Morgunblaðið - 27.02.2002, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. FEBRÚAR 2002 27
„ÞAÐ eru gífurleg vonbrigði að
sjávarútvegsráðherra skuli ekkert
tillit taka til tillagna okkar um
takmörkun á framsali aflamarks.
Hitt hefur svo legið lengi fyrir að
við erum á móti auðlindagjaldi,“
segir Árni
Bjarnason, for-
maður Far-
manna- og
fiskimanna-
sambandsins.
„Það sem var
efst í huga okk-
ar var að stoppa
þessa endalausu
stækkun flot-
ans. Þótt Jesú
hafi getað mettað þúsundir manna
með nokkrum fiskum og brauðum,
er ljóst að slíkt hið sama gengur
ekki í íslenzkum sjávarútvegi.
Þetta eru mikil vonbrigði því mað-
ur var búinn að berjast fyrir því
af fullum heilindum að koma ein-
hverju til leiðar sem maður hélt
að yrði til góðs til lengri tíma lit-
ið,“ segir Árni.
Hvað auðlindagjaldið varðar
bendir Árni á ályktun sambands-
ins á sínum tíma og segir að auð-
lindagjald, eða veiðileyfagjald,
hvort sem það sé kallað hóflegt
eða óhóflegt geti ekki á nokkurn
hátt aukið líkur á sáttum um fisk-
veiðistjórnun. Ekki sé heldur
hægt að sjá hvað slík skattheimta
yfir höfuð hafi með fiskveiði-
stjórnunarkerfið að gera.
„Ég get ímyndað mér að hugs-
anlega geti almenningur, sem
ekki er nátengdur greininni, talið
að réttlætinu sé fullnægt svona.
Þeim sem betur þekkja til er
örugglega brugðið,“ segir Árni
Bjarnason.
Árni Bjarnason
Gífurleg
vonbrigði
Árni Bjarnason
Allir andvígir
Forystumenn samtaka sjómanna og útgerðarmanna, sem Morgunblaðið ræddi við um
frumvarp sjávarútvegsráðherra um breytingar á stjórnun fiskveiða, eru andvígir því. Það
eru þeim vonbrigði að ekki skuli tekið tillit til tillagna þeirra um takmörkun á leiguframsali
aflaheimilda. Forystumenn sjómanna lýsa allir andstöðu sinni við auðlindagjald og fram-
kvæmdastjóri LÍÚ segir að auðlindagjald eins og lagt sé til í frumvarpinu sé allt of hátt.
Hjörtur Gíslason ræddi við þá Árna Bjarnason, formann FFSÍ, Friðrik J. Arngrímsson,
framkvæmdastjóra LÍÚ, Helga Laxdal, formann VSFÍ, og Sævar Gunnarsson, formann
SSÍ. Þeim ber öllum saman um nauðsyn þess að hefta stækkun flotans og koma í veg fyrir
brottkast, nærtækasta leiðin til þess sé veruleg takmörkun á framsali aflaheimilda.
„ÞETTA er allt slæmt. Alltof hátt
auðlindagjald, ekkert tillit tekið til
nauðsynjar þess að takmarka fram-
salið, aukinn byggðakvóti og áfram
dekrað við smá-
báta,“ segir
Friðrik J. Arn-
grímsson, fram-
kvæmdastjóri
LÍÚ.
„Það auð-
lindagjald sem
lagt er til í frum-
varpinu er alltof
hátt. Við stönd-
um við það sem
við höfum ályktað, að við séum til-
búnir til að greiða hóflegt gjald enda
verði það til að ná víðtækri sátt, var-
anleika og stöðugleika í greininni og
það sé gætt jafnræðis við aðrar at-
vinnugreinar. Þetta vantar allt sam-
an. Það er verið að leggja á okkur
eina og að auki gríðarlega hátt gjald
í öllu tilliti. Það er verið að tala um
nálægt 10% af því sem eftir er, þeg-
ar búið er að greiða rekstrarkostnað
og laun. En þá eru bara eftir vextir,
afborganir, afskriftir, nýfjárfesting-
ar og arðgreiðslur. Þegar það bætist
við að þetta leggst fyrst og fremst á
fyrirtæki á landsbyggðinni og það
er mjög óvíst hvort ríkið hafi nokk-
uð út úr þessu, þegar upp er staðið,
eða tapi jafnvel á því, samkvæmt
skýrslu Hagfræðistofnunar, get ég
ekki annað en verið mjög ósáttur
við þetta.“ Friðrik segir að enn-
fremur eigi enn að færa aflaheim-
ildir frá aflamarksskipum í byggða-
pottinn og áfram dekrað við
smábáta.
Ættu að hætta að tala um
ábyrga fiskveiðistjórnun
„Tökum sem dæmi mann með 12
tonna bát í aflamarkskerfinu, sem
búið er að hirða af endalausan kvóta
og flytja á smábátana vegna þess
hve litlir þeir eru. Nú á að leyfa
stækkun á bátunum í smábátabáta-
kerfinu upp í 15 tonn, þannig að þeir
eru orðnir miklu stærri en bátarnir,
aflaheimildarnar hafa verið hirtar
af. Svipaða sögu er að segja af daga-
bátunum, sem hafa ákveðinn daga-
fjölda en engin takmörk á vélarafli
og þar með sóknargetu. Ég legg það
til að sjávarútvegsráðherra og Al-
þingi hætti að tala um ábyrga fisk-
veiðistjórnun, meðan svona er látið
viðgangast. Það er skömm að
þessu.“
Friðrik segir að það hafi áður
komið fram hvers vegna LÍÚ og
sjómannasamtökin hafi lagt til tak-
mörkun á framsali. Það sé leitt að
ekki skuli vera tekið tillit til þeirra
tillagna, en sjávarútvegsráðherra
taki undir greiningu þeirra á mál-
inu, hvað varði brottkastið, stærð
flotans og svo framvegis.
„Það eru auðvitað veruleg von-
brigði að ráðherrann skuli ekki fara
í þetta með okkur, en ég horfi þá til
þess að hann segir að taka þurfi á
þessu og býður upp á samstarf um
það. Við hljótum að vonast til að
markmiðin náist. Það er ekki líðandi
að menn geri út á það að henda
fiski,“ segir Friðrik J. Arngrímsson.
Friðrik J. Arngrímsson
Þetta
er allt
slæmt
Friðrik J.
Arngrímsson
„ÞAÐ hefur lengi legið fyrir hjá
Vélstjórafélaginu að við erum á
móti öllum viðbótarálögum á út-
gerðina. Það
liggur alveg
ljóst fyrir í
hvaða formi
sem það er,
hvort það sé
auðlindagjald
eða fyrningar-
leiðin. Við erum
búnir að álykta
um þetta á fé-
lagsfundum,
þannig að sú afstaða liggur alveg
ljós fyrir,“ segir Helgi Laxdal,
formaður Vélstjórafélags Íslands.
„Þessi afstaða er einfaldlega til-
komin vegna þess að við stöndum
býsna oft í kjaraviðræðum við út-
gerðina. Okkur hefur gengið illa
að ná fram kjarabótum. Við telj-
um að útgerðin eigi fyrst að greiða
það sem þeim ber til sinna starfs-
manna, áður en farið verður að
skattleggja þá sérstaklega.“
Um það að framsal aflaheimilda
skuli ekki takmarkað samkvæmt
frumvarpinu, segir Helgi að farið
hafi verið í samvinnu við LÍÚ um
að móta tillögur til takmörkunar á
framsali vegna þess að þar hafi
náðst heildstæð lausn á fleirum en
einu máli. „Eitt þessara mála er
framsalið sem mjög lengi hefur
verið þyrnir í augum sjómanna.
Til þess eru margar ástæður. Eft-
ir því sem framsalið er rýmra er
meira af fiski sem gengur kaupum
og sölum. Því miður er það stað-
reyndin að þeim skipum sem lifa
eingöngu á keyptum kvóta tengist
mikið af vandamálum. Þær út-
gerðir gera ekki alltaf upp við sína
sjómenn í samræmi við gildandi
kjarasamninga. Síðan liggur það
líka fyrir frá Fiskistofu, að það
eru meiri líkur á því að þessi skip
kasti meiri afla í sjóinn. Við vild-
um því reyna að minnka útgerð
þessara skipa eins og kostur er í
þessum íslenzka flota. Það liggur
fyrir að ráðherra hefur greinilega
ekki treyst sé til að verða við ósk-
um okkar. Það hörmum við, því
þarna var kominn ákveðinn
grundvöllur fyrir ákveðinn sátt
milli útgerðar og sjómanna, sem
ekki veitti nú af,“ segir Helgi Lax-
dal.
Helgi Laxdal
Erum á
móti auð-
lindagjaldi
Helgi Laxdal
„ÁKVÖRÐUN ráðherra er mér
mikil vonbrigði. Það er alveg
skýrt að Sjómannasambandið
hefur alla tíð hafnað auðlinda-
gjaldi. Við full-
yrðum að auð-
lindagjald komi
fiskveiðistjórn-
un ekkert við.
Það er bara
pólitísk ákvörð-
un hvort á að
leggja auðlinda-
gjald á þetta
eða hitt, hvort
sem það er
vatnsafl, gufa eða fiskurinn í
sjónum,“ segir Sævar Gunnars-
son, formaður Sjómannasam-
bands Íslands.
„Afstaða okkar til framsalsins
er jafnskýr og hefur verið það
síðan 1984. Við höfum viljað
koma í veg fyrir leiguframsal. Við
höfum viljað að leyft væri að
skipta á tegundum og færa til
varanlegar veiðiheimildir. Leigu-
framsali höfum við lagzt gegn og
það er eingöngu út af því að við
teljum að það sé óeðlilegt að út-
gerðarmenn séu að fá veiðiheim-
ildir til að selja öðrum aðgang að
veiðunum. Hitt er svo orðið stór-
kostlegt vandamál í íslenzkum
sjávarútvegi í dag, en það er hve
flotinn hefur stækkað undanfarin
ár. Nánast allir botnfiskstofnar
hafa minnkað undanfarin ár, en
flotinn hefur stækkað. Við erum
líklega eina þjóðin á norðurhveli
jarðar sem ekki má takmarka
flotastærðina. Það leiðir til þess
að verið er að flytja inn og taka
skip í notkun sem hafa legið í
mörg ár. Ég skil ekki hvernig
stjórnvöld ætla að stýra veiðun-
um við þær aðstæður sem eru að
skapast.
Ég varð því svolítið hissa að
heyra ráðherrann nánast taka
undir tillögur okkar, en nota
samt ekkert úr þeim. Vandinn
vex og vex og það verður að taka
á honum. Það þarf að gera það
núna, hann verður ekkert minni
eftir nokkur ár, en hann er í dag
ef ekkert er að gert,“ segir Sæv-
ar Gunnarsson.
Sævar Gunnarsson
Á móti
kvótaleigu
Sævar
Gunnarsson
veiðieftir-
ðs sjávar-
er miðað
ur. Þó er í
afa í huga
frumvarp
ér að álög-
nu aukast
00 milljón-
rpið verði
a ráð fyrir
kissjóði um
a árið 2004
1 milljarði
ár. Gert er
i frádrátt-
og lækkar
sem nem-
yttu. Rík-
m tekjum
í fiskveið-
milljónum
ðað er við
rlitsgjalds
ðsgjaldi á
ætt verða
i og nettó
aukast um
þegar að
komið til
sem
t
tekið tillit
arnefndar-
r til fram-
agna sjó-
egsmanna
aflamarks.
ki um út-
nslustöðva,
ndin lagði
arpið taki
da sé ljóst
að þeir séu ekki fallnir til að ná víð-
tækri sátt um fiskveiðistjórnunina.
„Það sem ræður því hvað er og hvað
er ekki í frumvarpinu er sú setning í
skipunarbréfi endurskoðunarnefnd-
arinnar að markmið breytinga á lög-
unum sé að ná sem víðtækastri sátt
landsmanna um fiskveiðistjórnunar-
kerfið. Ég er sjálfur sammála sjó-
mönnum og útvegsmönnum um
þann vanda sem við stöndum
frammi fyrir vegna stækkunar flot-
ans og fjölgunar kvótalausra skipa.
Það var hins vegar lagt til grundvall-
ar að ná sem víðtækastri sátt um
fiskiveiðistjórnunina. Á þessu stigi
met ég það þannig að breytingar á
þessum þáttum væru vægt til orða
tekið mjög umdeildar og myndu
hafa áhrif á þó nokkuð stóran hóp
fyrirtækja og einstaklinga í rekstri
sem hafa byggt ákvarðanir og fram-
tíð sína á þessum þáttum kerfisins.
Þess vegna tel ég að það sé ekki til
þess fallið að auka sáttina að taka
180 gráða beygju í þessum efnum.“
Árni sagðist hafa átt viðræður öll
sjómannasamtökin og útvegsmenn
um þessi atriði og boðið þeim sam-
starf til að leysa úr þessum vanda-
málum, með öðrum ráðum og tækj-
um. „Ég vona að það takist því það
skiptir gríðarlega miklu máli að
þessir aðilar skuli hafa náð saman
um að skilgreina þennan vanda og
það er grunnur þess að hægt verði
að takast á við hann.“
Hámarksaflahlutdeild
verði rýmkuð
Í frumvarpi sjávarútvegsráðherra
er auk þess lagt til að tillögum meiri-
hluta endurskoðunarnefndarinnar
um hámarksaflahlutdeild verði fylgt,
en meirihlutinn taldi ákvæði laga um
stjórn fiskveiða óþarflega þröng
hvað þetta varðar. Núverandi lög
kveða á um að hámarksaflahlut-
deild einstakra aðila eða tengdra
aðila í einstökum tegundum séu
20%, nema í þorski og ýsu þar sem
mörkin eru 10%. Enn fremur heim-
ila núgildandi lög að samanlögð
hlutdeild einstakra aðila eða
tengdra aðila nemi allt að 8% af
heildarverðmæti aflahlutdeilda
allra tegunda. Að mati meirihluta
endurskoðunarnefndar koma þess-
ar reglur í veg fyrir að hagkvæmni
stærðarinnar sé nýtt og hamla sér-
hæfingu fyrirtækja. Er því í frum-
varpinu lagt til að hámarkshlut-
deild einstakra aðila í þorski verði
12%, en hámarkshlutdeild í öðrum
bolfisktegundum verði 50%. Þá er
lagt til að þetta hlutfall verði ekki
umfram 20% í síld, loðnu og úthafs-
rækju né í öðrum tegundum sem
bundnar eru í kvóta. Enn fremur er
lagt til að samanlögð aflahlutdeild
einstakra aðila verði 12% óháð því
hvort fyrirtækin eru í dreifðri eign-
araðild. Af þessum sökum fellur úr
gildi sérregla núgildandi laga um
hámarks samanlagða hlutdeild að-
ila í dreifðri eignaraðild.
Flutningur aflamarks
rýmkaður
Í frumvarpinu er lagt til að settar
verði ákveðnar reglur um hvenær
unnt er að flytja aflamark milli
skipa. Samkvæmt þessri grein er
það fyrst unnt þegar aflamarkinu
hefur verið úthlutað og lýkur fresti
til þess 15 dögum eftir að veiðitíma-
bili lýkur. Þá er lagt til að heimild til
flutnings sé takmörkuð þannig að
aflaheimildir séu ekki bersýnilega
umfram veiðigetu skipsins. Gerðar
eru tillögur um breytingar á þeim
reglum sem nú heimila Fiskistofu
að samþykkja að vikið sé frá tak-
mörkun á heimild til flutnings afla-
marks.
Þá er gert ráð fyrir að heimild
ákvæðis til flutnings aflaheimilda
milli skipa innan sömu útgerðar
verði rýmkuð.
Í frumvarpinu er tillaga um að
sjávarútvegsráðherra geti, að höfðu
samráði við Byggðastofnun, ráð-
stafað allt að 1.500 lestum af
óslægðum botnfiski til skipa sem
gerð eru út frá byggðarlögum sem
lent hafa í vanda vegna samdráttar
í sjávarútvegi. Er gert ráð fyrir að
þessar 1.500 lestir verði teknar af
þeim 12.000 tonna heimildum sem
ráðherra hefur nú samkvæmt lög-
um um stjórn fiskveiða, til að mæta
áföllum sem fyrirsjáanleg eru
vegna verulegra breytinga í afla-
marki einstakra tegunda. Heimild
þessi hefur aðeins verið nýtt að
hluta og einkum vegna skerðingar í
innfjarðarrækjuveiðum.
Tillögum endurskoðunarnefnd-
arinnar um stjórnun veiða króka-
báta hefur flestum þegar verið
hrint í framkvæmd með lagabreyt-
ingum. Í frumvarpinu sem lagt var
fram í gær er hins vegar gert lagt til
að takmarkanir á stærð krókabáta
verði rýmkaðar úr 6 brúttótonnum
eins og nú er í 15 brúttótonn. Þykir
6 tonna takmörkunin of þröng, m.a.
af öryggisástæðum. Þetta ákvæði á
einungis við um krókaaflamarks-
báta og gildir því ekki um dagabáta.
Frumvarpinu var dreift á Alþingi
í gær og vonaðist Árni til þess að
um það yrði ágæt sátt og hægt yrði
að afgreiða það á yfirstandandi
þingi.
Frumvarpið er að finna í heild á
fréttavef Morgunblaðsins mbl.is.
m 9,5% magn- og afkomutengt veiðigjald

 



 
!

 "
 

##$

/ )'*
1( ,/.
/. ,-)

'
##%
 !
/ )/)
1( *,1
/1 ('-

 !"
' 
##&
 !
' ,/-
1+ 1))
/' ..)

 #
'
##'

' +,*
1+ (-/
// ,1*

 ##
 '
##(
 
/ '))
1+ -''
/' -)'
 
 ""
'%
###
" !
' (..
1, /-'
/( /)/

 !
'

!
, ..1
1- .,'
/( +/*
 !
 ! #
'

 """
, '(/
1* 1++
/- ,..
"
 " "
'

 """
+ **.
1* +))
'1 /..
!! !

 '

  ()* #+ , ' 
-
 

Morgunblaðið/Golli
varútvegsráðherra kynnir frumvarp til breyt-
n fiskveiða á fundi með fréttamönnum í gær.
eru þau Þorsteinn Geirsson, ráðuneytisstjóri í
nu, og Arndís Steinþórsdóttir, skrifstofustjóri í
ráðuneytinu.