Morgunblaðið - 08.04.2001, Blaðsíða 18

LISTIR
18 SUNNUDAGUR 8. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
grafíkmyndir sem unnar voru með
tréstungu eftir teikningunum, jafn-
framt því að sýna áhöldin sem lista-
maðurinn notaði. Fundurinn er öll-
um opinn og þótti aðstendendum
mjög við hæfi að halda hann í Dymb-
ilvikunni. „Þar verður jafnframt boð-
ið upp á veitingar fyrir fundinn, en
þannig viljum við gefa gestum kost á
að hressa sig dálítið eftir vinnudag-
inn, áður en fyrirlesturinn hefst,“
segir Guðbjörg.
FÉLAG íslenskra háskólakvenna
heldur almennan fund í Gerðarsafni í
Kópavogi mánudaginn 9. apríl og
hefst hann kl. 17.30. Þar mun Guð-
björg Kristjánsdóttir, listfræðingur
og forstöðumaður Gerðarsafns,
halda fyrirlestur um teikningar
Barböru Árnason við Passíusálma
séra Hallgríms Péturssonar.
Yfir 200 verk eftir Barböru Árna-
son eru í eigu Gerðarsafns, en þau
voru gefin safninu af minningarsjóði
Barböru og Magnúsar Árnasonar,
árið 1983. Frummyndir myndskreyt-
inganna eru í eigu Listasafns Ís-
lands.
Í bók um Barböru, sem gefin var
út árið 1996, kemur fram að hún taldi
myndskreytingar sínar við Passíu-
sálmana vera sitt besta verk. „Það
má einnig ætla að myndskreyting-
arnar séu það verk sem lengst muni
halda nafni hennar á lofti,“ segir
Guðbjörg Kristjánsdóttir. Í fyrir-
lestrinum mun Guðbjörg rýna í
myndir Barböru, fjalla um tilurð
þeirra og sérkenni. „Það tók
Barböru nær sjö ár að teikna verkið,
en hún vann það á árunum 1944 til
1951. Passíusálmarnir voru síðan
gefnir út í viðhafnarútgáfu Menning-
arsjóðs árið 1961 og var það í tilefni
af því að þrjár aldir voru liðnar frá
því að séra Hallgrímur sendi frá sér
handskrifuð eintök af sálmunum.
Síðan hefur bókin mörgum sinnum
verið endurútgefin og er orðin sí-
gild.“ Í fyrirlestrinum mun Guðbjörg
jafnframt rýna í þá túlkun á Passíu-
sálmunum sem felst í teikningum
Barböru. „Í þessu verki er Barbara
að vinna efni sem á sér gríðarlega
mikla hefð. Píslarsagan hefur verið
túlkuð í ótal myndum. Passíusálm-
arnir eru jafnframt mjög hjartfólgn-
ir og rótgrónir meðal þjóðarinnar og
má því spyrja sig hvernig lista-
maðurinn eigi að nálgast slíkt efni.
Barbara tekur mjög ákveðna stefnu,
um er að ræða túlkun 20. aldar lista-
manns. Myndirnar eru nútímalegar
en um leið tímalausar. Með því að
fara þessa leið má segja að hún
hvetji lesendur til að gerast þátttak-
endur í Píslarsögunni, en það er ein-
mitt meginstefið í Passíusálmum
Hallgríms. Það má því segja að
Barbara sé mjög trú þeim anda.“ Þá
mun Guðbjörg sýna gestum nokkrar
Túlkun Barböru Árna-
son á Passíusálmunum
Ein af 50 myndskreytingum
Barböru Árnason við Passíu-
sálma séra Hallgríms Péturs-
sonar.
Barbara
Árnason
Guðbjörg
Kristjánsdóttir
VERKIÐ á myndinni er eftir
spænska listamanninn Pablo
Picasso. Myndin, sem er frá 1963,
nefnist Listamaðurinn og módel
hans.
Það er þessa dagana til sýnis í
Reina Sofia-galleríinu í Madrid á
Spáni, en þar stendur nú yfir sýn-
ing á myndröðum sem listamað-
urinn málaði á árunum 1953–73.
AP
Listamaðurinn og módelið
UM færeyska listamenn má það
helst segja, að þeir eru staðfastir
einstaklingar og ekki á harða-
hlaupum eftir tízkusveiflum frá út-
landinu. Rembast ei heldur sem
rjúpa við staur við að laga menn-
ingu sína og siði að einsleitri
heimsvæðingu.
Fyrir vikið hafa þeir varðveitt
lungann af þjóðarsálinni og eiga
fallegustu og best varðveittu höf-
uðborg Norðurlanda, líkasta töfra-
smíð inn í náttúruna. Jafnframt
magnaða rithöfunda og myndlist-
armenn, sem eru sér vel meðvit-
andi um stöðu eyjaklasans miðja
vegu milli Íslands og Skotlands.
Þannig er eðlilegasta mál undir
sólinni að málararnir fimm er um
ræðir nefni sýninguna í Hafnar-
borg; „Mitt eilífðar útsæ“. Hafið
er nærtækast til allra átta kring-
um eyjarnar 18, ekkert nema haf
eins langt og augað eygir. Ekki
hægt annað en verða fyrir áhrifum
af útsænum í öllum sínum birting-
armyndum, jafnt lognsævi sem
ókyrru, og að hráleiki veðrabrigð-
anna og sjávarseltunnar einkenni
iðulega myndverk færeyskra lista-
manna. Nóg um veðurbarin björg-
in og stormana er næða um þau,
þokumistrið og vætuna úr ranni
himnaföðurins, fuglana er skera
himinloftið. Greini skoðandinn
ekki hlutvakin form í skiliríum
listamannanna vísa nöfnin til
áhrifaaflanna að baki og hrjúfs
seiðs einangrunarinnar langt langt
úti á Atlantsálum.
Gesturinn er strax minntur á
þessar staðreyndir er hann stend-
ur uppi á pallskör efri hæðar
Hafnarborgar og grunntónar mál-
verka Amariel Nordøy (f. 1945)
blasa við sjónum hans. Fágaðir að
vísu og með vissum skammti af
evrópskri hámenningu, en þó með
undirtóni sem ekki villir á sér
heimildir, sækir líf og eldsneyti til
heimaslóða. Erfitt að gera upp á
milli hinna ljóðrænu og vel máluðu
verka, sem maður þekkir svo vel
til frá fyrri sýningum og sækja eitt
og annað í úthverfainnsæið. Þó má
skynja sitthvað nýtt og óformlegra
frá hendi listamannsins í mynd-
unum Aftanskin í Mikladal (4) og
Sumarnótt-Mikladal (7), sem eru
leikandi létt málaðar.
Á sýningunni er helst áberandi,
að færeysk myndlist þróast á sam-
felldari og jarðbundnari nótum en
íslenzk, að málararnir eru meðvit-
aðaðri um sérstöðu sína og erfða-
venju. Líkt og hún birtist í mynd-
um brautryðjanda sígilda
módernismans í Færeyjum, Sám-
als Joensen Mikines, en þó sér-
staklega Ingálvs av Reyni, sem
enn er í fullu fjöri kominn á níræð-
isaldur.
Kemur þetta einkum fram í hin-
um stóru og hljómmiklu flekum
þeirra Eyðuns av Reyni (f. 1951)
og Kára Svensson (f.1954), sem
báðir mála undir áhrifum hlutvak-
inna forma eftir nöfnum myndanna
að dæma, en í frjálsri mótun í
anda úthverfainnsæisins hvar
pensilstrokurnar skera myndflöt-
inn í hrifmiklum og huglægum
leik. Sérstaða þeirra og persónu-
einkenni birtast einkum í málverk-
unum Þórshöfn (1) og Klettar haf
og stormur (2), hvað Eyðun af
Reyni snertir, en í Fjallaskuggar
(3) og Á fjallinu (4) hjá Kára
Svensson.
Núviðhorf skarast helst í verk-
um listakvennanna tveggja svo
sem ofurfíngerðum
strokum Astri Luihn (f.
1949), þar sem augun
staðnæmast helst við
myndirnar Önd (1) og
Ritubjarg (5). Hún beitir
margs konar tækni sem
maður þekkir úr núlist-
um svo sem grafíkþrykki
á léreft sem síðan er mál-
að ofan í með akrýl- og
olíulitum. Þó enn frekar í
svipmiklu framlagi Sig-
runar Gunnarsdóttur
Nielsen (f. 1950), sem
kemur mest á óvart fyrir
dularfulla og tjáningar-
ríka túlkun viðfangsefna
sinna, hvorttveggja í
bland við forna trúarlega
list á meginlandinu og
súrrealisma.
„Mitt eilífðar
útsæ“
Morgunblaðið/Bragi Ásgeirsson
Sigrun Gunnarsdóttir Niclasen: Jakobsstiginn, olía á striga.
MYNDLIST
H a f n a r b o r g
a ð a l s a l i r
Opið alla daga frá 11–17. Lokað
þriðjudaga. Til 23. apríl. Aðgangur
300 krónur í allt húsið.
MYNDVERK
FIMM FÆREYINGAR
ASTRI LUIHN/ SIGRUN
GUNNARSDÓTTIR
NICLASEN/AMERIEL
NORÐOY/ EYÐUN AV
REYNI/ KÁRI SVENSSON
Kári Svensson, Á fjallinu, olía á striga.Bragi Ásgeirsson
FÆREYSKA sinfóníuhljómsveitin,
Føroya Symfoniorkestur, hélt um-
fangsmikla tónleika 31. mars sl. í
Norðurlanda-
húsinu í Þórshöfn.
Einnig komu þar
fram Hafnar-
kórinn undir for-
ustu Ólavs Hátún
og Kór Lang-
holtskirkju í
Reykjavík undir
forustu Jóns Stef-
ánssonar. Stjórn-
andi var Bern-
harður Wilkinson.
Bernharð, sem er hálfur Færeying-
ur, stjórnaði hér einnig Sinfóníu-
hljómsveit Íslands á síðasta ári er hún
frumflutti fyrstu færeysku sinfón-
íuna, eftir Sunleif Rassmussen. Nú
voru tvö verk á efnisskránni, níunda
sinfónía Antonins Dvoráks, Nýi heim-
urinn, og Ferðin, nýtt tónverk eftir
Sunleif Rasmussen; var þetta frum-
flutningur þess og tilefni hljómleik-
anna. Flytjendur voru alls 150, þar á
meðal þrír einsönvarar, Joanna Jo-
hansen, sópran, Ernst Sondum Dals-
garð, tenór, og íslenski bassasöngv-
arinn Eiríkur Hreinn Helgason.
Sviðsmynd gerði Edward Fuglø.
Texti Ferðarinnar er fenginn úr
bók Jørgens-Frantz, Dýrmæta líf, og
er nýárshugvekja í bréfi til til Will-
iams Heinesens árið 1921.
Tilefni þessa var aldarafmæli fær-
eyska rithöfundarins Jørgens-Frantz
Jacobsens (1900–1938), sem minnst
var með hátíðarsamkomu í Norður-
landahúsinu síðastliðið haust, en þar
afhenti Sunleif verk sitt og kynnti það
jafnframt lauslega í tali og tónum,
sem hann sjálfur sló á flygil Norður-
landahússins.
Hvatamaður að þessu öllu og aðal-
skipuleggjandi var Urd Johannesen.
Áheyrendur fögnuðu hljómsveit,
kórum, einsöngvurum, stjórnendum
og tónskáldi ákaflega, en húsfyllir var
og hefur hljómleikunum bæði verið
útvarpað og sjónvarpað.
Daginn eftir hljómleikana hélt Sun-
leif Rasmussen til Parísar þar sem
kynning á verkum hans stendur nú yf-
ir.
Sinfóníu-
tónleikar í
Færeyjum
Bernharður
Wilkinson
Þórshöfn. Morgunblaðið.
 KLIF hefur að geyma leik Jóels
Pálssonar saxófónleikara þar sem
hann leikur eigin tónsmíðar ásamt
valinkunnum hljóðfæraleikurum. Á
plötunni leikur Jóel á tenór- og sópr-
ansaxófón, og bassaklarinett. Með
honum leika þeir Hilmar Jensson á
gítar, Skúli Sverrisson á rafmagns-
bassa og Matthías M.D. Hemstock á
trommur. Jóel var tilnefndur til Ís-
lensku tónlistarverðlaunanna 1995–
1999, og hlaut þau sem blásturshljóð-
færaleikari ársins 1998. Klif er annar
diskur Jóels en áður hefur hann sent
frá sér geisladiskinn Prím sem m.a.
kom út hjá NAXOS-útgáfunni og var
dreift í 40 löndum.
Útgefandi er Ómi, hljómplötuút-
gáfa Eddu – miðlunar og útgáfu. Plat-
an var tekin upp í Stúdíó Sýrlandi 21.
og 22. júní 2000. Upptöku og hljóð-
blöndun annaðist Ívar Ragnarsson.
Bjarni H. Þórarinsson gerði listaverk
á umslagi. Hönnun á umslagi var í
höndum Godds. Verð: 2.190 kr.
Nýjar plötur