Morgunblaðið - 16.03.2001, Blaðsíða 49

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. MARS 2001 49
Aðalfundur
Sláturfélags Suðurlands svf.
Aðalfundur Sláturfélags Suðurlands svf. verður
haldinn á Hótel Selfossi föstudaginn 30. mars
2001 og hefst kl. 14:00.
Dagskrá:
1. Aðalfundarstörf samkvæmt
24. gr. samþykkta félagsins
2. Önnur mál, löglega upp borin
Tillögur frá félagsaðilum sem, bera á fram á aðalfundi, þurfa að vera komnar
skriflega í hendur stjórnarinnar eigi síðar en 14 dögum fyrir aðalfund.
Reykjavík, 12. mars 2001.
Stjórn Sláturfélags Suðurlands svf.
ÞEGAR rætt er um
að rækta eigi 750 fer-
kílómetra, af barrnytja-
skógi, þá eru menn að
slíta hlutina úr sam-
hengi. Framkvæmdir
þessar eru í tengslum
við s.k. landshlutabund-
in skógræktarverkefni.
Þau byggja á þeirri
hugmynd að bændur
sjálfir sjái um skóg-
ræktina og njóti ágóða
hennar.
Meðal stærð skógar-
reits sem ræktaður
verður á vegum bænda
verður ca. 60 – 70 ha.
skv. bráðabirgðamati
mínu. Þetta þýðir að ekki er verið að
rækta samfellda skóga á hundruðum
eða þúsundum hektara lands heldur
er þarna um að ræða marga smærri
reiti.
Fortíð og nútíð:
Í árdaga skógræktar snerist skóg-
ræktarstarf um að fá trén til að lifa.
Menn reyndu að finna út hvaða teg-
undir lifðu hérlendis og þar fram eft-
ir götunum. Þar af leiðandi urðu
skógarnir oft á tíðum einhæfir barr-
skógar. En með því öfluga rannsókn-
arstarfi á síðustu áratugum hefur
verið lagður grunnurinn að því sem
verið er að gera í dag.
Í dag hafa menn snúið frá útplönt-
un einhæfra barrskóga sem áður
þekktust og farið að einbeita sér að
fjölbreytni og fjölnotagildi skógar-
svæðanna. Skógurinn er fyrir alla,
bæði menn og dýr. Fyrir hvert skóg-
ræktarsvæði er gerð áætlun þar sem
landinu er skipt upp í reiti eftir frjó-
semi og legu. Þar er einnig fjallað um
æskilega tegundasamsetningu, jarð-
vinnslu og aðrar aðgerðir sem taldar
eru nauðsynlegar vegna fram-
kvæmdanna. Einnig er tekið tillit til
búsvæða villtra dýra, búskapar og
beitarstjórnunar, auk annarra hluta
sem finnast á hverju svæði fyrir sig.
Tegundasamsetning í íslenskri ný-
skógrækt er í dag gjörólík þeirri
samsetningu sem áður þekktist.
Ávallt er gert ráð fyrir 2 – 3 teg-
undum í hvern reit, þ.m.t. lauftrjám.
Gerðir eru sérstakir skógarkantar
sem samanstanda af tegundum eins-
og birki, víði, berjarunnum og fleiru.
Í framtíðinni eiga þessir skógarkant-
ar eftir að verða mjög mikilvægir í
fæðuöflun fugla. Einnig
er töluvert um að plant-
að sé hreinum birki-
skógum og þeir birki-
skógar sem fyrir eru
styrktir með áburðar-
gjöf og friðun.
Breyttir búskapar-
hættir og fjölbreyttari
atvinnustarfsemi til
sveita mun í framtíðinni
leiða af sér meiri friðun
lands. Í kjölfarið má
vænta þess að birki- og
víðikjarr vaxi miklu víð-
ar en það gerir í dag.
Þetta mun skapa gríð-
arlega fæðuuppsprettu
fyrir fugla og aðar
dýrategundir, á svæðum sem þykja
ekkert of hagstæð fyrir sömu dýr í
dag.
Hvað mun skógrækt leiða af sér
fyrir rjúpnastofninn? Sú skógrækt
sem stendur fyrir dyrum mun að öll-
um líkindum hafa jákvæðar afleið-
ingar fyrir rjúpnastofninn. Þegar
skógarsvæðin eru jafnlítil og raun
ber vitni mun rjúpan, sem og aðrir
fuglar, eiga þess kost að hámarks-
nýta skógræktarsvæðið. Rjúpan
mun þar eiga gott skjól fyrir rysjóttri
tíð að vetri til, auk meira vetrarfóð-
urs , þetta mun þýða aukinn fjölda
rjúpna sem lifa af harða vetur og því
fleiri pör sem verpa að vori. Allar lík-
ur eru á að þetta muni minnka þær
sveiflur sem í dag eru staðreynd hjá
rjúpnastofninum en þær sveiflur sem
munu eiga sér stað munu verða á
hærra plani. Þ.e. lágmarksrjúpn-
astofninn mun að öllum líkindum
verða stærri. Framleiðni skógar er
mun meiri heldur en framleiðni mó-
lendis og þetta mun hafa mikil áhrif á
fugla sem og önnur dýr. Sérstaklega
má búast við fjölbreyttara fæðufram-
boði yfir hörðustu mánuðina. Einnig
mun rjúpan eiga gott skjól fyrir
veiðimönnum í þéttum skóginum en
það mun ekki endilega minnka heild-
arveiðina því stofninn mun stækka
og sveiflurnar minnka. Skógurinn
mun á hinn bóginn tryggja góða ný-
liðun stofnsins í hörðum árum.
Með áframhaldandi sambærilegri
veiði, ca. 150.000 fuglar á ári, og sam-
bærilegum sumar-, vetrar- og voraf-
föllum mun rjúpnastofninn haldast
óbreyttur. Við getum lítið gert með
sumarafföllin, en við getum styrkt
stofninn með því að stuðla að öruggri
fæðu yfir hörðustu vetrarmánuðina.
Og þar með fá fleiri pör til að lifa
fram á varptíma til fjölgunar um vor-
ið.
Og þá spyr sá sem ekki veit: Hvert
fer rjúpan í leit að æti í hörðum vetr-
um þegar jarðbönn eru?
Þeir rjúpnaveiðimenn sem ég hef
heyrt í að undanförnu eru almennt á
þeirri skoðun að skógur sé jákvæður
fyrir rjúpnastofninn. Nútíma skóg-
rækt á lítið skylt við þéttan líflítinn
barrskóg. Heldur er um að ræða teg-
undafjölbreyttan skóg og öflugt vist-
kerfi sem mun styðja við það vist-
kerfi sem fyrir er. Menn verða að líta
heildstætt á málið en ekki skella
fram tölum án útskýringa. Vonandi
er að menn beri þá gæfu til að taka
höndum saman og leggja út í rann-
sóknir á, ekki bara rjúpum, heldur
einnig öðru fuglalífi í íslenskri skóg-
rækt.
Skógrækt og rjúpur
Ólafur Erling
Ólafsson
Umhverfi
Aukinn fjöldi rjúpna
mun lifa af harða vetur,
segir Ólafur Erling
Ólafsson, og því fleiri
pör verpa að vori.
Höfundur er skógræktarráðunautur
Vesturlands og Vestfjarða
og áhugamaður um fuglaveiðar.
STJÓRN Fram-
sóknarfélags Reykja-
víkur hefur ákveðið að
kanna viðhorf félags-
manna til framboðs-
mála í væntanlegum
borgarstjórnarkosn-
ingum, og er það vel.
Eins og kunnugt er
hefur flokkurinn átt
aðild að Reykjavíkur-
listanum, R-lista, frá
árinu 1994 og á þar
tvo borgarfulltrúa. Á
könnunarblaði til
félagsmanna eru þeir
beðnir að gefa upp af-
stöðu sína til tveggja
kosta; að Framsókn-
arflokkurinn haldi áfram að starfa
með R-listanum, eða hann bjóði
fram undir eigin nafni með lista-
bókstafnum B.
Fróðleg úrslit
Þótt ekki sé hér um bindandi
kosningu að ræða verður fróðlegt
að sjá hver úrslitin verða svo og
hversu almenn þátttaka verður í
könnuninni. Ástæða er þó til að
óttast að úrelt og afturhaldssöm
vinstrisinnuð viðhorf, ásamt lélegri
þátttöku, verði ofan á eins og því
miður baklandið virðist orðið innan
félagsins í Reykjavík. Ljóst er að
þátttaka Framsóknar-
flokksins, miðjuaflsins
í íslenskum stjórnmál-
um, í hræðslu- banda-
lagi vinstrimanna, R-
listanum, hefur stór-
skaðað bæði ímynd
flokksins og fylgi og
ekki hvað síst allt
flokksstarf í Reykja-
vík. Það er með ólík-
indum að flokkur sem
hefur verið að reyna
að markaðssetja sig
sem miðjuaflið í ís-
lenskum stjórnmálum,
skuli láta sig nánast
hverfa í langfjölmenn-
asta sveitarfélagi
landsins og það undir pilsfaldi
vinstrimanna, Ingibjargar Sólrún-
ar Gísladóttur. Fylgi flokksins
minnkar því hratt í Reykjavík skv.
öllum skoðanakönnunum, þrátt
fyrir mikla fólksflutninga (þ.á m
margra framsóknarmanna væntan-
lega) af landsbyggðinni til höfuð-
borgarsvæðisins.
Mikilvæg
tímamót
Niðurstaða þessarar viðhorfs-
könnunar framsóknarmanna í
Reykjavík getur því þýtt mikilvæg
tímamót fyrir flokkinn. Þá er
flokksþing framsóknarmanna 16.–
18. mars nk. einnig þýðingarmikið
tímamótaþing þar sem virkilega
gæti reynt á ímynd flokksins sem
þjóðlegs stjórnmálaafls. Þar skipt-
ir mestu að flokkurinn móti skýra
stefnu í Evrópumálum og hafni al-
farið öllum kratahugmyndum um
aðild Íslands að Evrópusamband-
inu. Gangi það eftir og ákveði
framsóknarmenn að bjóða fram í
eigin nafni í Reykjavík við næstu
borgarstjórnarkosningar, ætti
framtíð Framsóknarflokksins að
vera björt í íslenskum stjórnmál-
um.
Viðhorfskönn-
un framsóknar-
manna
Guðmundur Jónas
Kristjánsson
Höfundur er bókhaldari.
Framboðsmál
Þátttaka Framsókn-
arflokksins í hræðslu-
bandalagi vinstrimanna,
R-listanum, segir Guð-
mundur Jónas Krist-
jánsson, hefur stór-
skaðað bæði ímynd
flokksins og fylgi.
Yfirhafnir
Neðst á Skólavörðustíg