Morgunblaðið - 21.04.2001, Page 1

89. TBL. 89. ÁRG. LAUGARDAGUR 21. APRÍL 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 21. APRÍL 2001
ÍSRAELAR afléttu í gær að hluta
ferðafrelsistakmörkunum á íbúa
Gazasvæðisins, en forsætisráð-
herrann Ariel Sharon hafnaði boði
Yassers Arafats Palestínuleiðtoga
um að koma sameiginlega fram í
sjónvarpi til að skora á bæði Pal-
estínumenn og Ísraela að láta af
ofbeldisaðgerðum. Nýjasta bylgja
átaka þjóðanna tveggja hefur stað-
ið óslitið frá því í lok september sl.
Ísraelsk öryggismálayfirvöld
sýndu mátt sinn með því að gera
lögregluáhlaup á Musterishæð í
Jerúsalem, viðkvæmasta helgistað-
inn sem þjóðirnar deila um, til að
elta uppi unga grjótkastara. Engin
meiðsl urðu á mönnum í áhlaupinu
og lögreglumennirnir fóru ekki inn
í moskurnar tvær á Musterishæð,
al-Aqsa og Klettamoskuna.
Til fleiri pústra kom hér og þar
á hernumdu svæðunum, þar á
meðal var sprengjum varpað á
gyðingabyggðir í fyrrinótt, en þó
var minna um átök í gær en verið
hefur undanfarna daga, í kjölfar
þess að Sharon fyrirskipaði Ísr-
aelsher að grípa til harðari að-
gerða til að gæta öryggis land-
námsgyðinga.
Í viðtali sem franska dagblaðið
Le Figaro birtir í dag endurtekur
Sharon þá yfirlýstu skoðun sína,
að hann myndi ekki hefja frið-
arsamninga við Arafat fyrr en Pal-
estínuleiðtoginn hefði „bundið
enda á hryðjuverkin“.
Ísraelsk sjónvarpsstöð greindi
frá því í gærkvöldi, að palestínsk
sjálfstjórnaryfirvöld hefðu tilkynnt
ísraelskum stjórnvöldum að þau
hefðu handtekið tvö sprengju-
vörputeymi Palestínumanna.
Miðlunartilraunir halda áfram
Tilraunir til að miðla málum
halda áfram. Bandaríski fulltrúa-
deildarþingmaðurinn Joe Kolbe
hitti bæði Arafat og Sharon og bar
Sharon tilboð Arafats um hið sam-
eiginlega sjónvarpsávarp, og Ara-
fat átti viðræður við Terje Rød-
Larsen, Miðausturlandasendifull-
trúa Sameinuðu þjóðanna, og
Miguel Moratinos, sendifulltrúa
Evrópusambandsins.
Kolbe, sem er fyrsti bandaríski
stjórnmálamaðurinn sem hittir
bæði Sharon og Arafat á heima-
velli þeirra frá því átökin færðust í
aukana, sagðist „ekki yfirmáta
bjartsýnn“. Sharon hefði hafnað
sjónvarpsávarpsboði Arafats með
þeim rökum að „orð væru ekki
nóg“.
Að minnsta kosti 381 Palestínu-
maður, 71 Ísraeli og 13 ísraelskir
arabar hafa látið lífið í átökunum
sl. hálfa árið.
Sharon hafnar boði Ara-
fats um sjónvarpsávarp
Jerúsalem. Reuters, AP.
Reuters
Palestínskir mótmælendur halda á eftirlíkingu af sprengjuvörpu í götu-
mótmælum í Ramallah á Vesturbakkanum í gær.
Reuters
LEIÐTOGAR 34 ríkja Norður- og
Suður-Ameríku hittust í Quebec-
borg í gær, en dagskrá þessa
sögulega leiðtogafundar fór úr
skorðum vegna óeirða.
Hér kljást lambhúshettuklæddir
mótmælendur og kanadískir
óeirðalögreglumenn á götum
Quebec-borgar í nágrenni við
fundarstað leiðtoganna. Þúsundir
fríverzlunarandstæðinga söfn-
uðust saman í borginni til að
vekja athygli á baráttumálum sín-
um og reyna að trufla fund leið-
toganna. Opnun fundarins seink-
aði um klukkustund vegna
óeirðanna og tuttugu mínútna
seinkun varð á dagskrá tvíhliða
funda George W. Bush Banda-
ríkjaforesta með öðrum leiðtogum
þar sem mótmælaaðgerðir töfðu
m.a. forseta Brasilíu og Bólivíu.
Dugði 6.000 manna lögreglulið,
rammgerð víggirðing utan um
miðbæinn og táragas í stórum stíl
ekki til að hindra þessa truflun.
Takmark leiðtoganna er að árið
2005 verði öll Vesturálfa, frá Kan-
ada í norðri til Chile í suðri, orðin
eitt fríverzlunarsvæði, hið stærsta
í heimi með um 800 milljónir íbúa.
Andres Pastrana, forseti Kól-
umbíu, lýsti því yfir að frjálsari
milliríkjaviðskipti gætu hjálpað í
baráttunni gegn eiturlyfjasmygli
og sagðist myndu biðja Bush um
að Bandaríkin veittu landi hans
frekari viðskiptaívilnanir.
Kúba er eina Vesturheimsríkið
sem ekki á fulltrúa á fundi Am-
eríkuleiðtoganna, sem að jafnaði
fer fram á fjögurra ára fresti.
Óeirðir trufla leiðtoga-
fund Ameríkuríkja
ÍBÚAR í fjölbýlishúsi í Hels-
inki hafa falið finnska jafnrétt-
isráðinu að skera úr um hvort
þeir geti bannað kynskiptingi,
sem býr í húsinu, að sitja með
kvenkyns íbúum þess í gufu-
baði. Nágranninn var áður
karlmaður en er nú skráður
kona í þjóðskrá. Hann er með
sílíkon-brjóst, en karlkynfæri.
Málið kom upp með þeim
hætti, að konurnar í húsinu
hættu að nota sameignargufu-
baðið til að mótmæla því að
kynskiptingurinn skyldi reyna
að nota gufubaðið á tímum
sem fráteknir voru fyrir kven-
kyns íbúa hússins. Greindi
finnska æsifréttablaðið Ilta-
Sanomat frá þessu í gær. Er
málið talið munu reyna mjög á
ákvæði finnskra jafnréttislaga.
Má sitja með körlunum
Eins og er hefur klæðskipt-
ingurinn fengið úthlutað
einkatímum í sameignargufu-
baðinu og hann hefur heimild
til að nota það einnig á þeim
tímum sem fráteknir eru fyrir
karla hússins. „Það er jú svo,
að karlar kippa sér sjaldnast
upp við það þótt ein og ein
kona sitji með þeim í gufu-
baði,“ hefur blaðið eftir for-
manni húsfélagsins. „Um leið
og manndómsmerkið fer er
henni heimilt að nota kvenna-
gufubaðið.“
Konur út-
hýsa kyn-
skiptingi
Helsinki. Reuters.
NÝJUM áfanga var náð í sjálf-
stæðisundirbúningi Færeyinga í
gær, er lögþingsmeirihluti flokkanna
þriggja sem standa að landstjórninni
– Þjóðarflokksins, Þjóðveldisflokks-
ins og Sjálfstjórn-
arflokksins – sam-
þykkti tillögu
landstjórnarinnar
um „sjálfstjórn
færeysku þjóðar-
innar“. Komi til-
lagan að fullu til
framkvæmda
munu Færeyjar
verða fullvalda
ríki.
Hinir 18 lög-
þingsfulltrúar flokkanna þriggja, af
32 í heild, samþykktu tillöguna, en
stjórnarandstöðuflokkarnir Sam-
bandsflokkurinn og Jafnaðarflokk-
urinn höfnuðu henni. Eini þingmað-
ur Miðflokksins sat hjá.
Í herbúðum stjórnarandstöðunnar
voru Jafnaðarflokksmenn hvað já-
kvæðastir í garð hinna endurskoð-
uðu fullveldistillagna landstjórnar-
innar. Þeir voru tilbúnir að sam-
þykkja hluta tillagnanna, en lögðu
fram breytingatillögur við hinum
sem þeir voru ekki samþykkir.
Breytingatillögurnar voru felldar.
Að mörgu leyti sam-
hljóða fyrri áætlun
Sú endurskoðaða fullveldisáætlun
landstjórnarinnar, sem nú hefur ver-
ið samþykkt, er að mörgu leyti sam-
hljóða þeirri áætlun, sem til stóð að
bera undir þjóðaratkvæði í eyjunum
í lok maímánaðar næstkomandi. An-
finn Kallsberg, lögmaður Færey-
inga, aflýsti þessari boðuðu þjóðar-
atkvæðagreiðslu, í kjölfar þess að
danski forsætisráðherrann, Poul
Nyrup Rasmussen, hótaði því að ef
sú yrði niðurstaðan að meirihluti
Færeyinga greiddi áætlun land-
stjórnarinnar atkvæði sitt yrði
skrúfað fyrir fjárstyrkinn úr danska
ríkissjóðnum til færeyska landsjóðs-
ins á fjórum árum hið mesta.
Samkvæmt nýsamþykktu áætlun-
inni munu öll þau málefni sem varða
Færeyjar og eru að núverandi skip-
an í höndum stjórnvalda í Kaup-
mannahöfn verða komin í hendur
Færeyinga í síðasta lagi árið 2012.
Samtímis á fjárstuðningurinn úr
danska ríkissjóðnum að minnka í
áföngum. Hann stendur eins og er
undir um þriðjungi útgjalda fær-
eyska landsjóðsins.
Við lok þessa ferlis eiga Færey-
ingar að ganga til þjóðaratkvæða-
greiðslu um það, hve langt þeir vilja
ganga í sjálfstæðisátt. Ekki er getið
um hvenær hún eigi að fara fram.
Nýja áætlunin er ekki bindandi
nema fyrir þá landstjórn sem nú sit-
ur, en næstu lögþingskosningar eiga
að fara fram á næsta ári.
Færeyjar
Nýtt sam-
komulag
um sjálf-
stæðismál
Þórshöfn. Morgunblaðið.
Anfinn
Kallsberg