Morgunblaðið - 03.11.2001, Blaðsíða 36

UMRÆÐAN
36 LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
MIKIÐ olli það mér
miklum vonbrigðum að
lesa grein þína í Mbl. s.l.
fimmtudag. Jafn virtur
og hæfileikaríkur mað-
ur og þú ert, átt að
hugsa þig um áður en
þú ræðst á samferða-
menn þína og dæmir þá.
Í grein þinni ferð þú
orðum um flutning Rás-
ar 2 á landsbyggðina og
þann pólitíska „fnyk“
sem er á málinu. Ég get
ekki verið meira sam-
mála þér í öllum meg-
inatriðum og tel að mál-
ið sé frá upphafi til enda
vanhugsað og heimskulegt.
En hvað sem því líður getur þú
ekki stillt þig um, enn og aftur, að rífa
niður félaga þína og aðdáendur í
gegnum árin, fólkið í útvarpinu. Það
er orðinn árviss viðburður (eða alla-
vega þegar þú átt fjárhagslega undir
að plötur þínar seljist) að kasta skít í
þá starfsemi sem ég ber ábyrgð á, þ.e.
rekstur 10 útvarpsstöðva í eigu Norð-
urljósa hf.
Ég hef ekki séð mig knúinn til að
svara þér og ásökunum þínum um
spilun íslenskrar tónlistar og þá
stefnu sem viðhöfð er í rekstri út-
varpseiningar Norðurljósa. Hún er
vart svaraverð.
Mér finnst hinsvegar fulllangt
gengið, þegar þú ert farinn að stjórn-
ast af hroka og dómhörku og kallandi
menn nöfnum, sbr. grein þína. Ekki
dettur mér í hug að gera lítið úr þér
þótt þú hafir verið með húfu og sól-
gleraugu eins og unglingur, hálffull-
orðinn maðurinn, í útsendingu Bylgj-
unnar og Stöðvar 2 á fimmtu-
dagsmorguninn!
Þú ert stoltur af því
að lifa heilbrigðu lífi án
vímuefna, réðst þig til
vinnu á vegum einka-
fyrirtækis til að breiða
út boðskapinn um betra
líf. Þú ættir þá að vita
betur, því ef hrokinn er
ennþá í lífi manns þá
hefur maður ekki náð
árangri með batann
sinn.
Þú talar á hverju ári
um „kúbanska vindla,
Armani-föt og miðaldra
töffara með X stimplað
á ennið“. Um hverja
ertu að tala, Bubbi? Það
skyldi þó ekki vera að þú værir að tala
um sjálfan þig? Hver fór til Kúbu, tók
upp plötu og kom heim með vindla og
hefur reykt þá síðan? Ég reyki alla-
vega ekki og á ekki Armani-föt ... og
ég drekk heldur ekki, hvað þá neyti
vímuefna. Það hefur enginn hér efni á
Armani-fötum!
Rás 2 á rétt á sér og langflest af því
sem Rás 2 gerir er mjög gott. Ég tek
undir með þér að þar er viðhöfð önnur
stefna en hjá okkur. Það er líka allt í
lagi. Einstakir starfsmenn þar hafa
skipað sig sem einhverja „rokkguði“
og telja að allt sem þeir geri sé hið
eina rétta. Þeir hafa líka valið það að
koma fram með hroka og dómhörku
um þá starfsemi sem ég ber ábyrgð á.
Það er líka allt í lagi. Það lýsir bara
þeim einstaklingum best og hvernig
þeirra andlega líðan er, að þurfa stöð-
ugt að vera að dæma allt og alla í
kringum sig. Á góðu íslensku máli
heitir þetta að vera með lágt sjálfs-
mat og minnimáttarkennd að þurfa
að hefja sjálfan sig til himna á kostn-
að annarra.
Bubbi, þú ert einn af mínum uppá-
haldstónlistarmönnum, ég á allar
plöturnar þínar og ein þeirra er alltaf
í bílnum eða heima. Á okkar útvarps-
stöðvum er alltaf verið að spila eitt-
hvað með þér og allir sem hér vinna
eru sammála því að þú sért allajafna
að gera frábæra hluti.
Hér er engin ritskoðun, eða vina-
bandalag við einstaka tónlistarmenn.
Hér er fagfólk með mikla reynslu að
baki, bæði sorgir og sigra. Hér eru
gerðar kröfur um arðsemi og við þurf-
um að standa undir okkur sjálf á með-
an Rás 1 og Rás 2 fá yfir 600.000.000 á
ári með lögþvinguðum tekjum. Því til
viðbótar er viðkomandi stofnun að
keppa við okkur á auglýsingamarkaði.
Líkt og með okkur, ef enginn hlust-
ar þá seljum við ekki auglýsingar. Ef
engin keypti plöturnar þínar, værirðu
ekki gefinn út af okkur! (Norðurljós
er eigandi Skífunnar og útvarpssviðs
Norðurljósa.)
Flettu nú í fræðunum, náðu tökum
á edrúlífinu og láttu af þessum hroka í
okkar garð og snúum okkur heldur að
því hvað við getum gert í samstarfi
þannig að hlustendur okkar og aðdá-
endur þínir fái allt fyrir peninginn og
ég tala nú ekki um að útgáfufyrirtæk-
ið nái til baka kostnaði vegna fram-
leiðslu nýju plötunnar. Þetta snýst
um það, er það ekki?
Bubbi minn –
hvað er að?
Jón Axel Ólafsson
Útvarp
Mér finnst hinsvegar
fulllangt gengið, segir
Jón Axel Ólafsson,
þegar þú ert farinn að
stjórnast af hroka og
dómhörku og kallandi
menn nöfnum.
Höfundur er framkvæmdastjóri
útvarpssviðs Norðurljósa.
ATHYGLISVERT
er að menntunarmál
verða æ stærri þáttur í
umræðu um byggða-
mál hér á landi. Það
rennur upp fyrir stöð-
ugt fleirum að aðgengi
að skólanámi og
menntunarstig ræður
mjög miklu um þróun
byggðarinnar í landinu.
Til marks um það
hversu hratt þetta hef-
ur breyst má rifja eft-
irfarandi upp: Í þeirri
byggðaáætlun sem var
við lýði fram til ársins
1998 var tæplega
minnst á menntun. Í
byggðaáætluninni sem nú er í gildi
er menntunarmálum gert mjög hátt
undir höfði. Í sérstökum kafla þar
sem fjallað er um menntun, þekk-
ingu og menningu eru tilgreind fjöl-
mörg atriði sem leggja ber áherslu á
í því sambandi.
Mjög margt hefur líka tekist vel í
þessu sambandi. Þannig hefur undir
forystu Björns Bjarnasonar mennta-
málaráðherra verið stóraukinn
stuðningur við þær fjölskyldur sem
senda þurfa börn sín til náms um
langan veg og var ekki vanþörf á.
Þar var sannarlega hreyft við miklu
og þörfu framfara- og réttlætismáli.
Vöxtur hlaupinn í fjarnámið
Einna ævintýralegast hefur þó
verið að fylgjast með þeim gríðar-
lega vexti sem hefur hlaupið í fjar-
nám, bæði á háskóla- sem og fram-
haldsskólastigi. Þar má hreinlega
segja að um byltingu hafi verið að
ræða. Í svari Björns Bjarnasonar
menntamálaráðherra við fyrirspurn
frá mér á Alþingi sem nú nýlega var
svarað kemur fram að nemendum í
fjarnámi hefur fjölgað um 47 prósent
á milli ára. Þetta eru sannarlega góð
tíðindi og mikil.
Haustið 2000 skráðu
sig 514 nemendur í
nám með fjarkennslu-
sniði á framhaldsskóla-
stigi. Á þessu hausti
voru þeir 1.051, eða
rúmlega helmingi
fleiri. Ef háskólastigið
er skoðað sérstaklega
blasir við að 944 voru
skráðir í fjarnám í
fyrrahaust, en 1.101 nú
í haust, sem er fjölgun
um 157 nemendur. Alls
stunda því 2.152 nem-
endur núna nám á
framhalds- og háskóla-
stigi, með fjarnámi.
Í svari ráðherra við fyrirspurn
minni birtist meðfylgjandi tafla sem
varpar skýru ljósi á stöðu málanna á
þessu hausti.
Athyglisverður samanburður
Fróðlegt er að bera þessar tölur
saman við upplýsingar Hagstofunn-
ar um fjölda nemenda í framhalds-
skólum frá því í fyrrahaust. Af þess-
um tölum má ráða að nú séu heldur
fleiri við framhaldsskólanám með
fjarnámssniði hér á landi en stund-
uðu alls nám í Verslunarskólanum í
fyrra og helmingi fleiri en í Mennta-
skólanum á Akureyri, svo dæmi séu
tekin. Og við fjarnám á háskólastigi
eru núna álíka margir og alls stund-
uðu nám í dagskóla við Háskólann í
Reykjavík og Háskólann á Akureyri
í fyrrahaust.
En hver er ávinningurinn? Hann
er augljós. Nám og menntun hafa
gildi í sjálfu sér eins og allir vita. Í
nútímasamfélagi er menntun – og
það stöðug menntun – hreint lífs-
spursmál. Vegur og gengi sam-
félagsins ræðst af menntunarstigi og
sama á við um einstök byggðasvæði í
landinu. Spurn eftir menntun er sí-
fellt að aukast og fólk kýs sér búsetu
þar sem aðgangur að menntun, jafnt
ungra sem eldri, er góður. Nútíma-
þjóðfélag krefst aukinnar þekkingar
og þess vegna skiptir það höfuðmáli
að eiga sem greiðastan aðgang að
menntunaruppsprettunum.
123 við háskólanám
á Vestfjörðum
Fjarnámið hefur opnað alveg nýj-
ar leiðir í þessu sambandi. Þær ótrú-
legu en ánægjulegu tölur um vax-
andi þátttöku almennings í fjarnámi
eru til staðfestingar á því. Ástæða er
til þess, í þessu sambandi, að vekja
athygli á að hvorki fleiri né færri en
123 eru núna skráðir til náms á há-
skólastigi, með fjarnámssniði, á
Vestfjörðum. Ljóst er að hefði þessa
möguleika ekki notið við ætti þetta
fólk einvörðungu um tvo kosti að
velja; að flytja búferlum til þess að
stunda nám við háskólastofnun með
tilheyrandi milljónakostnaði, eða að
verða af slíku námi. Augljóst hag-
ræði er því af þessu fyrirkomulagi og
ótvíræður fjárhagslegur ávinningur
fyrir einstaklinga og hið opinbera.
Höldum áfram
Veruleg reynsla hefur nú þegar
fengist á nám við Kennaraháskóla
Íslands með fjarkennslusniði. Sú
ákvörðun að hefja slíkt nám opnaði
leið fyrir fjölda fólks á landsbyggð-
inni sem starfaði að kennslu en án
tilskilinna réttinda. Þetta hefur skil-
að betur menntuðu fólki inn í skóla,
einkanlega á landsbyggðinni, og á
örugglega þátt í bættum árangri
margra skóla. Sömu sögu er að segja
af Háskólanum á Akureyri þar sem
mikil og góð reynsla hefur fengist af
slíku námi og eru níu ísfirskir nem-
endur í hjúkrunarfræði gott dæmi
um það. Ástæða er líka til þess að
vekja athygli á þeirri staðreynd að af
þeim rúmlega eitt þúsund nemend-
um sem stunda fjarnám á framhalds-
skólastigi eru 658 í Verkmenntaskól-
anum á Akureyri. Segir þetta ekki
litla sögu um það brautryðjandastarf
sem unnið hefur verið í þessum skól-
um.
Af þessu leiðir að okkur er það af-
ar mikilsvert að halda áfram á þess-
ari braut. Það er þjóðfélagi okkar í
hag og er tvímælalaust eitt besta
framfaraskref til bættra lífsskilyrða
á landsbyggðinni á undanförnum ár-
um.
Fjarnámsbylting í þágu
þjóðarinnar
Einar K.
Guðfinnsson
Menntun
Þetta hefur skilað betur
menntuðu fólki inn í
skóla, segir Einar K.
Guðfinnsson, einkan-
lega á landsbyggðinni,
og á örugglega þátt í
bættum árangri
margra skóla.
Höfundur er alþingismaður.
Skipting nemenda eftir kjördæmum
Framhaldsskólar Alls RK VL VF NV NE AL SL RN ERL
Fjölbrautaskólinn við Ármúla 59 28 4 1 0 2 2 0 20 2
Framhaldssk. Í Austur-Skaftafellssýslu 99
Fjölbrautaskóli Norðurlands vestra 31 0 0 0 31 0 0 0 0 0
Fjölbrautaskóli Suðurlands 25
Fjölbrautaskóli Suðurnesja 20 11 2 1 0 1 0 2 3 0
Menntaskólinn á Egilsstöðum* 76
Menntaskólinn í Kópavogi 45 18 1 2 1 3 1 1 16 2
Stýrimannaskólinn í Reykjavík 12 2 3 2 0 1 1 0 3 0
Verkmenntaskóli Austurlands 26
Verkmenntaskólinn á Akureyri 658 102 60 59 27 217 31 68 63 31
Vélskóli Ísl. (12 skráðir með VMA)
Alls í framhaldsskólum 1051 161 70 65 59 224 35 71 105 35
Háskólar Alls RK VL VF NV NE AL SL RN ERL
Háskólinn á Akureyri 258 0 0 65 3 0 54 58 78 0
Háskóli Íslands 150 65 8 13 6 31 13 12 2 0
Háskólinn í Reykjavík 108 67 1 0 4 7 9 11 5 4
Kennaraháskóli Íslands 508 119 53 39 42 33 45 75 91 11
Landbúnaðarháskólinn á Hvanneyri 26 2 7 6 4 2 0 3 2 0
Viðskiptaháskólinn á Bifröst 51 22 4 0 1 3 1 3 15 2
Alls á háskólum 1101 275 73 123 60 76 122 162 193 17
Alls í fjarnámi haustönn 2001 2152 436 143 188 119 300 157 233 298 52
* 37 af nemendum ME eru í heildstæðu námi á skrifstofubraut og búa allir á Austurlandi.
RÍKISÚTVARPIÐ
stendur nú frammi fyr-
ir mjög alvarlegum
fjárhagsvanda, vanda
sem ekki stafar af nið-
ursveiflu í efnahagslíf-
inu nú um stundir held-
ur langvarandi
fjársvelti. Ástæða
þessa er sú að afnota-
gjöldin hafa ekki feng-
ist hækkuð í takt við al-
mennt verðlag sl. 10 ár
(sjá t.d. grein Guð-
mundar Gylfa Guð-
mundssonar, fjármála-
stjóra Ríkisútvarpsins,
í Mbl. 21. september en
þar kemur m.a. fram að
á meðan afnotagjöld RÚV hafa
hækkað um 17% hefur áskrift að
Morgunblaðinu hækkað um 68% og
áskriftin að Stöð 2 um 58%).
Einn liður í þeim aðgerðum sem
útvarpsstjóri hefur lagt fyrir deild-
arstjóra sína að ræða, til að bregðast
við aðsteðjandi vanda, er sá að leggja
niður alla fréttaþjónustu í Texta-
varpinu og á Netinu, þar með taldar
íþróttafréttir.
Undirritaður, forstöðumaður
Textavarpsins, vill vekja athygli not-
enda Textavarpsins á
því hvað þeir greiða
fyrir þjónustuna.
Rekstur Textavarpsins
á þessu ári kostar um
það bil 14.000.000 kr.
Tekjur af auglýsingum
eru um 7.000.000. Rík-
isútvarpið leggur þann-
ig 7.000.000 króna á ári
til Textavarpsins af
innheimtum afnota-
gjöldum. Samkvæmt
könnun Gallups frá því
í mars á þessu ári notar
um helmingur íslensku
þjóðarinnar Textavarp-
ið reglulega (35% nota
það daglega eða oft á
dag og 15% 3–5 sinnum í viku. Notk-
unin er meiri úti á landi en á höf-
uðborgarsvæðinu).
Reglulegir notendur Textavarps-
ins eru að minnsta kosti 100.000 og
þeir greiða 70 krónur á ári, eða 5 kr.
og 83 aura á mánuði, fyrir þjón-
ustuna. Spurning mín til þeirra sem
lesa fréttir og íþróttafréttir í Texta-
varpinu er því mjög einföld: Er hún
70 króna virði á ári? Ég veit að vísu
ekki hvert ætti að senda svarið en tel
mér skylt að bera spurninguna fram.
Á sama hátt má spyrja út frá hags-
munum heimilisbókhaldsins, hvað
kostar stytting sjónvarpsdagskrár-
innar um helgar? Eina spólu eða
tvær í mánuði eða áskrift að annarri
sjónvarpsrás? Ríkisútvarpið hefur
farið fram á 200 kr. hækkun á af-
notagjaldinu á mánuði.
Er Textavarpið
70 kr. virði?
Ágúst
Tómasson
Höfundur er forstöðumaður
Textavarpsins og umsjónarmaður
efnis á www.ruv.is.
Textavarp
Samkvæmt könnun
Gallups, segir Ágúst
Tómasson, notar um
helmingur þjóðarinnar
Textavarpið reglulega.