þúsund
ár sem einn dagur, svo að notuð séu
orð postulans. Þar er allt eilíft og
óbreytanlegt. Meira að segja mannanna
verk eru óforgengileg og þeir ódauð-
legir sjálfir. Hinir gömlu konungar, sem
fylla blaðsíður í fornaldarsögunni, hvíla
enn á hægum beðjum inni í höfuðborg-
inni, og fleiri gestir vitja þeirra ár
livert, en meðan þeir sátu að ríkjum.
Það var í skugga þeirra pýramída,
sem hér standa nú, að dóttir faraós
íann Móses í sefinu við Níl. Og þegar
Jósep og María komu til Egyptalands,
hafa þau séð þá bera við himinn, löngu
áður en borgin kom í ljós. Og þá höfðu
þeir staðið um þúsundir ára.
Við hliðina á Austurlöndum eru
Vesturlönd eins og barn í vöggu.
HAGALAGÐAR
Of lágur — of hár
Hann (Gr.Th.) og Gröndal voru
báðir sakaðir af áliti alimennings, seim
vit þóttist hafa á braglist, Grimur
fyrir lágan eða óskáldlegan „stíl“ en
Gröndal fyrir of háan eða öfgafullan
kveðskaparhátt. Um Gröndal og hans
lærisveina kvað séra Björn í Lauf-
ási:
„Á himinljósa leiftursíum
með logavandar regin-hvin
fer hvítfyssandi á hróðrarskýjum
sem hrönn ið nýja skáldakyn.“
(Sögúkaflar).
Að spara eða eyða
Ég var nýlega að lesa enska dýr-
tíðarpredikun — að spara og spara.
Man ég þar ekki annað úr en það,
að einhver, sem sitórríkur var orð-
inn á mustarðsgjörð, var spurður
hvernig hann gæti grætt á þeirri
vöru, sem jafnlítið væri neytt.
Kvaðst hann eigi hafa grætt á því
sem etið væri, heldur hinu, sem eftir
yrði á diskinum.
(N. Kbl. 1014).
Villihestar á Reykjanesi.
Á fjöllunum milli Gullbringusýslu
og Árnessýslu hafa hafzt við nokkr-
ir villtir hestar fyi'r á dögum. Á
hverju ári handsömuðu menn nokkra
þeirra og tömdu. En síðan 1754 hafa
menn ekki orðið þeirra varir. Þess
vegna hljóta þeir að hafa farizt á
liinum hörðu vetrum, sem voru um
það leyti.
(Slc. M.: Lýsing Gullbr. og Kjós.)
24. desemlbea: 1066.
-L.ESBÓK MORGUNBLAÐSINS 27