Vísir - 19.11.1979, Blaðsíða 19

Mánudagur 19. nóvember 1979
Það er eins og að „keyra inn í" vísindaskáldsögu að
koma að jarðstöðinni við úlfarsfell í Mosfellssveit.
Maður eraðkeyra um snæviþakin holt/ kuldaleg og eyði-
leg. Svo er komið í lítið dalverpi og þá blasir við þessi
furðusmíð úr öðrum heimi.
Risastórt loftnet teygir sig til himins og maður hefði
eiginlega ekkert orðið hissa þótt mennirnir sem voru á
vappi þarna í kring hefðu verið í silfurgljáandi búning-
um og með geimfarahjálma.
Jón Þ. Jónsson, verkfræðingur hjá Pósti og síma, var
þó bara í ósköp venjulegri vatteraðri kuldaúlpu þegar
hann tók á móti okkur og ekki einusinni með geislabyssu
um öxl.
Hann brosti þegar hann sá okk-
ur stara upp á loftnetið: „Ég er
hræddur um að þið verðið ekki
eins hrifnir af þvi sem er innan
dyra. Þaö er rétt verið að byrja
að setja upp tækin og þau eru
mest i kössunum ennþá. Efið þið
komið i heimsókn um jólaleytið
verður þó orðið skrautlegt um að
litast inni”.
Isvörn
Það var alveg rétt hjá Jóni að
innvolsið væri litið spennandi.
Það voru mest tómir salir og einu
maskinurnar sem við sáum voru
tvær Caterpillar dieselvélar sem
eiga aö framleiö rafmagn ef
aöveitan bregst.
Jaröstööin þarf að fá geysimik-
ið rafmagn þótt meðalnotkun
veröi innan við 100 kw. Minnst af
þessu geysimikla rafmagni fer þó
til aröbærra rekstrarútgjalda.
Langmestur hluti þess fer til aö
afisa loftnetið.
t útreikningum er gert ráð fyrir
að þegar stöðin er komin i gang
fari 70 kw til tækjabúnaðar, 70 kw
i viðbót til upphitunar húsa og 600
kw til aö afisa loftnetiö.
Þetta eru þó allt tölur sem sýna
mesta gildi, og eins og fyrr sagði
er áætlað aö meðalnotkun verði
innan viö 100 kw. Það á að taka
stöðina i notkun I april á næsta
ári, hvaða breytingar verða þá á
fjarskiptasambandi tslands?
Símastúlkurnar
„Þar má ýmislegt upp telja,”
segir Jón. „Simarásum til
útlanda fjölgar verulega og
sambandið verður öruggara, þar
sem það hefur sýnt sig aö
sæsímastrengjum er gjarnt að
slitna.
Aö visu getur það komiö fyrir
að loka verði þessari stöð um
stundarsakir vegna veðurs eöa
rafmagnstruflana en það veröur
þó mjög sjaldan.
Það verður lika haldið áfram að
nota sæsimastrengina til að
minnsta kosti árins 1986. Nú, um
leið og stööin fer I gang verður
tekin i notkun sjálfvirka
simstöðin sem verið er aö setja
upp i Múla.
Meö þvi veröur hægt að hringja
sjálfvirkt til og frá útlöndum.
Þetta verður kannske ekki sist
þægilegt fyrir þá sem eru erlendis
og þurfa að hringja heim með
„gömlu aðferðinni”. Þótt okkar
stúlkum gangi vel að ná sam-
bandi við útlönd getur þaö oft
tekið margar klukkustundir að
hringja heim til tslands.
Texti:
Óli Tynes
Myndir:
Jens Alex-
andersson
Þetta geta liklega flestir blaða-
menn staðfest. Það gengur oft
hroöalega að ná sambandi við
tsland þegar verið er erlendis og
þaö getur farið afskaplega illa
meö taugarnar ef menn eru með
stórfrétt fyrir heimamarkaðinn.
Jafnframt er hægt aö staðfesta,
með virðingu og þakklæti, að það
er oft kraftavérki likast hvernig
stúlkunum á talsambandinu hér
heima tekst aö grafa upp fyrir
okkur ótrúlegasta fólk á ótrúleg-
ustu stöðum og á ótrúlega
skömmum tima. Ef ekki væri
fyrir dugnað þeirra og hæfni væri
tsland nánast sambandslaust við
umheiminn. En snúum okkar
aftur aö jaröstöðinni.
ódýrari símtöl?
„Þessi stöð eykur möguleika á
ýmsum öðrum sviðum en beinum
fjarskiptum”, segir Jón. „Meðal
annars veröur þarna hægt að
komast I „Datasambönd”, þ.e.
bein sambönd við tölvur i
viðskiptalöndum.”
„En verður ódýrara að hringja
til útlanda?”
„Ja, þvi þori ég ekki að lofa, en
tel þaö þó liklegra en ekki. t þvi
sambandi má benda á að á
undanförnum árum hefur verð
lækkað á simtölum til útianda.
Ekki i krónutölu að visu, en hlut-
fallslega.”
„Hvað bætast við margar lin-
ur?”
„Við byrjum með ellefu og för-
um upp I tuttugu á nokkrum
næstu dögum þar eftir. t ársbyrj-
un 1981 ættu aö vera komnar
sextiu til sjötiu linur og þeim ætti
að fjölga um svona tiu prósent á
ári eftir þaö. Hvaö verða margar
linur endanlega er ekki hægt að
spá um, það er eiginlega hægt að
bæta við ótakmarkaö eftir þvi
sem þörf segir til um.”
Geislinn
Loftnetið er ekki i sinni endan-
legu mynd á ljósmyndunum hans
Jenna, sem fylgja þessum texta.
Það á eftir að klæða þaö plötum,
en þaö er verk sem menn hlakka
ekki til i vetrarveðrinu.
Loftnetiö er þrjátiu og tveir
metrar i þvermál eða
áttahundruö fermetrar og vegur
tvöhundruð og fimmtiu smálestir.
Og það veitir liklega ekki af,þvi
það á aö senda fjögurhundruö
miljón watta geisla þrjátiu og
sexþúsund kilómetra vegalengd,
til gervihnattar sem „hangir”
yfir miðbaug. Það er enginn smá-
ræðis geisli, ætli væri hægt að fá
hann la'naöan til að hraögrilla
kjúklinga??
„Það er ég hræddur um að
gengi ekki vel”, segir Jón.
„Loftnetiö er svo stórt að afliö
dreifist á mjög stóran flöt.
Jafnvel þótt geislanum væri beint
að manni eða dýri herna alveg við
stöðina, yrði ekki meint af.
Þaö er heldur ekki hætta á að
þetta trufli flugvélar eða sjónvörp
hér I grenndinni. Satt að segja er
þessi stöð miklu viðkvæmari fyrir
truflunum en fyrrnefnd tæki. Við
erum með hana hér inn á milli
hæðanna til þess aö HtJN verði
ekki fyrir truflunum, ekki vegna
þess að hætta sé á að hún trufli
aðra.”
-O -
Meö þessari stöð opnast ýmsir
möguleikar fyrir Sjónvarpið, sem
þó er óliklegt aö hafi áhuga þar
sem þeir yröu til framfara. Um
þennan gervihnött sem jaröstöðin
er i sambandi viö er sent mikiö
sjónvarpsefni, meðal annars eru
fréttasendingar amk. einu sinni á
dag. En þær fréttir fá liklega að
vera í friöi i 36000 kilómetra
fjarlægð.
En möguleikarnir eru sem sagt
ýmsir þegar þessi stöð verður
tekin i notkun.
— ÓT
m ™»
Við jarðstööina: John Kostibas,
fulltrúi ITT, sem stöðin er keypt
af, Jón Þ. Jónsson og Kichard
Halligan, sem stjórnar uppsetn-
ingu ioftnetsins.
Þeir eru ekkert sérlega lofthræddir strákarnir sem vinna viö loftnetið.
Mánudagur 19. nóvember 1979
-

KtZntVS
Verslunar- 09 innkapastjorar
BÍLABRA UTER
(margar stœrðir)
Áfram veginn í vagninum ek ég
HEILDSÖLUBIRGÐIR:
GGG
Fullkominn
SALOMON 727
Frönsk tækni, byggö á áratuga reynslu, nýtur sín til
fulls í Salomon öryggisbindingunum, - „öruggustu
öryggisbindingunum"
Caber. Allir eru sammála um fegurðog gæöi ftölsku
Caber skónna. Þægilegir en traustir - sannkölluð
meistarahönnun og framleiösla.
Sportval
I Vió Hlemmtoro-simar V
Vió Hlemmtorg-simar 14390&26690
búnaöur
fyrir alla fjölskylduna
Þegar hönnun og framleiðsla skíða er annars vegar
standa fáir - ef nokkrir - Austurrikismönnum á
sporði. Nú býður Sportval ótrúlegt úrval hinna
heimsfrægu skiða þeirra - og allir finna skiði við sitt
hæfi.
Fjölskyldur, byrjendur, áhugamenn, keppendur, -
leiðin liggur í Sportval.