Morgunblaðið - 09.06.2001, Blaðsíða 22

SUÐURNES
22 LAUGARDAGUR 9. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
KJARNINN úr gömlum málshætti
indíána, því klókari sem þú ert, þeim
mun færri spor skilur þú eftir þig,
verður notaður sem slagorð um-
hverfisverkefnisins Staðardagskrár
21 í Reykjanesbæ, samkvæmt tillög-
um stýrihóps. Lagt er til að ráðist
verði í ýmis verkefni næstu fimm ár-
in til að bregðast við núverandi
ástandi og að auka fræðslu til barna
og alls almennings um umhverfis-
mál.
Staðardagskrá 21 er áætlun ein-
stakra sveitarfélaga í umhverfismál-
um. Þær eru gerðar á grundvelli
ályktunar um umhverfi og þróun
sem samþykkt var á heimsráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna í Ríó 1992. Þar
er að finna forskrift að sjálfbærri
þróun í ríkjum heims.
Bæjaryfirvöld í Reykjanesbæ
ákváðu fyrir rúmum tveimur árum
að taka þátt í Staðardagskrá 21. Í
þriggja manna stýrihópi eru bæjar-
fulltrúarnir Kjartan Már Kjartans-
son sem er formaður, Björk Guð-
jónsdóttir og Ólafur Thordersen.
Hópurinn leitaði til ýmissa stofnana
og samtaka í samfélaginu og hefur
nú lagt fram skýrslu um stöðu um-
hverfismála og áætlun um aðgerðir.
Áætlunin var til fyrri umræðu á
fundi bæjarstjórnar í vikunni og
samþykkt að vísa henni til síðari um-
ræðu.
Upphaf að frekara starfi
Í skýrslunni er birt úttekt vinnu-
hópa á fjórum málaflokkum. Sú
fyrsta er um holræsi og fráveitu-
kerfi. Önnur fjallar um úrgang frá
heimilum og fyrirtækjum og gæði
neysluvatns. Sú þriðja er um hávaða-
og loftmengun og menningar- og
náttúruvernd. Og fjórða úttektin er
um umhverfisfræðslu í skólum.
Kjartan Már segir að gaman hefði
verið að skoða fleiri þætti en ákveðið
hefði verið að velja nokkra úr og
leggja áherslu á þá. Umræddir mála-
flokkar eru á sviði umhverfismála en
Kjartan segir að hugsunin sé að
verkefnið nái yfir mun víðara svið,
það er að segja lífsstíl fólks og sam-
skipti. „Við lítum á þessi verkefni
sem upphafið. Vonandi nær það að
lifa og ná til sífellt breiðara sviðs,“
segir Kjartan Már.
Telur hann að ástand umhverfis-
mála sé nokkuð gott í Reykjanesbæ
og betra en halda megi vegna um-
ræðu um jarðvegsmengun á Neðra-
Nikkelsvæði. Nefnir hann gott vatn,
hreint loft og uppbyggingu nýrrar
sorpstöðvar sem dæmi. Hann segir
að vissulega hafi bandaríski herinn
skilið eftir óhreina bletti en nú sé bú-
ið að fara vel ofan í þau mál. Reykja-
nesbær eigi góð samskipti við varn-
arliðið og gengið verði í að hreinsa
þessi svæði.
Reykjanesbær er eina sveitar-
félagið á Suðurnesjum sem tekur
þátt í Staðardagskrá 21. Í skýrslunni
er vakin athygli á því að Suðurnesja-
menn eigi fjölmörg atriði sameigin-
leg og því hefði verið æskilegra að
líta á Suðurnesin sem eitt svæði í
þessu sambandi. Nefnt er að her-
stöðin á Keflavíkurflugvelli sé í
næsta nágrenni Reykjanesbæjar og
þar búi 4200 manns. Kjartan Már
vonast til að hin sveitarfélögin á Suð-
urnesjum fylgi fordæmi Reykjanes-
bæjar og taki þátt í Staðardagskrá
21, þótt síðar verði.
Fimm ára aðgerðaáætlun
Í seinni hluta skýrslunnar er fimm
ára aðgerðaráætlun. Kjartan segir
að hún feli annars vegar í sér við-
brögð við núverandi ástandi í um-
hverfismálum og hins vegar skipulag
fræðslu fyrir bæjarbúa, ekki síst
yngri kynslóðirnar. Í aðgerðaáætl-
uninni er að hluta til fjallað um atriði
sem þegar er unnið að en þar eru
einnig ný markmið.
Reykjanesbær hefur unnið að að-
gerðum til að draga úr mengun frá-
veituvatns á umhverfið með bygg-
ingu dælu- og hreinsistöðva til að
koma skolpinu á haf út. Í áætluninni
er sett það markmið að á næsta ári
verði framkvæmdum lokið í Njarð-
vík og þær hafnar í Keflavík og á
árinu 2005 verði öllum framkvæmd-
um lokið í Keflavík og Höfnum.
Stefnt er að því að á árinu verði
hafist handa við að fræða bæjarbúa
um flokkun sorps, meðhöndlun og
eyðingu spilliefna og mikilvægi end-
urvinnslu og endurnýtingar. Einnig
verði efnt til átaks í jarðvegsgerð
með notkun safnkassa fyrir lífrænan
úrgang. Á næsta ári verði hafinn
undirbúningur að markvissri flokk-
un sorps og komið á skilvirku flokk-
unarkerfi.
Lagt er til að skipulags- og bygg-
ingaryfirvöld móti á næsta ári innri
umhverfisstefnu fyrir stofnanir og
deildir Reykjanesbæjar. Gerður
verði samningur við Landvernd um
þátttöku í verkefninu Vistvernd í
verki.
Stýrihópurinn vill að gerð verði
landnýtingaráætlun fyrir allt
Reykjanesið, í samráði við önnur
sveitarfélög, menningarminjar verði
skráðar svo og örnefni og í lok skipu-
lagstímans verði skilgreint hvaða
menningarminjar skuli vernda og
hvernig.
Þá er lagt til að allir skólar móti
sér umhverfisstefnu á þessu ári og
að þar verði unnið að ýmsum um-
hverfisverkefnum. Á næsta ári hefji
skólarnir endurvinnslu á pappír og
umbúðum.
Sumt kostar ekkert
Stýrihópurinn hefur ekki gert
kostnaðaráætlun fyrir þær aðgerðir
sem hann leggur til. Kjartan Már
Kjartansson segir að erfitt sé að
setja verðmiða á áætlunina því að
sum verkefnin séu bundin í lögum og
þegar sé unnið að öðrum. Þá segir
hann að hægt sé að gera margt sem
ekkert kosti.
Kjartan Már telur að verkefna-
áætlunin sé raunhæf. Hann segir að
þátttaka í staðardagskrá 21 hafi
mikla þýðingu í sjálfu sér en tekur
um leið fram að vinnan nú verði von-
andi upphafið að öðru og meira.
Stýrihópur fyrir staðardagskrá 21 leggur áætlun fyrir bæjarstjórn
Því klókari,
þeim mun
færri spor
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Kjartan Már Kjartansson, formaður stýrihóps Staðardagskrár 21,
jarðgerir úrgang úr garði sínum.
Reykjanesbær
GAMLIR sorphaugar og svæði þar
sem vænta má einhverrar meng-
unar eru á nokkrum stöðum í
Reykjanesbæ. Mest af þessu er
vegna starfsemi setuliðsins úr
seinni heimsstyrjöldinni.
Engin heildarúttekt hefur farið
fram á náttúrumengun eða meng-
unarleiðandi þáttum í Reykja-
nesbæ. Þó er talið að á einhverjum
svæðum sem ætlunin er að nýta til
bygginga á næstu árum sé um
staðbundna mengun að ræða,
meðal annars vegna gamalla sorp-
hauga varnarliðsins. Stýrihópur
um Staðardagskrá 21 í Reykja-
nesbæ lét gera könnun á þessum
málum og birtir í skýrslu sinni eft-
irfarandi dæmi.
Olía og tjara
Á horni Hafnargötu 90 og Flug-
vallarvegar, þar sem verslunin
Dropinn og Vélsmiðja Björns
Magnússonar eru nú, stóðu ol-
íutankar. Vitað er að þeir láku og
því er reiknað með að mikil ol-
íumengun hafi verið.
Við hlið íþróttasvæðis á Iðavöll-
um eru grafnar mörg þúsund
tunnur af tjöru.
Fyrir neðan Heiðargil og norð-
an Mánahestsins við Hringbraut
voru sorphaugar og þar voru með-
al annars miklir matarafgangar
og niðursuðudósir.
Á lóðinni við Iðavelli þar sem
Bifreiðaeftirlit ríkisins stóð voru
smurstöðvar á vegum setuliðsins.
Fullyrt er að undir núverandi fyll-
ingum megi finna olíuafganga og
leysiefni.
Þar sem nú er tún við Hring-
braut, sunnan Mánahestsins, var
áður verkstæði Sérleyfisbifreiða
Keflavíkur. Umgengni var þar
ekki eins og best var á kosið, segir
í skýrslunni, og telja þeir sem til
þekkja að smurolíu og öðrum
skyldum efnum hafi verið hellt í
jarðveginn næst verkstæðinu.
Á Vogastapa voru ruslahaugar
á vegum setuliðsins og síðan sveit-
arfélaganna. Miklu magni af alls
kyns sorpi, þar á meðal vélum og
verkfærum, var hent á Stapann og
fram af honum, niður í fjöru.
Einnig var siglt með sorp út á
Faxaflóa og sökkt.
Við Rauðamel, nærri núverandi
vatnsbólum Reykjanesbæjar, var
olíumöl blönduð og í hana notuð
„shellgroll“-olía. Hún var flutt á
staðinn í tunnum. Fjöldi slíkra
tunna var urðaður á svæðinu og er
þar enn eftir því sem best er vitað.
Gamlir sorphaugar eru einnig á
varnarsvæðinu. Þar má finna alls
kyns váefni, segir í skýrslunni, svo
sem gömul eldvarnar- og slökkvi-
efni sem ástæða er talin til að
fylgjast með dreifingu á.
Loks er greint frá því að þegar
olíukynding var lögð af með til-
komu Hitaveitu Suðurnesja hafi
verið ráðist í að tæma og fjarlægja
olíutanka úr húsagörðum. Fram
kemur að þrátt fyrir það séu tómir
tankar enn við hús víða í bænum.
Gerð verði úttekt
Í skýrslu stýrihópsins er lagt til
að gerð verði úttekt á þessum mál-
um í heild, með tilliti til þeirra
staða sem hér hafa verið taldir
upp. Einnig að gerð verði úttekt á
fjölda olíutanka sem enn eru í
húsagörðum og áætlun um það
hvernig staðið verði að því að fjar-
lægja þá.
Víða staðbundin mengun náttúru
Gamlir sorphaug-
ar, olía og tjara
Reykjanesbær
BLÁA lónskeppnin í fjallahjólreiðum
fer fram á morgun, sunnudag. Hjól-
reiðafélag Reykjavíkur stendur fyrir
keppninni í samvinnu við Bláa lónið.
Keppnin hefst við kirkjugarð Hafn-
arfjarðar við Reykjanesbraut, klukk-
an 11. Leiðin, sem er 54 kílómetrar,
liggur um Krísuvíkurveg, Djúpa-
vatnsleið, Grindavík og endar við
Bláa lónið.
Keppnin er opin öllum 16 ára og
eldri og er skipt í karla- og kvenna-
flokka, 16-18 ára, 19-35 ára og 36 ára
og eldri. Auk verðlauna fyrir efstu
sætin fá allir keppendur ókeypis að-
gangí Bláa lónið eftir keppnina, segir
í fréttatilkynningu.
Skráning fer fram á heimasíðu
Hjólreiðafélagsins, hfr.vortex.is, eða
við rásmarkið á keppnisdaginn milli
kl. 9.30 og 10.30. Nánari upplýsingar
og kort af leiðinni fást einnig á heima-
síðu félagsins.
Bláa lóns
keppnin í
hjólreiðum
Bláa lónið
Brunavarnir Suðurnesja efna til ár-
legs fjölskyldudags með opnu húsi í
slökkviliðsstöðinni í dag, laugardag.
Markmiðið með fjölskyldudegin-
um er að vekja athygli á brunavörn-
um og samstarfi neyðarsveita á Suð-
urnesjum. Kynning er á starfi
slökkviliðsmanna og eldvörnum,
starfi Suðurnesjadeildar RKÍ,
Björgunarsveitar Suðurnesja og lög-
reglunnar í Keflavík.
Dagskráin hefst klukkan ellefu.
Þá fá Brunavarnir Suðurnesja af-
hentan nýjan slökkviliðs- og björg-
unarbíl. Ýmsir atburðir eru á dag-
skrá til klukkan 16.30.
Fjölskyldu-
dagur á
slökkvistöð
Reykjanesbær
Morgunblaðið/Hilmar Bragi
UNDIRBÚNINGUR fyrir komu
flóttamanna frá fyrrum Júgóslavíu til
Reykjanesbæjar er á lokastigi. Tekist
hefur að útvega íbúðir og húsbúnað
fyrir fólkið sem kemur til landsins í
dag.
Gert er ráð fyrir að 23 flóttamenn
frá Kajina-héraði komi til Reykjanes-
bæjar, en í gær hafði ekki fengist
staðfest hvort allir kæmu. Um er að
ræða fimm fjölskyldur, alls 23 ein-
staklinga.
Fólkið kemur með flugvél frá
Frankfurt um klukkan 15.30. Félags-
málaráðuneytið stendur fyrir mót-
tökuathöfn í Flugstöð Leifs Eiríks-
sonar og síðan verður móttaka hjá
Suðurnesjadeild Rauða kross Íslands
í Reykjanesbæ. Þar verða fulltrúar
bæjarins, stuðningsfjölskyldur og
aðrir sjálfsboðaliðar. Farið verður
með fólkið í stutta skoðunarferð um
bæjarfélagið. Á sunnudagskvöldið
býður bæjarstjórn Reykjanesbæjar
fólkinu til kvöldverðar.
Flótta-
mennirnir
koma í dag
Reykjanesbær
HÁTÍÐARHÖLD verða í Grindavík
og Sandgerði um helgina í tilefni af
sjómannadeginum sem er á morgun.
Að þessu sinni verða ekki hátíðarhöld
við höfnina í Keflavík.
Í Grindavík er þriggja daga sjó-
manna- og fjölskylduhátíð, Sjóarinn
síkáti. Hófst hún í gærkvöldi og
stendur fram eftir sunnudegi. Hver
dagskrárliðurinn rekur annan.
Dagskráin á morgun, sjálfan sjó-
mannadaginn, hefst með Grindavík-
urhlaupinu klukkan 10. Sjómanna-
messan hefst klukkan 13 og að henni
lokinni verða hefðbundin hátíðarhöld
við Grindavíkurhöfn.
Skemmtisigling í Sandgerði
Hátíðarhöldin í Sandgerði hefjast
klukkan 13.30 í dag með skemmtisigl-
ingu með hvalaskoðunarbátnum
Moby Dick. Fleira er til gamans gert.
Á sjómannadaginn hefst skrúðganga
frá Björgunarstöðinni klukkan 12.30
og klukkustund síðar hefjast hátíðar-
höldin við höfnina og messa. Benedikt
Valsson, framkvæmdastjóri Far-
manna- og fiskimannasambandsins,
verður aðalræðumaður dagsins.
Grillveisla í Keflvík
Í áratugi hafa verið hátíðarhöld á
sjómannadaginn, við höfnina í Kefla-
vík. Mjög hefur dregið úr aðsókn
seinni árin og nú verða ekki nein há-
tíðarhöld við höfnina.
Sjómannaguðsþjónusta verður í
Keflavíkurkirkju á morgun klukkan
11. Látinna sjómanna verður minnst
og lagður blómakrans við minnis-
merki horfinna í kirkjugarðinum. Að
guðsþjónustu lokinni býður sjó-
mannadagsráð Keflavíkur og Njarð-
víkur kirkjugestum til grillveislu í
garðinum á milli kirkju og safnaðar-
heimilis.
Sjómannadagurinn á morgun
Hátíðahöld
við hafnirnar
Grindavík/Sandgerði
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦