Morgunblaðið - 08.04.2001, Blaðsíða 16

LISTIR
16 SUNNUDAGUR 8. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Nám við
Kennaraháskóla Íslands
Umsóknarfrestur um áður auglýst fjarnám í grunndeild
er til 9. apríl, sjá www.khi.is
Einnig er vakin athygli á nýrri námsbraut í framhaldsdeild
Nám og kennsla ungra barna.
Umsóknarfrestur hefur verið framlengdur til 1. maí.
Nánari upplýsingar og umsóknargögn er að finna á vefsíðu
framhaldsdeildar www.khi.is/framhaldsdeild.
www.khi.is
HALDNIR verða söngtónleikar í
Salnum í Kópavogi annað kvöld,
mánudagskvöld, kl. 20. Flytjendur
eru Heimir Wium baritónsönvari,
Snorri Wium tenórsöngvari og
sænska sópransöngkonan Åsa Elm-
gren, en þau eiga það sameiginlegt
að hafa öll stundað nám í Vínarborg
í Austurríki. Undirleikari er Jónas
Ingimundarson.
Á efnisskrá eru íslensk sönglög,
auk ítalskra aría og dúetta eftir G.
Puccini og G. Verdi, og skiptast þau
Snorri, Heimir og Åsa á að flytja
lögin. „Fyrir hlé verðum við á þjóð-
legu nótunum, en við flytjum þá
sönglög eftir sjö íslensk tónskáld,
m.a. Pál Ísólfsson, Sigfús Einarsson
og Sigvalda Kaldalóns. Við flytjum
einnig glæný sönglög eftir Tryggva
M. Baldvinsson, þ.e. Heimskringlu-
ljóð, Véný séní, Hvar ertu? og Fing-
urbjörg,“ segir Snorri Wium. Eftir
hlé verða sem fyrr segir fluttar
aríur og dúettar úr óperum eftir
Puccini, Cilea og Verdi. „Sem dæmi
má nefna aríur úr La Boheme, I
Vespri Siciliani og La Traviata og
dúett úr Don Carlo og La Boheme.
Þetta eru allt þekkt óperulög, enda
verður dagskráin létt og skemmti-
leg. Það ætti því engum að leiðast,“
segir hann.
Bræðurnir Wium og Åsa Elmgren
kynntust þegar þau voru við nám
hjá Svanhvíti Egilsdóttur í óperu-
deild Tónlistarháskólans í Vín. Að
loknu námi héldu þau til Þýska-
lands. Snorri starfaði sem leikhús-
tenór í Coburg í fjögur ár við góðan
orðstír. Åsa réðst til Eisenach þar
sem hún söng m.a. Marguerite, D.
Elvira, Frau Fluth og Desdemonu.
Heimir vann við óperuhúsin í Bautz-
en og Görlitz, en auk þessara starfa
komu þau öll víða fram sem gesta-
söngvarar. Árið 1996 flutti Snorri
Wium til Íslands og hefur hann
starfað með Íslensku óperunni auk
þess að hafa komið fram sem ein-
söngvari á tónleikum víða um land.
Heimir Wium og Åsa Elmgren, sem
eru hjón, fluttust hins vegar til
Sviss, þar sem Åsa er fastráðin við
leikhúsið í St. Gallen. Á þessu ári
syngur hún þar aðalhlutverkin m.a. í
I Vespri Siciliani, Simone Bocc-
anegra og Leðurblökunni. Heimir
Wium starfar sem gestasöngvari og
kemur fram við flutning óratoría og
á óperutónleikum í Sviss, Þýska-
landi og Svíþjóð. Jónas Ingimund-
arson píanóleikari stundaði fram-
haldsnám við Tónlistarháskólann í
Vínarborg. Hann hefur starfað um
árabil sem píanóleikari, tónlistar-
kennari og kórstjóri og hefur haldið
fjölda tónleika hérlendis og erlendis.
Söngvarar menntaðir í Vínarborg á tónleikum í Salnum annað kvöld
Íslensk söng-
lög og þekktar
óperuaríur
Morgunblaðið/Ásdís
Snorri Wium tenór, Jónas Ingimundarson píanóleikari, Åsa Elmgren
sópran og Heimir Wium baritón.
ÞAÐ er óvenjulegur og skondinn
framningur er við blasir er inn í
Sverrissal og Apótek Hafnarborgar
kemur, og þó. Óvenjulegur og skond-
inn fyrir furðulega tegund litljós-
mynda líkt og í miðju vinnslustigi,
eru bæði í og úr fókus, en hins vegar
er undirtónninn og kvennasagan að
baki öllu almennara eðlis. Það tekur
nokkra stund að átta sig á ljósmynd-
unum, en við aðra yfirferð fara hlut-
irnir að skýrast. Um er að ræða ýms-
ar pælingar í þroska og reynsluheim
konunnar, stelpunnar þó heldur,
með ævintýri bernskunnar allt um
kring. Þöndum raddböndum og loks
myndbandi við endavegg Apóteks-
ins, þar sem unglingsstúlka les texta
um heimsmet kvenna.
Gerandinn, Steinunn Helgadóttir,
er helst þekkt fyrir myndbönd sín.
Tillti tá í Myndlista- og handíðaskól-
anum um eins árs skeið 1985–86,
nam við Hovedskous-málaraskólann
í Gautaborg 1986–87 var loks um
tveggja ára skeið í Valands-listahá-
skólanum í sömu borg 1988–90. Frá
1989 hefur Steinunn haldið á annan
tug sýninga, sem byggjast aðallega á
innsetningum í rými og ýmsum skír-
skotunum til hins hversdagslega og
fáránlega. Afar einfaldar í framsetn-
ingu en vekja upp áleitnar spurning-
ar ef skoðandinn er tilbúinn til leggja
það á sig að vinna úr þeim. Ferlið er í
senn ungæðislegt sem almennt, og
Steinunn virðist fylla þann stóra hóp
ungmenna sem á afar erfitt með að
losa sig úr viðjum hins tillærða innan
veggja skólastofnana. Kannski ekki
alfarið því sem kennararnir halda að
nemendum heldur sjálfu andrúminu
innan skólanna, áhrif frá bekkjar-
félögum og vinum. Þegar á heildina
er litið er námsferill hennar slitinn
og stuttur, eins og hún hafi meiri trú
á sjálfri sér en vitsmunalegri þjálfun
innan skólaveggja. Þarf alls ekki að
vera verra, og ekkert er meiri ávinn-
ingur ungum listamanni en drjúgur
skammtur af sjálfstrausti, en eitt-
hvað virðist vera áfátt um sjálfrýni
og mat á móttökuhæfni fólks.
Nokkrar ljósmyndanna bera þannig
af við endurtekna skoðun, svo sem
nr. 11, 18 og 22, fyrir útgeislan og
markviss vinnubrögð, en annars eru
alltof margar líkt og í ógreinilegri og
ómarkvissri móðu. Sýningargestur-
inn þarfnast mjög gleggri upplýsing-
ar um hvað hér er á seyði og er í raun
almenn kurteisi. Að öðrum kosti fara
slíkar innsetningar fyrir ofan garð
og neðan og vekja upp fleiri spurn-
ingar en þær svara.
Morgunblaðið/Bragi Ásgeirsson
Myndin af stúlkunni, sem nefna mætti Grænu hlýrarnir (22), er ein
þeirra sem helst vekja athygli á sýningu Steinunnar Helgadóttur.
Heimur kvenna/
stelpna
MYNDLIST
S v e r r i s s a l u r / A p ó t e k
Opið alla daga frá 11–17. Lokað
þriðjudaga. Til 23. apríl. Aðgangur
300 krónur í allt húsið.
LJÓSMYNDIR/
MYNDBAND
STEINUNN
HELGADÓTTIR
Bragi Ásgeirsson
Úr djúpunum
í Hraungerð-
iskirkju
TÓNLISTARDAGSKRÁ með ljóða-
og lausamálstextum að stofni til
byggð á lögum sömdum af gyðingum
í útrýmingarbúðum og gettóum síð-
ari heimsstyrjaldar verður flutt í
Hraungerðiskirkju í dag kl. 21. Dag-
skráin hefur yfirskriftina Úr djúp-
unum.
Flytjendur eru: Hilmar Örn Agn-
arsson sem leikur á orgelharmon-
íum. Hjörtur Hjartarson leikur á
klarinett. Sveinn Pálsson á gítar.
Ingunn Jensdóttir flytur söngva.
Eyvindur Erlendsson fer með ljóð
og laust mál.
LJÓÐSKÁLDIÐ Geirlaugur Magn-
ússon hefur sent frá sér nýja bók
sem ber það yfirlætislausa heiti Ný-
und. Í bókinni
kennir margra
grasa. Hún skipt-
ist í níu sjálf-
stæða kafla sem
allir kallast þó á
innbyrðis. Ýmis
kunnugleg minni
úr hugarheimum
og sígildum bók-
menntum, heim-
spekilegum sem
trúarlegum, skjóta upp kollinum en
varast ber þó líklega að einfalda
um of merkingu þeirra. Í tilefni af
útkomu bókarinnar var Geirlaugur
tekinn tali.
Nýja bókin heitir Nýund og það
er væntanlega orðaleikur sem kall-
ast á við sumar fyrri bækur þínar
svo sem Þrítíð og Þrítengt. Hvern-
ig ber að skilja heiti hennar, blæðir
úr nýrri und í bókinni?
,,Mér er fremur illa við að segja
mönnum til hvernig beri að skilja
eitt eða annað, þar á hver og einn
frítt spil en því get ég ekki neitað
að orðaleikurinn vísar til nýrrar
undar eða nýrra unda. Hins vegar
er ég líkast til of hrifnæmur fyrir
orðaleikjum af einfaldari gerðinni
og sakar ekki ef tölum verði við
komið en nafnið vísar einnig til
þess að bókin skiptist í níu kafla
með níu ljóðum í hverjum. Ef ein-
hver hefur eitthvað við stafsetn-
inguna að athuga ber þess að gæta
að senn eru dagar ypsilonsins tald-
ir og því sjálfsagt að flagga því
meðan fært er.“
Í ljóðaflokknum Krössgötum
segist ljóðmælandinn hanga í eigin
hiki og herðist að. Ljóðin eru líka
persónulegri og nærgöngulli við
skáldið sjálft heldur en oft áður hjá
þér. Er bókin ferð inn á við, ein-
hvers konar uppgjör við líf og list?
,,Þegar stórt er spurt verður fátt
um svör en ég er þó ekki alveg sam-
mála öllu sem hér kemur fram. Það
má vera að ljóðin séu nærgöngul og
persónuleg en mér er spurn; eru til
ópersónuleg ljóð? Hvers kyns
skáldskapur er það eiginlega? Ef
ljóðin eru nærgöngul eru þau fyrst
og fremst nærgöngul við ljóðmæl-
andann, mér er mjög til efs að hann
sé endilega skáldið sjálft. Þetta
kann að hljóma sem einhvers konar
geðklofa yfirlýsing en ég tel eða
öllu heldur mér finnst að ljóðmæl-
andinn sé oftar en ekki persóna
sem skapast af ljóðinu. Það sem ég
á við er að ljóðin eru ekki sjálfs-
ævisaga í hefðbundnum skilningi
þó ég hafi að sjálfsögðu ekki önnur
viðmið en eigin hugarheim. Og að
sjálfsögðu eru ljóðin í þessari bók
sem vonandi í öðrum mínum bókum
ferð inn á við. Farseðillinn gildir
ekki annað, en uppgjörið er fyrst
og fremst við tungumálið og hæfni
þess að koma til skila þeim skiln-
ingi og þeim tilfinningum sem
túlka skal og þá að sjálfsögðu hæfni
skáldsins að beita tungumálinu.“
Það haustar einnig að í bókinni
og svo heyrist brothljóð?
,,Hausttilfinningin tengist að
sjálfsögðu því að ljóðmælandinn
(og skáldið) er miðaldra karlmaður
og brothljóðið því að verið er að
raða saman brotum. Ég get ekki
lýst því frekar enda veltur það á
lesandanum hvort slíkt kemst til
skila.“
Í ljóðinu Leikbrúðan spyr
fuglana er spurt um blekkingar-
meistarann sem stjórnar sýning-
unni sem fuglarnir eru leikendur í.
Víða koma fyrir svipaðar hugsanir
í ljóðunum. Þannig sefur riddarinn
á hvíta hestinum á tjarnarbakka í
einu ljóðanna. Þér virðist umhugað
um að blekkingarmeistarinn fari
að láta sjá sig?
,,Já, mér og ljóðmælandanum
væri akkur í ef hann gerði vart við
sig og myndum eflaust sætta okkur
við að hann togaði í spottana en þá
er spurning hvort það er ekki þátt-
ur í blekkingarleiknum. Sem fyrr
vil ég ekki oftúlka ljóðið, vonandi
getur það sjálft svarað fyrir sig.“
Leikbrúðan spyr fuglana
systur mínar fuglar
hve fínlegum þráðum er ykkur stýrt
hversu kliðmjúk rödd ykkur veitt
hver er sá mildi blekkingarmeistari
er skóp ykkar sýningu
hvar dylur hann ásýnd sína
hver er hans kvöl hver er hans sæla
hvar er sá litfagri draumavefur
hvað kallar hann um dimmar nætur
titra fingur hans að morgni
þeytir hann ykkur burt í bræði
faðmar ykkur í gleði sinni
var hann líka svikinn af lærisveini
hæddur af þeim bókfróðu
væta beiskjutárin litklæðin
hvenær grefur hann ykkur á háaloftinu
(Ljóð úr Nýund.)
Hljóðfærasmiðurinn
hlær við kalt
Geirlaugur
Magnússon
Nýjar plötur
 KELDULANDIÐ er plata með lög-
um Jóns Múla Árnasonar í flutningi
Óskars Guðjónssonar saxófónleikara
og Eyþórs Gunnarssonar píanóleik-
ara. Hún er gefin út í tilefni 80 ára af-
mælis Jóns Múla hinn 31. mars sl.
Meðal laga á plötunni eru lögin Án
þín, Stúlkan mín og Það sem ekki má.
Útgefandi er Mál og menning.
Upptökumaður var Ívar Ragnarsson
og annaðist hann einnig hljóðblöndun
og hljóðjöfnun. Verð: 2.180 kr.
♦ ♦ ♦