Morgunblaðið - 16.03.2001, Blaðsíða 30

LISTIR
30 FÖSTUDAGUR 16. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
GALLERÍ Fold heldur listmuna-
uppboð í Súlnasal Hótels Sögu á
sunnudagskvöld kl. 20. Uppboðs-
verkin verða til
sýnis í Galleríi
Fold við Rauðar-
árstíg í dag og
næstu daga. Boð-
in verða upp verk
af ýmsum toga,
þar á meðal fjöldi
verka gömlu
meistaranna.
„Þarna verður
mikið af mjög fín-
um myndum og sérlega margar eftir
Kjarval,“ segir uppboðshaldarinn,
Tryggvi P. Friðriksson. Hann nefnir
einnig til sögunnar verk eftir Jón
Stefánsson, Mugg, Nínu Tryggva-
dóttur, Kristínu Jónsdóttur, Karl
Kvaran, Alfreð Flóka og Kristján
Davíðsson. Alls verða boðin upp um
100 verk.
Samkeppnin indæl
„Mér finnst það indælt,“ segir
Tryggvi þegar hann er spurður
hvernig honum lítist á nýtilkomna
samkeppni í listmunauppboðum, en
fyrir skemmstu hóf Bárður G. Hall-
dórsson aftur uppboðshald á vegum
uppboðsfyrirtækisins Svarthamars
eftir nokkurt hlé.
Áhugasamir eiga þess kost að
skoða uppboðsverkin í Galleríi Fold í
dag kl. 10–18, á morgun kl. 10–17 og
á sunnudag kl. 12–17. Einnig má sjá
uppboðsskrána á heimasíðu Gallerís
Foldar, www.myndlist.is.
Listmunauppboð Gall-
erís Foldar á sunnudag
Jóhannes S.
Kjarval
BJÖRN Bjarnason mennta-
málaráðherra opnar í dag kl. 17
sýningu þýska listamannsins Karin
Sander í nýjum húsakynnum gall-
erísins i8 á Klapparstíg 33. Hús-
næðið hefur verið sérhannað til að
mæta þörfum starfseminnar og er
bjartur sýningarsalur á jarðhæð-
inni auk sýningarrýmis í kjallara.
Sýning Sander er í efra rýminu en í
kjallaranum er sýning á eldri verk-
um eftir Hörð Ágústsson. Þar er
einnig góð aðstaða til að skoða verk
þeirra listamanna sem i8 er í for-
svari fyrir.
Karin Sander er komin til lands-
ins í tilefni af sýningunni en meðal
annarra erlendra gesta má nefna
Ilonu Anhava sem hefur gert ís-
lenskum listamönnum hátt undir
höfði í galleríi sínu í Helsinki í
Finnlandi.
Sjálfsmyndir í hlutföllunum
einn á móti tíu
Karin Sander er fædd í Þýska-
landi árið 1957, en hún er meðal
þekktustu listamanna sinnar kyn-
slóðar þar í landi. Það verk sem hún
sýnir nú á Íslandi heitir 1:10 og
samanstendur af mörgum þrívíðum
skúlptúrum, eftirmyndum af raun-
verulegu fólki í hlutföllunum einn á
móti tíu. Skúlptúrarnir eru úr plas-
takrýlefni og unnir með tölvustýrð-
um skanna sem býr til þrívídd-
argagnaskrár um fyrirsæturnar
sem síðan eru tengdar tölvuknúinni
mótavél. Karin Sander lýsir verki
sínu sem röð „sjálfsmynda“, þar
sem hún hefur engin áhrif á hvern-
ig fyrirsæturnar kjósa að stilla sér
upp eða klæða sig. Hún vísar þar til
hefðar ljósmynda þegar viðfangs-
efnið er fangað eins og það kemur
fyrir án beinnar íhlutunar ljós-
myndarans.
Sýningin á verkum Karin Sander
stendur til 29. apríl, en i8 er opið
þriðjudaga til laugardaga frá 12 til
17.
Morgunblaðið/Þorkell
Þýska listakonan Karen Sander ásamt þremur skúlptúrum úr verkinu 1:10. Sá fremsti er af Eddu Jónsdóttur,
eiganda i8 en sýning Sander verður opnuð þar í dag. Þetta er fyrsta sýningin í nýjum húsakynnum gallerísins.
Opnun i8 í nýju húsnæði
Á DÖGUNUM sendi
Samkeppnisráð frá sér
álit á erindi Bandalags
sjálfstæðra leikhúsa um
samkeppnisskilyrði á
leikhúsmarkaðnum.
Þar er m.a. þeim til-
mælum beint til
menntamálaráðherra
„...að hann beiti sér fyr-
ir endurmati á opin-
berri aðstoð við leikhús-
rekstur“. Morgunblaðið
leitaði álits Björns
Bjarnasonar mennta-
málaráðherra og spurði
hvort hann hygðist með
einhverjum hætti fara
að tilmælum Sam-
keppnisráðs.
„Í áliti samkeppnisráðs segir, að
ekki séu lagaleg skilyrði til íhlutunar
þess um meint brot Leikfélags
Reykjavíkur, Þjóðleikhússins og Ís-
lensku óperunnar á ákvæðum sam-
keppnislaga, en ráðið vekur síðan at-
hygli mína á því áliti sínu, að í málinu
togist á andstæð sjónarmið. Annars
vegar, að teljast verði æskilegt, að í
viðleitni sinni til að efla leiklist gæti
opinberir aðilar að jafnræðissjónar-
miðum, þannig að leikhús og leikhóp-
ar geti keppt um hylli áhorfenda á
jafnréttisgrundvelli, en telja verði að
mikið misræmi í opinberum stuðn-
ingi stríði gegn markmiðum sam-
keppnislaga. Hins vegar felist í gild-
andi leiklistarlögum og
fyrirkomulagi á stuðningi sveitar-
félaga við leiklist sú aðferð að efla til-
teknar stofnanir til þess að ná þeim
menningarlegu og uppeldislegu
markmiðum, sem að er stefnt. Geng-
ur samkeppnisráð þá að því sem
gefnu, að starfsemi þeirra leikhúsa
og leikhópa, sem styrkt eru, búi í
haginn fyrir leiklistariðkun í landinu
almennt,“ segir Björn.
Og hann heldur áfram: „Eftir að
ráðið hefur vísað í skýrslu, sem var
unnin á vegum menntamálaráðu-
neytisins um samkeppnisstöðu
frjálsra leikhópa gagnvart opinber-
um leikhúsum og lýst auknum fjár-
stuðningi til sjálfstæðu leikhópanna
síðustu ár beinir ráðið þeim tilmæl-
um til mín, að ég beiti mér fyrir end-
urmati á opinberri aðstoð við leikhús-
rekstur. Leitað verði leiða til þess að
samræma betur en nú er hin menn-
ingarlegu og listrænu markmið, sem
að er stefnt, og markmið samkeppn-
islaga um að opinberir styrkir raski
ekki samkeppni á leikhúsmarkaði.
Er nefndur sá kostur, að opinber
fjárstuðningur verði í meira mæli í
formi styrkveitinga til einstakra
verkefna sem valin
yrðu af óháðum aðilum
á samkeppnisgrund-
velli, þar sem bæði
sjálfstæð og opinber
leikhús geti leitað eftir
fjármögnun, en í minna
mæli í formi styrkja til
rekstrar tiltekinna
stofnana og launa fast-
ráðinna starfsmanna
hjá þeim. Telur sam-
keppnisráð, að með því
móti væri hugsanlegt
að auka jafnræði meðal
keppinauta á leikhús-
markaði, án þess að
listrænum markmiðum
yrði fórnað.
Ég hef velt þessum tilmælum fyrir
mér og hvað í þeim felst. Það virðist
vaka fyrir ráðinu, að settur verði á
laggirnar hópur á vegum hins opin-
bera, sem taki að sér að fara yfir um-
sóknir frá leikhópum um styrki til að
setja upp einstakar sýningar, en ekki
sé um að ræða ákvarðanir á vett-
vangi einstakra leikhúsa um það,
hvað þar skuli sýnt. Yrði skrefið stig-
ið mætti gera ráð fyrir því, að stjórn-
endur opinbers húsakosts til leiklist-
arstarfs hefðu það hlutverk að raða
þar niður tímum fyrir hópa en ættu
ekki að ákveða, hvað þeir væru að
sýna. Fastráðnum leikurum yrði sagt
upp störfum en þeir skipuðu sér í
leikhópa vegna einstakra verkefna,
sem hin opinbera nefnd ákvæði að
styrkja.
Blómlegt leiklistarlíf
Ef þetta er réttur skilningur á efni
þeirra tilmæla, sem samkeppnisráð
beinir til mín, er ólíklegt, að ég hafi
þau til hliðsjónar við töku ákvarðana
um leiklistarmál. Ég starfa eftir ný-
lega settum leiklistarlögum og mun
fara að þeim. Reynslan segir okkur,
að skipan íslenskra leiklistarmála
hefur getið af sér einstaklega blóm-
legt leiklistarlíf.
Gróskan er meiri hér en í mörgum
mun fjölmennari þjóðfélögum.
Í viðræðum mínum við fulltrúa
sjálfstæðra leikhúsa höfum við lagt á
ráðin um það, hvernig við getum
samningsbundið samskipti þeirra og
ríkisins til nokkurrar framtíðar í því
skyni að skapa þeim traustari starfs-
grundvöll. Í því tilliti tel ég að við höf-
um fundið sameiginlegar forsendur í
þeim viðræðum, sem fram hafa farið
til þessa. Á hinn bóginn á eftir að
setja fjárhæðir inn í dæmið til að það
gangi upp. Ég veit ekki, hvort talið
sé, að samkeppnisráð veiti okkur
leiðbeiningu í því efni,“ segir Björn.
Björn Bjarnason menntamálaráðherra
„Mun fara að
leiklistarlögum“
Björn
Bjarnason
STOFNUN Sigurðar Nordal stendur
fyrir málþingi á morgun. Málþingið
hefst kl. 13.30 og er að sögn forsvars-
manna stofnunarinnar haldið í tilefni
af evrópsku tungumálaári sem nú
stendur yfir og í því augnamiði að
taka upp þá gagnrýnu umræðu sem
verið hefur í þjóðfélaginu um íslenska
málstefnu.
Þórunn Blöndal, lektor í íslensku
við Kennaraháskóla Íslands, verður
meðal sjö frummælenda málþingsins.
Framsöguerindi hennar nefnist
„Hroki og hleypidómar“ og vísar tit-
illinn til þeirra viðhorfa sem henni
þykir skoðanir fólks á íslensku máli
gjarnan litast af. „Í erindinu ætla ég
að velta fyrir mér hvar rætur þessara
viðhorfa liggja, hvað nærir þau og
hverjar afleiðingar þeirra séu eða
geti orðið. Ég er kennari og höfundur
kennslubóka og ég ætla m.a. að leita
skýringa í eigin ranni og velta fyrir
mér hver þáttur skólanna sé í mynd-
un og viðhaldi þessara viðhorfa á ís-
lensku máli.“
Þórunn segir að umræðan um ís-
lenskt mál hafi til skamms tíma verið
á mjög íhaldssömum nótum. „Menn
hafa verið að benda á ýmislegt sem
þeim hefur ekki geðjast að í málinu,
t.d. slettur, málvillur og óskýran
framburð og lögð hefur verið áhersla
á að verjast erlendum áhrifum. Oft
hefur gætt vanþekkingar og fordóma
í þessum skrifum.“ Þórunn telur
ábyrgð fjölmiðla vera allnokkra
gagnvart þeirri umræðu þar sem þeir
séu áhrifamestir í skoðanamyndun á
okkar dögum. „Annars finnst mér
bera á því að viðhorfin séu að breyt-
ast – nokkrar blaðagreinar á undan-
förnum mánuðum benda sterklega til
þess að mönnum finnist nú ástæða til
að taka annan pól í hæðina en áður í
umræðum um mál og þjóðerni og ég
trúi því að þetta sé aðeins byrjunin.“
Auk Þórunnar flytja sex frummæl-
endur erindi er lúta að ólíkum hliðum
umræðunnar um þróun íslensks máls
og málverndarstefnu. Guðni Kol-
beinsson flytur erindið „Frelsi eða
forsjá?“ og Hallfríður Þórarinsdóttir
fjallar um sjónarmið sem felast í trú á
hreinleika annas vegar og fjölmenn-
ingarlegt lýðræði hins vegar. Þá ræð-
ir Þröstur Helgason um tunguna,
blaðamennsku og hlutlægnisgoð-
sögnina, Birna Arnbjörnsdóttir um
íslensku, ensku og atvinnulífið, Tosh-
iki Toma mun flytja erindið „Íslensk
skurðgoð – séð með augum innflytj-
enda“ og að lokum veltir Þórarinn
Eldjárn fyrir sér hvort leyfilegt sé að
elska íslenskt mál án þess að vera
grunaður um málrembu.
Þórunn bendir á að erindi fyrirles-
ara á málþinginu sýni ekki síst
hversu margvíslegum spurningum
Íslendingar standi frammi fyrir í
þessum efnum. „Þar verður m.a. rætt
um íslenska málstefnu í fjölmenning-
arlegu samfélagi, um íslenskt mál í
fjölmiðlum, um tvítyngi og málrækt,
um íslensku og útlensku og að lokum
verður íslensk málrækt rædd út frá
sjónarhóli innflytjanda á Íslandi. Það
verður komið víða við og vonandi nást
upp líflegar og málefnalegar umræð-
ur í kjölfarið.“
Málþing um viðhorf til íslenskrar tungu í Þjóðarbókhlöðunni á morgun
„Stöndum frammi fyrir
margvíslegum spurningum“
KARIN Sander fjallar um eigin verk
á fyrirlestri í LHÍ á Laugarnesvegi
91, kl. 12.30, í stofu 24, á mánudag.
Nánari umfjöllun um hana er í
tengslum við sýningu í i8 hér að ofan.
Opni listaháskólinn fékk á sl. ári
styrk frá kristnihátíðarnefnd til fyr-
irlestrahalds um trú og list. Ákveðið
var að fá listfræðingana Þóru Krist-
jánsdóttur og Halldór B. Runólfsson
til þessa verks. Halldór flytur sinn
fyrirlestur í Skipholti 1 miðvikudag-
inn 21. mars kl. 12.30 í stofu 113.
Fyrirlesturinn ber yfirskriftina
„Er nútíma trúarlist trúverðug?“
Halldór fjallar um myndlist sem
sköpuð hefur verið með hliðsjón af
trú og kirkju á síðustu áratugum.
Námskeið
Grafík – nýjar aðferðir heitir nám-
skeið sem hefst 27. mars í Grafík-
verkstæði Listaháskóla Íslands,
Laugarnesvegi 91. Kynnt verður
Image On sem er ný grafísk ljós-
myndatækni. Kennari er Ríkharður
Valtingojer myndlistarmaður. Nám-
skeið í umbroti prentgripa hefst 19.
mars í tölvuveri Listaháskóla Ís-
lands, stofu 301. Kennd verða und-
irstöðuatriði umbrots í QuarkXPress
umbrotsforritinu. Kennari er
Margrét Rósa Sigurðardóttir, prent-
smiður og kennari í grafískri hönnun
í LHÍ.
Fyrirlestr-
ar í LHÍ
ÁRLEG samkeppni í flutningi ljóða
fyrir nemendur í frönsku í fram-
haldsskólum fer fram í hátíðarsal
Menntaskólans í Reykjavík, á morg-
un, laugardag, kl 12:30. Þrettán
nemendur frá átta skólum munu
flytja utanbókar mörg af kunnustu
ljóðum franskra bókmennta. Tónlist
með frönsku ívafi verður í boði nem-
enda á píanó, fiðlu, óbó og flautu.
Það er Félag frönskukennara í
samstarfi við franska sendiráðið sem
skipuleggur keppnina.
Frönsk
ljóðakeppni
♦ ♦ ♦