Vísir - 19.11.1979, Blaðsíða 4

vlsm
Mánudagur 19. nóvember 1979
Það harðnar
á dalnum í
Póllandi
Þaö er ekki oft, að f réttir berast af almennum mót-
mælaaðgeröum gegn stjórnvöldum kommúnistaríkis.
En fyrir viku sauð loks upp úr langtíma óánægja og
ólga í flestum bæjum Póllands. í Varsjá upplifðu
menn einhverjar mestu mótmælaaðgerðir gegn yfir-
völdum, siðan leið óeirðirnar í október 1956. I Krakow
og Lublin lét fólk einnig í Ijós óánægju sína gagnvart
kommúnistastjórn Póllands.
Hvort þetta á eftir að draga einhvern stærri dilk á
eftir sér, eða leiða af sér f leiri sprengingar á borð við
ólögleg verkföll, skemmdarverk á vinnustöðum eða
almenningsfarartækjum eins og áður hefur hent sig í
Póllandi þegar fólki hef ur blöskrað bág kjör sín, getur
enginn spáð um. Enginn vaf i leikur þó á því, að deigl-
an er í suðumarki.
Pólsk alþýða leynir ekki lengur því, að hún er hætt
að treysta hinum kommúnístisku ráðamönnum og
gæti það leitt til harðra árekstra.
Gremja gegn Rússum
Eftirstriösárin i Póllandi hafa
veriö hin viöburðarikustu. Þri-
vegis hefur alþýðan knúiö
kommúnistastiórn landsins til
þess að slaka á stjórnartaumun-
um. En i mótmælunum fyrir viku
beindist gremjan ekki aðeins
gegn eigii: landsmönnum i stjórn-
sýslunni, heldur og gegn Sovét-
rikjunum. Var gagnrýnin gegn
Sovétstjórninni sist vægari.
Hinn voldugi nágranni i austri
var sakaður um að hafa svipt Pól-
land sjálfstæði sinu.
Það er i hæsta máta óvenjulegt
tal og hefur ekki verið heldur
hættulaust i samfélagi, þar sem
Rússar eru hafnir upp til skýj-
anna sem verndarar og vinir. En
hvað sem liður sliku hjali vald-
hafanna um bræðralag og vináttu
viö Sovétmenn, sýna mótmælin á
dögunum að undir niðri logar enn
hið forna hatur, sem Pólverjar
hafa alið gegn Rússlandi, svo
langt aftur sem mannkynssagan
tekur.
Þrjár meginkröf ur
Þessi djörfu Pólverjar, sem
voguðu sér að andmæla opinber-
lega á götum höfuðborgarinnar,
hrópuðu slagorðin: „Við viljum
frelsi, sannleika og brauð.”
Það er engin tilviljun, sem ræð-
ur þvi i, hvaða röð þessar kröfur
eru bornar upp. Hinar efnislegu
kröfur eru settar i annað sætið, en
fremst er sett óskin um að fá að
lifa i manneskjulegra pólsku
samfélagi. Er þó vitað að bág
kjör og skortur á nauðsynjavör-
um er sá eldiviður, sem undir hef-
ur kynt, og hefði ekki verið
ómannlegt þótt fólk hefði sett i
fyrirrúmið kröfuna um meira
brauð.
^XvX;
KOSNMGA
alþingis-
kosningar
2.—3. des.
Fæst í
ValhöII
v/Háaleitisbraut
og á kosninga
skrifstofum
Sjálfstæðisflokksins
um iand ailt,
einnig í
flestum söluturnum.
Heimdallur
Valhöll Háaleitisbraut 1
Pöntunarsímar: 82900 82098
Er timi Giereks að renna út?
Greinilegt er á þessu að Pól-
verjar ætla ekki að láta sér nægja
að lifa á brauði einu saman. Er
þetta grimulaus ögrun við Ed-
ward Gierek, leiðtoga pólska
kommúnistaflokksins, og með-
starfsmenn hans. Stjórnin getur
ekki látið það eins og vind um
eyrun þjóta.
Friðmæli
Af óvenjulegum viðbrögðum
stjórnvalda er ljóst, að Gierek og
félagar hafa þungar áhyggjur af
ástandinu. 1 útvarpsræðu, sem
um leið var sjónvarpað, var
Gierek opinskárri en menn eiga
aö venjast á hinum kommún-
istisku breiddargráðum. Flokks-
leiðtoginn reyndi að friðmælast
við sina vanstilltu landsmenn.
Hann útmálaði fyrir þeim hversu
nærri hann tæki sér vandamál
þeirra, svo að honum væri varnað
svefns þær fáu stundir, sem hon-
um gæfust til hvildar frá annrik-
inu við að reyna að leysa þau.
Hann viöurkenndi hreinskilnis-
lega, að hið kommúnistiska kerfi
Póllands verkaði ekki eins og til
væri ætlast. Að fólk yrði að búa
við þröngan kost og ætti þó skilið
betri kjör.
Bænstafir
Sagan hefur sýnt, að kommún-
istastjdrnum hefur verið tiltækari
járnglófinn en silkihanskarnir
þegar tekið hefur verið á andófs-
öflunum. Gierek hefur þá verið
um og ó, þegar hann i stað þess að
lesa syndaselunum lesturinn,
beindi til þeirra i útvarpsræöunni
bænstöfum sinum: „Verið þolin-
móð og þraukið enn um stund. Þá
verður allt öðruvisi og betra.”
En Pólverjar hafa áður heyrt
þann boðskap og biða þó ennþá
þess að fyrri loforð valdhafanna
verði efnd. Atburðirnir á dögun-
um sýna, að þolinmæði þeirra i
biðinni eftir efndunum er senn á
þrotum.
Nokkrum klukkustundum eftir
að ræðu Giereks hafði verið út-
varpað, þyrptust mótmælendur i
þúsundavis útá göturnar. Greini-
legra svar gat æðsti maður Pól-
lands ekki fengið.
Það þarf ekki spámann til þess
að sjá, að það er harður vetur
framundan i Póllandi.
ÁSKRIFEKDUR!
Ef blaðið kemur EKKI með skilum til ykkar,
þá vinsamlegast hringið í síma 86611:
virka daqa til kl. 19.30
laugardaga til kl. 14.00
og mun afgreiðslan þá gera sitt besta til þess
að blaðið berist.
Afgreiðslo VÍSIS Sími 86611