Morgunblaðið - 09.02.2002, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Þrúður ElísabetGuðmundsdóttir
var fædd á Litlu-
Borg í Húnaþingi 28.
júlí 1917. Hún lést á
Hjúkrunarheimilinu
Eir hinn 30. janúar
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru Sig-
urlaug Jakobína Sig-
urvaldadóttir frá
Gauksmýri í Vestur-
Húnavatnssýslu, f.
17.12. 1893, d 28.12.
1968, og Guðmundur
Pétursson, frá Stóru-
Borg í Vestur-Húna-
vatnssýslu, f. 24.12. 1888, d. 14.8.
1964. Foreldrar hennar bjuggu
lengst á Refsteinsstöðum í Víði-
dal, síðar á Hraunum í Fljótum.
Þrúður Elísabet var elst níu systk-
ina. Hún ólst upp á Refsteinsstöð-
um hjá foreldrum sínum og systk-
inum. Systkini hennar eru: Ólöf
María, f. 1919; Vilhjálmur, f. 1922;
Pétur Kristófer, f. 1923; Sigur-
valdi Sigurður, f. 1925; Steinunn,
f. 1927; Sigurbjörg, f. 1929, d.
2001; Jón Unnsteinn, f. 1931, d.
1988; og Klara, f. 1935. Þrúður El-
ísabet er þriðja systkinið sem
kveður en hin eru Jón Unnsteinn
og Sigurbjörg.
Öll systkinin giftust og eignuð-
ust marga afkomendur.
Eiginmaður Þrúðar Elísabetar
var Kristján Sturlaugsson kenn-
ari, f. 3.1. 1912, d. 16.6. 1974. Þau
giftu sig á Ísafirði 20.12. 1940.
Foreldrar hans voru Ásta Lilja
Kristmannsdóttir, f. 6.12. 1869,
d.15.5. 1946, og
Sturlaugur Jóhann-
esson, f. 21.10. 1873,
d. 12.11. 1952, síðast
búsett í Búðardal í
Dalasýslu. Þrúður
Elísabet og Kristján
bjuggu fyrst í Súða-
vík en síðar á Siglu-
firði. Síðustu 20 árin
bjó Þrúður Elísabet í
Reykjavík. Börn
þeirra eru: 1) Sigur-
laug sem giftist Ing-
ólfi S. Sveinssyni og
eru börn þeirra El-
ísabet, Kristján
Sturlaugur og Ingólfur Sveinn.
Þau skildu 1993. 2) Einar Janus,
kvæntur Margréti Sigurðardóttur
og eiga þau þrjár dætur: Þor-
gerði, Kristínu og Málmfríði. 3)
Ásta Lilja, gift Sigurði Jóni Ólafs-
syni og eiga þau Melkorku. 4) El-
ísabet, gift Sæmundi Sæmunds-
syni og eiga þau Huldu Hrönn,
Sæmund, Helgu Fjólu og Kristján
Dúa. 5) Sturlaugur, kvæntur
Fanneyju Hafliðadóttur. Þeirra
börn eru Jóhanna Hafdís, Kristján
og Þrúður Elísabet. 6) Ólöf Ás-
laug, gift Sigurði R. Stefánssyni.
Synir þeirra eru Hákon Heimir og
Birgir Agnar. 7) Arndís Helga,
gift Þórarni Ásmundssyni. Dætur
þeirra eru Ásdís Hrund og Hel-
ena. Barnabörnin eru átján og
langömmubörnin eru líka orðin
átján.
Útför Þrúðar Elísabetar fer
fram frá Siglufjarðarkirkju í dag
og hefst athöfnin klukkan 14.
Kveðja frá börnunum sjö
Þegar við látum hugann reika til
þess að minnast móður okkar kemur
fyrst upp í hugann hvað við vorum í
raun lánsöm að eiga slíka móður. Við
nutum þess að hafa hana alltaf heima
tilbúna til að gera okkur gott.
Mamma var konan sem ræktaði
garðinn sinn, allt mannlegt var það
sem skipti máli, umhyggja og alúð
voru hennar einkenni.
Hún var róleg, glaðvær og hafði
góð áhrif á alla sem í kringum hana
voru. Hún lærði á hljóðfæri sem barn
og spilaði fyrst á harmoniku. Síðan
áttum við gamalt orgel sem hún spil-
aði á.
Mikil var gleði okkar þegar við
eignuðumst píanó, svo glaðværð og
söngur var stór hluti af uppeldi okk-
ar systkinanna.
Einnig minnumst við þess hversu
gestkvæmt var á heimilinu. Alltaf
var pláss fyrir einn í viðbót enda
frændgarðurinn stór og kom oft í
heimsókn til Siglufjarðar. Tók hún á
móti frændfólkinu með hlýju og
gleði.
Við minnumst hennar með þakk-
læti fyrir umhyggju í okkar garð og
fjölskyldna okkar.
Við geymum þann fjársjóð sem
hún miðlaði í hjörtum okkar.
Söngur, gleði og stolt yfir barna-
hópnum var hennar ævistarf.
Nú er söngur hennar aðeins ómur
frá liðnum tíma en söngurinn og
gleðin munu óma áfram. Þrátt fyrir
áföll og veikindi á síðari árum var
alltaf stutt í fallega brosið. Þannig
munum við minnast hennar.
Megi móðir okkar hvíla í friði við
hlið föður okkar, Kristjáns Stur-
laugssonar, kennara á Siglufirði.
Guð blessi foreldra okkar. Minningin
lifir.
Í dag, laugardaginn 9. febrúar,
kveð ég tengdamóður mína, Þrúði
Elísabetu Guðmundsdóttur eða Dúu
eins og hún var alltaf kölluð. Það var
mikil gæfa að fá að kynnast Dúu.
Ég kynntist Dúu árið 1969. Hún
var mikil sómakona sem sá um að all-
ir fengju nóg að borða og öllum í
kringum hana liði vel. Það var alltaf
hægt að leita til hennar með ömmu-
börnin í pössun.
Jæja, Dúa mín, þá er þínum þján-
ingum lokið, ég vona að þér líði vel
núna.
Ég kveð þig með þessum línum.
Elsku amma Dúa. Nú er komið að
kveðjustund því guð hefur kallað þig
á sinn fund. En minninguna um þig
ég geymi. Elsku amma Dúa, ég aldr-
ei þér gleymi.
Ég sendi börnum hennar og fjöl-
skyldum þeirra samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning þín.
Þín tengdadóttir,
Fanney Hafliðadóttir.
Þú leggur yfir hafið með hárið hvítt sem
ull,
það hafði í æsku fallið um barm þinn, líkt
og gull,
þá varstu laukur ættar, og eldur brann á
hvörmum,
en afl og þrek til starfa í hverri taug í
örmum.
Ég man og þakka hugljúfu ævintýrin öll,
sem ófstu um þína lífssögu, þó félli á hana
mjöll.
Í bjarma þinna orða varð bráðið gull hver
straumur,
og bjartari mín æska og fegurri minn
draumur.
(Arnfríður Sigurgeirsdóttir.)
Með þessu ljóði viljum við minnast
ömmu Dúu og biðjum Guð að blessa
minningu hennar.
Þorgerður, Kristín og
Málmfríður.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt.
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta,
þá sælt er að vita af því
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
Ég þakka þau ár sem ég átti
þá auðnu að hafa þig hér.
Og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um huga minn fer.
Þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð,
þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sig.)
Amma Dúa hefur fengið lang-
þráða hvíld, stórum kafla í lífsbók-
inni er lokið. Minningarnar streyma
fram, ótalmörg smáatriði rifjast upp.
Allt frá okkar fyrstu minningum hef-
ur amma verið stór þáttur í okkar til-
veru. Staðið við hlið okkar í gleði og
sorg.
Þegar við fluttum suður varð
amma eftir á Sigló, en ekki leið á
löngu þar til sú gamla flutti til borg-
arinnar. Hún bjó hjá okkur í Fífusel-
inu, og einnig hjá systur sinni, þar til
hún festi sér íbúð í Flúðaselinu.
Amma kunni vel við sig í borginni.
Það kom í okkar hlut að kenna henni
á strætisvagnakerfið og því flutum
við með í heimsóknir til ættingja og
vina. Það var skemmtilegur tími.
Amma var félagslynd, alltaf á ferð
og flugi. Hún eyddi ekki tímanum í
að sitja heima og láta sér leiðast.
Reyndar var gert góðlátlegt grín að
því á sínum tíma að hún væri svo
sjaldan heima að þeir sem ætluðu sér
í heimsókn þyrftu að panta tíma. Fé-
lagsstarfið í Gerðubergi sótti amma í
nokkur ár og söng þá m.a. með Kór
aldraðra. Þar kynntist hún fjöl-
mörgu fólki og hafði gaman af.
Um nokkurra ára skeið vann
amma við að gæta barna hluta úr
degi. Mörg börn í hverfinu vissu hver
amma Dúa var, enda þrammaði hún
rösklega um hverfið eins og henni
einni var lagið. Amma var tíður gest-
ur á okkar heimili. Hún var dugleg
að passa okkur krakkana og gefa
okkur að borða, hún hafði alltaf
áhyggjur af því að við borðuðum ekki
nóg. Þegar við vorum farin að sjá um
okkur sjálf, leit hún til með hund-
inum okkar. Þegar amma veiktist að-
stoðuðum við foreldra okkar við að
annast hana, gátum þá passað hana
eins og hún hafði passað okkur. En
heilsunni fór hrakandi og undanfarin
ár hefur amma dvalist á hjúkrunar-
heimilinu Eir.
Að leiðarlokum viljum við þakka
ömmu Dúu samfylgdina. Hún kenndi
okkur margt og þótt við tækjum ekki
alltaf vel eftir hefur ýmislegt rifjast
upp í seinni tíð. Nú er amma komin
til afa og þar líður henni vel.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Hulda Hrönn, Sæmundur,
Helga Fjóla og Kristján Dúi.
Þrúður Elísabet, sem ýmist var
kölluð Dúa eða Elísabet, fæddist á
Litlu-Borg í Vestur-Húnavatns-
sýslu. Fyrsti veturinn í ævi Elísabet-
ar var hinn frægi frostavetur 1918.
Móðir hennar gat þess að nokkur
vandi hafi verið að halda hita á ung-
barninu í frostunum. En hún átti
næga móðurmjólk, eigin líkamshita
og ullarreyfi til einangrunar. Haga-
mýsnar sóttu í ylinn og þurfti að
halda þeim frá.
Tveggja ára flutti Elísabet með
foreldrum sínum að Refsteinsstöð-
um í Víðidal, eignarjörð Guðmundar.
Á sextán árum sem þau bjuggu þar
fæddust átta systkin til viðbótar.
Ekki gat hjá því farið að Elísabet
þyrfti að annast yngri systkini sín.
Ein af fyrstu bernskuminningum
hennar var sú að burðast með þau á
bæjarhólnum. Þá voru ekki barna-
vagnar.
Annirnar komu þó ekki í veg fyrir
söng og gleði. Gestkvæmt var enda
foreldrarnir höfðingjar í lund. Frá
móðurömmunni á Gauksmýri, Ólöfu
Sigurðardóttur, kom ríkuleg söng-
hefð. Þessa daglegu tónlist, söngva
móðurinnar, átti Elísabet alla tíð,
ræktaði og flutti áfram til sinna
barna. Heyrði hún nýtt lag kunni
hún það.
Haft er í minnum að þegar Sig-
urlaug, elsta barn Elísabetar, var
átján mánaða heimsóttu þær mæðg-
ur móðurforeldrana sem þá höfðu
flutt í Fljótin. Vilhjálmur Guðmunds-
son elstur móðurbræðra Sigurlaugar
reiddi frænku sína yfir Siglufjarðar-
skarð fyrir framan sig á hesti og
undraðist að hún söng vísur og þjóð-
lög með ,,fullum texta alla leið“.
Þótt Elísabet væri námfús og
næm leyfðu efnin ekki skólanám eft-
ir fermingu. Hún hlaut því að fara
aðra leið til mennta. Hún fór m.a. í
vist á Hvammstanga. Sextán ára fór
hún til Vestmannaeyja og bjó hjá
móðursystur sinni Guðríði Guð-
mundsdóttur. Guðríður hélt heimili
fyrir frænda sinn Húnvetninginn
Sigurbjörn Sveinsson skáld og
barnabókahöfund sem oft var nefnd-
ur H.C. Andersen Íslands. Í Vest-
mannaeyjum réð Elísabet sig í
„formiddagsvist“ á heimili þar sem
húsmóðirin þýskrar ættar kenndi
henni á orgel síðdegis. Listamenn
voru nokkrir í Vestmannaeyjum og
héldu félagsskap og hittust gjarnan
heima hjá Sigurbirni. Má nefna list-
málarana Barböru og Magnús Á.
Árnason. Þannig kynntist Elísabet
ung mörgu menningarfólki.
Frá Vestmannaeyjum lá leiðin til
Búðardals þar sem Elísabet vann hjá
Þorsteini sýslumanni Þorsteinssyni
og konu hans. Þar lágu leiðir þeirra
Kristjáns fyrst saman. Hann var þá
kennaraskólanemi, útskrifaðist vorið
1938. Þau opinberuðu trúlofun sína í
kröfugöngunni 1. maí það vor ásamt
öðrum nýútskrifuðum kennara,
Ragnari Þorsteinssyni og unnustu
hans Sigurlaugu Stefánsdóttur.
Urðu þau aldavinir, fyrsti maí varð
hátíðisdagur og jafnaðarstefnan lífs-
hugsjón þessara ungmenna.
Kristján var farkennari einn vetur
í Húnavatnssýslu en næstu fimm ár
bjuggu þau í Súðavík þar sem Krist-
ján var kennari, bílstjóri, sveitar-
stjórnarmaður og oddviti hrepps-
nefndar. Elísabet hafði sjómenn í
fæði með heimilishaldinu. Tvö fyrstu
börnin fæddust í Súðavík.
Árið 1944 flutti fjölskyldan til
Siglufjarðar þar sem Kristján
kenndi 30 ár uns hann lést 1974. Á
Siglufirði stækkaði barnahópurinn í
sjö. Unnsteinn yngsti bróðir Elísa-
betar dvaldi og nokkuð með þeim
meðan hann var í skóla. Heimilið var
gestkvæmt og húnvetnskir siðir í
heiðri hafðir. Elísabet átti orgel og
söngur var ríkur þáttur. Þegar börn-
in komust í hinn ágæta tónlistarskóla
á Siglufirði fjölgaði hljóðfærunum,
píanó tók við af orgelinu.
En lífið gat verið erfitt. Til er
mynd sem sýnir þau hjón með fjögur
elstu börnin. Hafði þá þreytan og
vöðvagigtin gengið svo nærri Elísa-
betu að andlitið var hálflamað
vinstra megin og þykkt, hrokkið,
dökkt hár hennar var orðið grátt
vinstra megin og skiptist liturinn í
miðju. Hún fór í tveggja vikna
sprautumeðferð til Reykjavíkur sem
bætti nokkuð en þá var komin síld og
mál að drífa sig norður.
Minnisstæð eru fyrstu kynni. Vor-
ið 1962 hafði ég trúlofast Sigurlaugu
skólasystur minni úr MA, elstu dótt-
ur þeirra hjóna. Komu þau til
Reykjavíkur í tilefni þessa með
yngstu börnin fimm, Arndísi Helgu
4ára, Ólöfu Áslaugu 6 ára, Sturlaug 9
ára, Elísabetu 12 ára og Ástu Lilju
15 ára. Þetta voru forvitnir fjörmikl-
ir krakkar með stór blá augu og sáu
vel það sem fyrir bar. Foreldrarnir
voru glaðleg og alúðleg hvort með
sínum hætti en talsvert þreytuleg
bæði. Kristján var hress í tali, og gat
þess m.a. að hann hafði sofið tíu mín-
útur nóttina áður. Stuttur svefn var
þessum mikla starfsmanni hvers-
dagsmál. Elísabet var hæglátari en
hló oft eða brosti. Stundum varð
brosið fjarrænt, næstum dreymið.
Og þau sögðu sögur. Eftirá er eins og
öll samtöl við þau hafi verið eintómar
sögur. Mest sögur af fólki, flestar
stuttar, litaðar kímni. Elísabet talaði
aldrei illa um nokkurn mann. Há-
mark neikvæðrar umræðu var góð-
látlegt grín. Sigurlaug hafði tjáð mér
fyrirfram að móðir sín væri ætíð já-
kvæð í garð alls síns fólks. Rættist
þetta sannarlega og naut ég þess æ
síðan.
Mjög er minnisstætt þegar við fór-
um með börnunum og Kristjáni í Tív-
olí sem þá var í Vatnsmýrinni. Þar
hafði við innganginn myndast mikil
þvaga af börnum og unglingum í
hinni dæmigerðu íslensku biðröð –
fyrirbæri sem líklega hefur hvergi
náð meiri þroska en einmitt í
Reykjavík. Í troðningnum veitti
ýmsum betur, sumir rifust, aðrir
grétu. Kristján tók að sér það ótrú-
lega verkefni að skipuleggja þessa
kös þótt hann væri einn af gestunum.
Tókst honum það á innan við mínútu
þannig að allir stóðu í röð og virtust
sáttir. Seinna komst ég að því að
tónninn í gagnorðum leiðbeiningum
hans var sá sami sem dugði vel í
verkstjórn á síldarplönum á Siglu-
firði.
Ég átti þess kost tvö sumur að
vinna nokkrar vikur undir stjórn
Kristjáns og dvaldi á heimili þeirra
Elísabetar. Alúðlegra heimili hef ég
varla kynnst.
Eftir að Kristján féll frá hélt El-
ísabet heimili á Siglufirði til 1981 en
flutti þá til Reykjavíkur og eignaðist
eigin íbúð. Hún naut þá ríkulegra
samskipta við fjölmarga ættingja
syðra. Hún starfaði í nokkur ár við
það fag sitt að annast skólabörn á
heimilum þar sem foreldrar unnu úti
allan daginn. Aðstoðaði þau við
heimanám og veitti þeim umhyggju.
Er hún hætti störfum flutti hún í
þjónustuíbúð fyrir aldraða. Fé-
lagslynd sem hún var naut hún fé-
lagsskapar eldri borgara og söng
jafnan í Kór aldraðra. Hún sinnti
hlutverki sínu sem amma og
langamma frábærlega og mundi af-
mælisdaga allra afkomenda sinna
sem nú munu vera 43. Um sjötíu og
fimm ára aldur byrjaði minnið að
bila. Hún dvaldi á Hjúkrunarheim-
ilinu Eir síðustu sjö árin og naut afar
góðrar umönnunar. Hún naut söngs
og tónlistar allt til enda.
Elísabet var ekki langskólagengin
en menntaðist vel. Ríkulegan menn-
ingararf sinn ávaxtaði hún og tileink-
aði sér menntun hvar sem hún kom.
Hún gekk um með alúð og ævistarf
hennar var ræktunarstarf. Öllum
sem kynntust henni var hún veitandi
og við urðum auðugri og dálítið betri.
Þannig mun hún lifa í þakklátum
minningum okkar.
Ingólfur S. Sveinsson.
ÞRÚÐUR ELÍSABET
GUÐMUNDSDÓTTIR

 



 


   
 

    
  


   !" #$%" &
&' #$ ($
 !& ! &' %" & $
!'  ! ($
 !!& ! &' %" & )*  +'&$$ ($,
  

-

.#./
&0 "&
$ 11
 & 2"!3&

 ! "# 
  
 $  %   &
 '"% !%   

       
 ' & +%" &,