Morgunblaðið - 09.06.2001, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. JÚNÍ 2001 37
HÁTÍÐIN hófst á fimmtu-dagskvöld og eru lista-menn komnir hingað fráýmsum löndum, en einn-
ig tekur fjöldi innlendra listamanna
þátt í hátíðinni, eins og fram kom í
Morgunblaðinu á fimmtudag. Mun
hún standa í tíu daga.
Tónlistar og myndlistar
notið á nýjan hátt
Katarina Löfström er einn af þátt-
takendum í hátíðinni en hún leiðir,
ásamt listamanninum DJ Leenus,
fyrirbæri sem kallast Club Bevil. Í
því felst að tvímenningarnir fá til liðs
við sig ólíka listamenn og hafa að
þessu sinni í för með sér 14 lista-
menn úr ýmsum áttum. Club Bevil
er ættað frá Svíþjóð og hóf feril sinn í
Stokkhólmi. „Bevil hefur enga merk-
ingu, er einungis orð,“ segir Kat-
arina. „Við byrjuðum sem viðbrögð
við þeirri menningu sem okkur
fannst vera ríkjandi á klúbbum í
Stokkhólmi. Við vildum búa til um-
hverfi þar sem hægt er að hlusta á
tónlist og njóta myndlistar á afslapp-
aðri hátt en tíðkast.“
Club Bevil er hægt að flytja milli
staða og hafa þau m.a. komið fram
íklúbbum, á börum og í galleríum.
Þau hafa sýnt mikið í Stokkhólmi og
víðar um Evrópu og notið mikillar
velgengni. DJ Leenus er eini tónlist-
armaðurinn í Bevil og leikur hann
undir list hinna, sem ýmist er flutt á
staðnum eða til sýnis. „Í hópnum
sem kom hingað erum við nokkrir
myndlistarmenn, „graffítí“-lista-
menn og hönnuðir, sem kalla sig
„Uglycute". Auk þess hafa gjörn-
ingalistamenn komið fram með okk-
ur, en þeir komust því miður ekki
með, vegna þess að við fengum ekki
styrk sem við höfðum gert ráð fyrir.“
Í Stokkhólmi hefur Club Bevil oft
myndað verk undir tónlist plötu-
snúðsins, en í Nýlistasafninu er um
að ræða sýningu á þegar tilbúnum
verkum og tónlistarflutning.
Þögn og hávaði, stórt og lítið
Gullvik Lövstram er sænskur
listamaður sem búsettur er á Íslandi.
Á opnun hátíðarinnar á fimmtudags-
kvöld var hann með gjörning og inn-
setningu og fékk til liðs við sig tólf
unga listamenn úr Reykjavík. „Ég
var með gjörning þar sem ég fékkst
við andstæðurnar þögn og hávaða,“
útskýrir Gullvik. „Í innsetningunni
fékkst ég hins vegar við andstæðurn-
ar sem felast í stóru og litlu. Ég safn-
aði í hóp tólf krökkum sem tóku þátt
í þessu með mér. Sum eru úr Götu-
leikhúsinu, en þó ekki allir. Þetta eru
frábærir krakkar og gerðu þetta
mjög vel. Í gjörningnum þurftu þau
að nota röddina mikið fyrir framan
hóp af fólki, sem er ekkert auðvelt.“
Aðspurður segir Gullvik að það eigi
eftir að koma í ljós hvort að gjörning-
urinn verði endurtekinn á Pólýfóníu.
„Það væri gaman að gefa fleirum
tækifæri til að sjá þetta. Það er nátt-
úrulega ekkert eftir í Nýlistasafninu
af gjörningnum, en innsetningin
stendur. Hún hefur þó ekkert með
gjörninginn að gera, þetta eru tvö
aðskilin verk,“ segir hann.
Skil listgreinanna að hverfa
Vigma er leiklistarhópur sem
skipaður er þeim Mörtu Nordal og
Vigdísi Jakobsdóttur. Hópurinn
þreytir frumraun sína á hátíðinni,
með örleikriti eða gjörningi sem sýnt
var á fimmtudagskvöld, en til stend-
ur að endurtaka leikinn síðar á hátíð-
inni. „Við semjum báðar, ég leik og
Vigdís leikstýrir,“ segir Marta.
„Okkar hugmyndir snúast um ör-
leikrit eða gjörninga, leikhúsgjörn-
inga eins og við viljum kalla það,
frekar en leikrit í fullri lengd. Þegar
okkur bauðst tækifæri til að taka
þátt í þessari hátíð, fannst okkur það
vera rétti vettvangurinn fyrir okkar
hugmyndir.“ Leikverkið sem Vigma
sýnir á Pólýfóníu er sex mínútur að
lengd og rétti sýningarstaðurinn
ekki auðfundinn, vegna þess hve það
er stutt og þar sem það krefst ekki
leikmyndar eða annarrar umgjörðar.
Vigma fékk til liðs við sig Jón Pál
Eyjólfsson sem leikur með Mörtu í
leikstjórn Vigdísar, en hugmyndin er
komin frá Vigma. „Það sem er
kannski óvenjulegt er að leikhúsfólk
sýni innan myndlistargeirans.
Myndlistarmenn eru auðvitað með
gjörninga, en þeir eru talsvert ólíkir
leikritum. Við fórum inn á þennan
vettvang með okkar bakgrunn, vor-
um ekkert að reyna að ganga inn í
þeirra heim,“ segir Marta.
Hún telur að mikill samruni
listanna eigi sér stað um þessar
mundir. „Nýlistasafnið sýndi því
mikinn áhuga að fá leiklistarfólk,
sem hefði áhuga á að vera með, inn á
þessa hátíð einmitt vegna þess.
Þarna var tónlistarfólk og myndlist-
arfólk komið saman. Það sem er að
gerast er að landamærin milli list-
greinanna eru að hverfa. Þó að það
hafi auðvitað verið til staðar og verði
alltaf, þar sem myndlistin og tónlist-
in tengjast leikhúsinu og þetta skar-
ist alltaf að einhverju leyti. “
Í kvöld, laugardagskvöld, kl. 20
koma fram á Pólýfóníuhátíðinni Átta
dekkja og Club Bevil.
Fjölhljómur
listarinnar
Í Nýlistasafninu stendur yfir hátíðin Pólý-
fónía. Þar mætast myndlist, hönnun, tón-
list, leiklist og svo mætti áfram telja. Af því
tilefni ræddi Inga María Leifsdóttir við
þrjá listamenn sem taka þátt í hátíðinni.
Bláa hornið er innsetning með hljóði eftir Ráðhildi Ingadóttur, til
hægri er Pétur Eyvindsson að spila eigin hljóð.
ingamaria@mbl.is
fiskveiða
marks- og
1984-1990.
flamarks-
verið nær
f undan er
hefur far-
ðmiðanir,“
.
a mætra
erlendis
að ástand
jög alvar-
lar skerð-
árum. Sú
ríðarlegar
. Kristján
ki þeirrar
rfið hefði
júlí 1993,
m 165 þús.
Þegar við
í nær tíu
því fyrir
eða hvort
ri hvernig
tt kvóta-
mið fram-
ví að halda
1998 full-
n af kvóta-
Okkur hef-
íslenskan
n hefur
ð rétta úr
til þess að
ar eru um
ngar mik-
eru hinir
ð. Á sama
mikilli hag-
ðarbúið í
hlotið við-
ra manna
ram hefur
hagsstofn-
istjórnun-
ð heildar-
verði
gði Krist-
ján. Og í lok greinarinnar sagði
hann: „Þegar hinn mikli árangur af
núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi
blasir við, þá megum við ekki hverfa
aftur til kerfis hand- og sóknarstýr-
ingar, sem einkenndist af offjárfest-
ingum og ofveiði. Nú þegar okkur
hefur tekist að byggja upp okkar
mikilvægasta fiskistofn, þorskstofn-
inn, þá höfum við alls ekki efni á því
að leyfa óhefta sókn sem myndi tor-
tíma fiskistofnunum við landið.“
Boruðu göt í fiskveiði-
stjórnunarkerfið
Miklar deilur urðu um tillögur
frambjóðenda Sjálfstæðisflokksins á
Vestfjörðum um breytingar á fisk-
veiðistjórnun fyrir Alþingiskosning-
ar árið 1995. Kristján Ragnarsson
var meðal þeirra sem gagnrýndu til-
lögurnar og sagði þá í viðtali við
Morgunblaðið: „Þeir hafa alltaf gert
lítið úr vísindalegum niðurstöðum
fiskifræðinga, og þeir hafa staðið
fyrir því að bora göt á þetta fisk-
veiðistjórnunarkerfi með undanþág-
um og fengið of miklu ráðið í því.
Þetta hefur svo valdið því að við höf-
um veitt meira en mælt hefur verið
með, sem er auðvitað
meginástæða þess hvern-
ig komið er fyrir þorsk-
stofninum.“
Sagðist Kristján telja
að hvergi í heiminum
væri reynt að stjórna
fiskveiðum án þess að
takmarka aflann við tiltekið heildar-
magn, því annars væri voðinn vís.
Það hefði einmitt verið við þessum
viðhorfum, sem sjávarútvegsráð-
herra Kanada hefði varað Íslendinga
sérstaklega að láta ekki glepjast af,
því annars kynni að fara eins fyrir
útgerðinni hér á landi og í Kanada.
Atburðir núna ekki í tengslum
við fiskveiðistjórnunarkerfið
„Auðvitað kunna menn að hafa
ólík markmið með fiskveiðistjórn-
un,“ sagði Þorsteinn Pálsson í sam-
tali við Morgunblaðið í gær. „Í mín-
um huga hefur alltaf verið ljóst að
það væru tvö höfuðmarkmið sem
menn þyrftu að hafa í huga. Í fyrsta
lagi að vernda og byggja upp fiski-
stofnana og í öðru lagi að tryggja að
sjávarútvegurinn sé rekinn á efna-
hagslega hagkvæman hátt,“ sagði
hann.
„Ég held að það fari ekkert á milli
mála að það kerfi sem við höfum not-
að er árangursríkt að þessu leyti og
hefur skilað betri árangri en önnur
stjórnunarkerfi. Það sem er að ger-
ast núna er í sjálfu sér ekki í neinum
tengslum við fiskveiðistjórnunar-
kerfið. Þvert á móti hygg ég að við
værum í enn verri sporum ef við
hefðum stuðst við annars konar
kerfi, vegna þess að reynsla annarra
þjóða, sem styðjast við annars konar
fiskveiðistjórnun, er sú, að þær hafa
ekki náð að stýra veiðunum með jafn
góðum hætti og okkur hefur tekist,“
sagði Þorsteinn.
Hann sagði einnig að niðurstöður
Hafrannsóknastofnunar núna sýndu
að gagnrýni þeirra sem alltaf hefðu
haldið því fram að óhætt væri að
veiða meira, væri algjörlega á mis-
skilningi byggð. „Við höfum þvert á
móti ef til vill verið að taka of mikla
áhættu, vegna þess að við höfum
ekki haft réttar upplýsingar, en
mörg undangengin ár höfum við í öll-
um meginatriðum farið að vísinda-
legum niðurstöðum og fylgt þeim.
Við höfum alltaf vitað að þetta væru
ekki nákvæmnivísindi og það kemur
núna í ljós að fiskifræðingarnir hafa
frekar ofmetið stofnstærðina. Það er
auðvitað mikið áfall og mjög mikil-
vægt að fara ofan í hvers vegna það
gerðist og reyna að kappkosta að
berja í þá bresti og bæta upplýsinga-
öflunina og ráðgjöfina. En það
breytir ekki hinu að það er mjög
mikilvægt hér eftir sem hingað til að
byggja á þeim bestu upplýsingum
sem við höfum hverju sinni,“ sagði
Þorsteinn.
– Þú telur þá ekki að þessi nið-
urstaða sé áfall fyrir þá fiskveiði-
stjórnun sem fylgt hefur verið?
,,Hún er ekki áfall fyrir fiskveiði-
stjórnunina eða þá verndarstefnu
sem hefur verið fylgt. Það er hins
vegar áfall að upplýsingarnar, sem
við höfum byggt á skuli hafa verið
jafn ónákvæmar og raun ber vitni og
á því þurfa menn að ráða bót. En
menn verða að draga af þessu réttar
ályktanir. Það er enn frekari ástæða
en nokkru sinni fyrr að fara að með
gát,“ sagði Þorsteinn.
Kristján Ragnarsson sagði í sam-
tali við Morgunblaðið í gær að það
væri rétt að menn hefðu ávallt talið
að kvótakerfið væri best til þess fall-
ið að fylgja eftir ráðgjöf Hafrann-
sóknastofnunar. „En ég tel það frá-
leitt með öllu að blanda saman
þessum niðurstöðum Hafrannsókna-
stofnunar og þeim niðurskurði sem
hún leggur núna til við fiskveiði-
stjórnunarkerfið. Fiskveiðistjórnun-
arkerfið er fyrst og fremst hugsað til
þess að geta mætt með skynsamleg-
um og hagkvæmum hætti þeim tak-
mörkunum sem settar eru vegna
þess að flotinn afkastar meiru en
fiskistofnarnir framleiða.
Ákvörðun ráðherra um heildar-
afla byggist á ráðgjöf stofnunarinn-
ar. Þetta gerum við ekki með mark-
vissum hætti nema að ákveða
heildarkvóta sem við teljum svo
heppilegast að úthluta á hvert skip
með framseljanlegum hætti, þannig
að hægt sé að minnka sóknina þegar
svona atburðir eiga sér stað,“ segir
Kristján.
– Sú staða sem upp er komin er þá
ekki áfellisdómur yfir stjórnkerfi
fiskveiða að þínu mati?
,,Nei, en [hún] er hins vegar mjög
alvarlegur áfellisdómur yfir fræðun-
um,“ svaraði Kristján. Hann sagðist
einnig gagnrýna sem leikmaður
hvernig Hafrannsóknastofnun hefði
metið veiðanleika þorsks með hlið-
sjón af minni sókn og auknum afla og
sagði stofnunina draga þá fráleitu
ályktun að stofnarnir hafi vaxið
vegna þess að meira hafi veiðst á
hverja sóknareiningu. „Ég undrast
að menn skuli ekki hafa áttað sig á
því að ef við erum að nota færri skip
þá veiðum við náttúrlega meira á
hvert skip án þess að það þýði endi-
lega að fisknum í sjónum hafi fjölg-
að. Í öðru lagi erum við með gríð-
arlega framþróun í skipum, tækjum
og veiðarfærum og það hefur ekki
hvað minnsta þýðingu að fylgst sé
grannt með þeirri þróun og hún met-
in til móts við styrk stofnanna í haf-
inu þegar menn eru að leggja út af
því hvað við erum að veiða mikið.“
Útilokað að aðskilja kerfið og
störf Hafrannsóknastofnunar
Sævar Gunnarsson, formaður Sjó-
mannasambandsins, er ósammála
Kristjáni. „Það er alveg útilokað að
aðskilja fiskveiðistjórnunarkerfið og
störf Hafrannsóknastofnunar,“ seg-
ir hann. „Þarna fléttast margt sam-
an. Það er bara hagsmunapólitík að
halda því fram að þetta séu alveg
óskyld mál. Öll kerfi hafa kosti og
galla og gallarnir í kerfunum, hvað
sem þau heita, hljóta að geta riðlað
vísindavinnunni hjá Hafrannsókna-
stofnun, ef þau hafa eitthvað í för
með sér sem þeir taka ekki með í
reikninginn. Þeir hafa sagt að Fiski-
stofa hafi reiknað út að löndun fram
hjá vigt hafi ekki komið fram í afurð-
um úr landi og það kann vel að vera
rétt en aftur á móti veit ég að hvað
sem útreikningum Fiskistofu líður
þá hefur verið landað fram hjá vigt
og Fiskistofa veit það líka. Hafrann-
sóknastofnun segist taka eitthvert
tillit til brottkastsins. Þeir eru þá að
byrja á því á allra síðustu árum eftir
að við höfum hamrað á að tekið yrði
á því, en það veit enginn hvað brott-
kastið er mikið. Ég ber fulla virðingu
fyrir þeirri könnun sem birtist um
daginn en það er ekki síður skekkja í
þeim tölum sem þar koma fram og
það er jafnvel mjög líklegt að það
séu meiri skekkjumörk í þeim en í
stofnmatsmælingu Hafrannsókna-
stofnunar. Þeir týna einhverjum 5-
600 þúsund tonnum á tveimur árum.
Hvað hefur það prósentulega að
gera með einhverja tiltekna pró-
sentu af brottkastinu? Það er ekki
hægt að ætla að slíta í sundur fisk-
veiðistjórnunina og vísindastörfin,“
sagði Sævar.
skveiðistjórnar
eita fiskistofna“
ræður um skýrslu Hafrannsóknastofnunar og vernd fiskistofna
Kvótakerfið
oft verið sagt
best fallið til
að vernda
fiskistofna
Morgunblaðið/Ásdís
hvaða ályktanir beri að draga af skýrslu Hafrannsóknastofnunar. Þorsteinn Pálsson,
gsráðherra, segir það mikið áfall að í ljós hafi komið að upplýsingar um stofnstærð
þorsksins hafi verið jafn ónákvæmar og raun beri vitni.