Morgunblaðið - 03.11.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ELLEFU fyrirtæki eða félög hafa
fengið starfsleyfi hér á landi eftir
gildistöku laga um alþjóðleg við-
skiptafélög árið 1999. Þetta kemur
fram í svari viðskiptaráðherra við
fyrirspurn Ögmundar Jónassonar og
Kolbrúnar Halldórsdóttur, þing-
manna vinstri grænna, um skattfríð-
indi í skjóli laga um alþjóðleg við-
skiptafélög.
Í svari ráðherra kemur fram, að
helstu athafnasvið fyrirtækjanna
eru kaup og sala sjávarafurða sem
upprunnar eru utan Íslands, milli-
ganga um viðskipti með þjónustu
milli erlendra aðila, þar á meðal fjar-
skiptaþjónustu, og fjárfestingar og
eignarhald í erlendum fyrirtækjum
og annars konar eignarréttindum er-
lendis.
Viðskiptaráðuneytið hefur ekki
undir höndum upplýsingar um fjölda
starfsmanna þessara félaga, en í
svarinu segir að um sé að ræða starf-
semi sem ella færi ekki fram hér-
lendis. Starfsemi alþjóðlegra við-
skiptafélaga sé því almennt hrein
viðbót við íslenskt atvinnulíf.
Lög um alþjóðleg
viðskiptafélög
Ellefu fyrir-
tæki fengið
starfsleyfi
ALKUNNA er að þeir þingmenn
sem gegna hinu virðulega embætti
forseta Alþingis á hverjum tíma eru
misumdeildir og áberandi í störfum
sínum. Það er líkt og með þing-
mennskuna almennt, að þar eru
sumir menn jafnan í sviðsljósinu en
aðrir síður. Sem þingmaður og ráð-
herra var Halldór Blöndal, fyrsti
þingmaður Norðurlands eystra, jafn-
an áberandi enda ódeigur við að lýsa
skoðunum sínum. Það mátti því bú-
ast við að Blöndal yrði umdeildur
sem forseti Alþingis, enda hefur það
komið á daginn. Tíðum gerist það að
við upphaf þingfundar séu gerðar at-
hugasemdir af hálfu stjórnarand-
stöðu við fundarstjórn forseta, en
Halldór Blöndal verst jafnan fimlega
og verður sjaldan undir. Kemur þar
margt til eftir efnum hverju sinni, en
ekki síst er forsetinn vígfimur á ís-
lenska tungu og getur sá vopnaburð-
ur vegið þungt á ögurstundu eins og
dæmin sanna.
Ekki síst er Halldór Blöndal skot-
spónn stjórnarandstöðu þar sem
hann tekur virkari þátt í stjórnmála-
umræðu þingsins en margir fyr-
irrennarar hans í embætti. Oft sést
Blöndal hálfiðandi í stól forseta þeg-
ar einhver stjórnarandstæðingurinn
fer með fleipur að hans mati og
bregst þá aldrei að stutt er í að ein-
hver varaforsetinn skipti við hann.
Áður en langt um líður stígur svo
fyrsti þingmaður Norðurlands
eystra í ræðustól og vekja þær ræð-
ur jafnan athygli og oft andsvör.
Svo gripið sé til alkunnrar lýs-
ingar úr heimi íþróttanna held ég
megi fullyrða að forseti Alþingis hafi
verið í sérdeilis góðu formi það sem
af er haustþingi. Stjórn hans hefur
verið snörp og örugg, en ekki síður
hefur vakið athygli mína bardaga-
gleði hans í almennri umræðu. Ein-
hverjir hafa gert því skóna að Hall-
dór kunni jafnvel að láta af
þingmennsku eftir þetta kjörtímabil,
en sá sem þetta ritar sér engin merki
þess. Þvert á móti.
Ögmundur Jónasson, annar drjúg-
ur ræðumaður á þingi, gerði sem for-
maður þingflokks vinstri grænna í
vikunni alvarlegar athugasemdir við
störf þingsins. Tilefnið var að þing-
flokkur VG hafði farið þess á leit við
forsætisnefnd Alþingis að senda Kol-
brúnu Halldórsdóttur þingkonu sem
fulltrúa þingsins á loftslagsráðstefn-
una í Marrakesh. Vísaði Ögmundur
til þess að umhverfisráðuneytið væri
sömu skoðunar og hefði með form-
legum hætti spurst fyrir um fyr-
irætlanir Alþingis í þessum efnum.
Forseti Alþingis hefði hins vegar
svarað í nafni forsætisnefndar því til
að ekki stæði til að Alþingi sendi full-
trúa á ráðstefnuna.
Ögmundur benti á að vinstri
grænir hefðu boðist til að standa
undir kostnaði við för þingmannsins,
en því hefði einnig verið hafnað af
hálfu Alþingis. Mótmælti hann harð-
lega þessum vinnubrögðum og benti
á að fimm fulltrúar færu frá Íslandi
til Marrakesh og fráleitt væri að
fulltrúum þjóðþinganna sem setja
lögin væri haldið fyrir utan slíkan
fund.
Halldór Blöndal upplýsti af þessu
tilefni að hinn 24. september sl. hefði
honum borist bréf frá ráðuneyt-
isstjóra umhverfisráðuneytisins sem
hefði lokið svo: „Með bréfi þessu vill
ráðuneytið gefa Alþingi kost á því að
senda fulltrúa á aðildarríkjaþingið.
Viðkomandi þingmenn fengju aðild
að íslensku sendinefndinni en allur
kostnaður við hugsanlega þátttöku
félli á Alþingi.“
Síðan sagði Halldór Blöndal, for-
seti Alþingis: „Ég lét ráðuneytið að
sjálfsögðu vita að ef Alþingi vill taka
þátt í alþjóðlegu samstarfi þarf það
ekki á aðstoð ráðuneyta að halda við
að senda þangað þingmenn eða
sendinefndir, heldur tekur slíkar
ákvarðanir sjálft. Ég skil satt að
segja ekki – ég get sett það innan
sviga – hvernig ráðuneytisstjóra
dettur í hug að senda mér bréf með
þvílíku efni.“
Svo mörg voru þau orð.
Efnislega svaraði forsetinn gagn-
rýni VG hins vegar með því að engin
beiðni hefði borist frá umhverf-
isnefnd Alþingis um að senda full-
trúa á umrædda ráðstefnu. Lýsti
hann þeirri afstöðu sinni að óskuðu
þingnefndir eftir því að senda full-
trúa sína á ráðstefnur erlendis kæmi
að því að ákveða með hvaða hætti
slíkar sendinefndir væru skipaðar.
Sagði hann að einstakir þingmenn
gætu ekki útnefnt sjálfa sig sem sér-
staka fulltrúa Alþingis á einstökum
ráðstefnum út um heim, jafnvel þótt
þeir borguðu sjálfir undir sig.

  



Forseti Alþingis snuprar framkvæmdavaldið
EFTIR BJÖRN INGA HRAFNSSON
ÞINGFRÉTTAMANN
bingi@mbl.is
HART var deilt á ummæli sjávarút-
vegsráðherra, Árna M. Mathiesen
(D), sem hann lét falla á aðalfundi
LÍÚ á fimmtudag við upphaf þing-
fundar í gær. Össur Skarphéðins-
son, formaður Samfylkingarinnar,
sagði ráðherrann
hafa ráðist „með
ákaflega lúaleg-
um hætti“ að
þremur þing-
mönnum sem
sæti áttu í endur-
skoðunarnefnd
um stjórn fisk-
veiða með því að
halda því fram á
fundi „í skjólborg
sægreifanna“ að
viðkomandi þing-
menn hafi beinlínis farið inn í nefnd-
ina með það að markmiði að spilla
störfum hennar og koma í veg fyrir
að unnt væri að ná sátt. Sagði Össur
þetta mjög alvarlegar ásakanir hjá
ráðherranum og gagnrýndi þær
harðlega.
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur Vinstri grænna, sagði ráðherrann
„ákaflega lítilla sanda“ að ætla að
reyna að afsaka magalendingu sína
hina miklu í sjávarútvegsmálum
með því að kenna þingmönnum í
endurskoðunarnefndinni um að ekki
hafi orðið sátt. „Og sátt um hvað?“
spurði Steingrímur, „viðurkennir
ekki ráðherra að þar voru menn tals-
menn viðurkenndra sjónarmiða sem
njóta mikils stuðnings í þjóðfélag-
inu? Áttu þeir að leggjast flatir á
magann til þess að sjávarútvegsráð-
herra gæti selt þjóðinni sátt um
óbreytt kerfi? Þessi málflutningur
gengur ekki upp, hann er bæði efn-
islega út í hött og ómerkilegur,“
sagði Steingrímur. Hann bætti því
við að ráðherra færi nú fram með til-
lögur um óbreytt kerfi og gæti eng-
um nema sjálfum sér kennt um að
þjóðin félli ekki fyrir slíku.
2,5 milljarða gjaldtaka strax
uppi á borðinu í upphafi
Tveir þingmenn sem sæti áttu í
endurskoðunarnefndinni töldu að
sér vegið með orðum ráðherra. Jó-
hann Ársælsson (S) vísaði til orða
eins nefndarmanna, stjórnarliðans
Vilhjálms Egilssonar (D), sem hefði
viðurkennt að of langt hefði verið
milli aðila, en það væri þó engum að
kenna. Furðaði Jóhann sig á því að
ráðherra, sem ekki hefði verið í
nefndinni, héldi hins vegar upptekn-
um hætti og vændi menn um óheil-
indi í störfum sínum hvar sem færi
gæfist.
Árni Steinar Jóhannsson (Vg)
sagðist seinþreyttur til vandræða,
en sér væri nú of-
boðið. Sagði hann
það aldrei hafa
verið meininguna
að ná neinu sam-
komulagi við svo-
kallaðan minni-
hluta
endurskoðunar-
nefndarinnar.
„Það var strax
búið að búa til
formúlu um
hvertgjaldþol út-
gerðarinnar væri. Á fyrstu fundum
nefndarinnar var uppi á borðinu
gjaldtaka upp á 2,5 milljarða,“ sagði
hann.
Ráðherra fékk
drjúgan ræðutíma
Þegar þarna var komið við sögu,
mátti vart átta sig á stöðu umræð-
unnar varðandi þingsköp. Þingmenn
komu upp í ræðustól ýmist undir
liðnum störf þingsins, fundarstjórn
forseta ellegar að bera af sér sakir.
Frammíköll voru að sama skapi
áberandi, eins og jafnan í umræðum
um sjávarútvegsmál. Spöruðu þing-
menn síst stóru orðin og gengu
ásakanir um brot á þingsköpum á
víxl.
Þrír þingmenn Sjálfstæðisflokks,
þeir Kristján Pálsson, Einar K. Guð-
finnsson og Halldór Blöndal, töluðu
um óþarfa viðkvæmni að ræða hjá
stjórnarandstöðu varðandi ummæli
ráðherra. Umræðan hafði ekki síst
snúist um það hvort í sjónvarpsfrétt-
um hefði verið greint rétt frá um-
mælum ráðherra á fundi LÍÚ og því
fór ráðherra í ræðustól eftir ítrek-
aðar óskir þingmanna og las hluta úr
ræðu sinni. Tók sá lestur nokkurn
tíma og vakti athygli að starfandi
forseti, Ísólfur Gylfi Pálmason, gerði
ekki athugasemd þótt ráðherra færi
vel yfir þrjár mínútur fram yfir
ræðutíma sinn. Sætti forsetinn
harðri gagnrýni fyrir vikið, m.a. frá
þeim Össuri og Steingrími, en einnig
Sverri Hermannssyni, formanni
Frjálslynda flokksins, sem áskildi
sér rétt til þess, þegar lægi á, að fara
svo langt út fyrir sinn ræðutíma.
Sagði Steingrímur J. að annaðhvort
giltu þingsköp eða ekki og nú myndu
forsetar lenda í „grenjandi vandræð-
um“ með það hvar og hvenær eigi að
sýna svigrúm af þessu tagi.
Lítill áhugi á samstöðu
um stjórn fiskveiða
Í máli sjávarútvegsráðherra kom
annars fram að ekki væri rétt að
þegar í upphafi starfa endurskoðun-
arnefndar hefði veiðigjald verið uppi
á borðinu. Sagðist hann áður hafa
sagt, og m.a. í ræðustól Alþingis, að
það hefði verið lítill áhugi á því að ná
samstöðu um stjórn fiskveiða í end-
urskoðunarnefndinni. „Það er skoð-
un mín,“ sagði Árni M. Mathiesen og
hafnaði því alfarið að sú skoðun hefði
komið fram með lúalegum hætti og
án þess að viðkomandi þingmenn
fengju varist. Þá lýsti hann yfir mik-
illi undrun sinni á því að Össur
Skarphéðinsson, þingmaður sem
hann þekkti vel og þekkti sig vel,
sakaði sig um kjarkleysi. Sagði hann
það koma sér mjög í opna skjöldu.
Harðar umræður á Alþingi um endurskoðunarnefnd og stjórn fiskveiða
Sjávarútvegsráðherra
gagnrýndur harðlega
Morgunblaðið/Golli
Árni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra sætti gagnrýni á Alþingi í gær
fyrir ummæli um störf endurskoðunarnefndar. Hér stendur hann á bak
við Ögmund Jónasson og fylgist með umræðum.
SVO harkalega var deilt um stjórn
þingsins við upphaf þingfundar í
gær, að einn reyndasti þingmaður-
inn, Sverrir Hermannsson, formaður
Frjálslyndra, kvaðst vart muna ann-
að eins. Gegndi hann þó um skeið
embætti forseta neðri deildar þings-
ins, meðan það var deildaskipt.
Sverrir sagðist við lok umræðunn-
ar, þegar saman höfðu blandast um-
ræður um störf þingsins, stjórn for-
seta og réttinn til að bera sér sakir,
að réttast væri að taka sérstaka um-
ræðu um geðbrigðastjórn forseta og
senda í kjölfarið niðurstöðuna til sér-
fræðinga.
Tók Halldór Blöndal, forseti Al-
þingis, hinn gamla samherja sinn á
orðinu og kvaðst þegar myndu gera
þetta. „Ég vil verða við tilmælum
þingmannsins og vísa málinu til sér-
fræðinga. Þá veit þingmaðurinn að
varla er að vænta svars fyrr en á
næsta þingi,“ sagði hann.
Og grét þá þingheimur af hlátri.
Umræður um
stjórn þingsins
Senda niður-
stöður til
sérfræðinga
♦ ♦ ♦