Morgunblaðið - 10.03.2002, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. MARS 2002 21
Úr kvæðasafni I. bindi eftir Davíð
Stefánsson frá Fagraskógi.
Svartar fjaðrir
Kvæði
Reykjavík Útgefandi Þorsteinn M.
Jónsson, Akureyri MCMXXX
II.
Eins og fram hefur komið í fyrri
greinum mínum hef ég mikið stuðst
við bréf Elofs Risebye ( 3. mars 1892–
11. júlí 1961) til afasystur minnar, Júl-
íönu Sveinsdóttur listmálara (31. júlí
1889–17. apríl 1966). Davíð Stefáns-
son, Ríkharður Jónsson, Ingólfur
Gíslason, Valtýr Stefánsson, Kristín
Jónsdóttir og Júlíana Sveinsdóttir
hafa því öll búið á „Pensione Scand-
inavia“ við Lungarno Serristori, en
nú er verið að gera upp bygginguna
og verður henni skipt niður í íbúðir.
Líklegast hefur „Pensione Scand-
inavia“ verið við lýði fram að seinni
heimsstyrjöld.
Í Róm bjuggu Norðurlandabúar á
„Pensione Norden“ í Via del Corso
184. Þetta gistiheimili er ekki lengur
til.
III.
Eina hótelið, sem ég veit með vissu
að Júlíana afasystir mín bjó í og er
enn við lýði, er Hótel Bel Soggiorno í
San Gimignano en það var opnað árið
1886 og hefur verið í eigu sömu fjöl-
skyldunnar frá upphafi.
Í viðtali mínu við hóteleigandann
sagði hann mér að enn þann dag í dag
gistu margir Danir á hótelinu.
Muggur hét fullu nafni Guðmundur
Pjétursson Thorsteinsson (Ísl. Ævi-
skrár Páls Eggerts Ólasonar). Hann
fæddist 5. september árið 1891 á
Bíldudal. 12 ára gamall flyst hann
ásamt fjölskyldu sinni til Kaup-
mannahafnar. Árið 1908 lýkur hann
gagnfræðaprófi. Hann stundar nám
við Teknisk Selskabs Skole í Kaup-
mannahöfn frá árinu 1908 til 1911.
Fjölskylda hans flyst aftur til Íslands
árið 1910 en Muggur verður eftir. Frá
árinu 1911 til 1915 stundar hann nám
við Det Kongelige Akademi for de
Skönne Kunster í Kaupmannahöfn.
Samtímis honum eru m.a. Jóhannes
S. Kjarval, Kristín Jónsdóttir og Júl-
íana Sveinsdóttir.
Sumarið 1917 kvænist hann Inger
Naur í Kaupmannahöfn, þar sem þau
stofna heimili. Það sama ár heldur
hann fyrstu sérsýninguna í Kaup-
mannahöfn. Sýnir hann þar 74 verk.
Árið 1918 dveljast þau hjónin um
sumarið á Íslandi hjá foreldrum
Muggs og á Siglufirði. Inger heldur
til Kaupmannahafnar um haustið en
Muggur ákveður að dveljast á Íslandi
um veturinn. Heldur sérsýningu í
september í Miðbæjarbarnaskólan-
um í Reykjavík.
Árið 1919 biður Inger um skilnað.
Árið 1920 dvelur hann í Danmörku.
Hann tekur þátt í sýningu fimm ís-
lenskra listamanna í Galleri Kleis í
Kaupmannahöfn. Hann gerir klippi-
myndina „Sjöundi dagurinn í Para-
dís“. Hann heldur til Íslands í árslok.
Árið 1921 heldur Muggur barna-
skemmtanir í Reykjavík sér til við-
urværis. Siglir í byrjun mars til Ítalíu
þar sem hann ætlar að mála altaris-
töflu með myndefninu „Kristur
læknar sjúka“.Kemur við á leiðinni á
Spáni, í Napolí, Róm og Genúa.
Dvelst í borginni Pegli, skammt frá
Genúa, hjá Guðrúnu systur
sinni og manni hennar Gunnari
Egilssyni. Muggur semur og
myndskreytir bókina „Sagan af
Dimmalimm“ á leiðinni handa
Helgu Egilsson dóttur þeirra
(1918–2001), en gælunafn
hennar var Dimmalimm. Bókin
er gefin út í London árið 1942.
Einnig dvelst Muggur í Flór-
ens, Siena og San Gimignano. Í
Siena vinnur hann að altaris-
töflunni og lýkur miðhluta
hennar en ekki vængjum að
fullu. Hann málar m.a. eina
vatnslitamynd af Siena, sem er
í eigu föður míns, Leifs Sveins-
sonar, og eina vatnslitamynd af
San Gimignano
Í bók Björns Th. Björnsson-
ar um Mugg er ritað að
Muggur hafi fengið inni í Hótel
Toscana og hefur rúmt um sig,
enda virðist hann vaða í pen-
ingum í upphafi dvalar þar í
borg. Hann byrjar að mála,
reynir að herða sig til þess
verks sem hann á fyrir höndum, en
óeirðin hefur dyggilega fylgt honum
að heiman og fer nú að sækja á hann.
Þegar hann fréttir að vinir sínir, Alf
Rolfsen og Ingrid kona hans, séu í
Flórens, fleygir hann frá sér pensl-
unum og skreppur þangað í heim-
sókn.
Og sem vænta mátti, voru lífs-
áhyggjurnar skildar eftir hjá auðu
léreftinu í Hotel Toscana. Muggur
varð yfir sig hrifinn af Flórens og
stundaði grimmt „Buca Lapi“ og
hann hefur örugglega búið á Pensione
Scandinavia.
Faðir hans verður gjaldþrota.
Hann fer um sumarið til Reykjavíkur
um Kaupmannahöfn.
Hann sýnir í júlí á annarri almennu
myndlistarsýningunni í Reykjavík.
Málar um sumarið á Húsafellli í Borg-
arfirði ásamt Jóni Stefánssyni og Júl-
íönu Sveinsdóttur. Hann stofnar í
október teikniskóla í Hellusundi 6 og
hélt hann í tvo vetur. Nemendur hans
voru m.a. Gunnlaugur Scheving og
Jón Engilberts.
Árið 1922 ferðast Muggur um sum-
arið um sveitir landsins og málar
mest á Snæfellsnesi, en einnig að
Húsafelli. Notar mest olíuliti. Gerir
verkið „Flyðruna“ úr pjötlum.
Skemmtir þetta haust víða um land,
m.a. á Ísafirði, en þannig lýsti Ing-
ólfur Árnason (1892–1980) afabróðir
minn heimsókn hans til Ísafjarðar:
„Muggur kom vestur að spila fífl.“
Ingólfur var tengdafaðir Krist-
jáns Eldjárns forseta.
Teiknar fyrstu íslensku spilin.
Árið 1923 fer Muggur á Vífils-
staðahæli um vorið vegna
berklaveiki. Saumar „Syndafall-
ið“ án forteikningar. Útskrifast
af hælinu í september. Fer til
Frakklands og dvelst í Cannes.
Um haustið eru miklar rigningar
og kuldar svo að heilsu hans
hrakar mjög. Muggur var oft fé-
vana. Gerir um jólin myndina
„Vitrun hirðingjanna“.
Árið 1924 er Muggur lagður
inn á sjúkrahús í Nizza í byrjun
ársins. Um vorið heldur hann
áleiðis til Íslands mjög veikur en
kemst ekki alla leið og lést 27.
júlí í Sölleröd á Sjálandi.
Elof Risebye safnaði 46 mynd-
um eftir Mugg. Risebye kynntist
aldrei Mugg, en er hann kynntist
verkum Muggs tók hann slíku
ástfóstri við þau, að einstætt má
telja.
Árið 1958 gaf Risebye Lista-
safni Íslands allar 46 myndirnar og
afhenti Júlíana Sveinsdóttir safninu
þessa gjöf. Risebye gaf einnig leg-
stein á leiði Muggs í gamla kirkju-
garðinum við Suðurgötu, en á stein-
inum er mósaikmynd gerð af Risebye
eftir einni teikningu Muggs.
IV.
Í bók Aðalsteins Ingólfssonar um
Kristínu Jónsdóttur „Listakona í gró-
andanum“ er ritað að Einar Jónsson
hafi fyrstur íslenskra listamanna far-
ið til Rómar árið 1902 og var þar með
annan fótinn í nokkur ár, Einar Bene-
diktsson var þar nokkrum sinnum á
árunum 1907–1914, Ásgrímur Jóns-
son 1908–1909, Eggert Stefánsson
milli 1915 og 1920 en hann er jarð-
settur í Flórens. Kristín dvaldi þar ár-
ið 1920 og 1922. Júlíana Sveinsdóttir
dvaldi í fjóra mánuði í Róm og Flór-
ens árið 1926. Árið 1932 fór hún til
Rómar, Feneyja og Padova og árið
1934 fór hún til San Cataldo.
Réð Rómardvöl Thorvaldsens,
ásamt með fornri frægð borgarinnar
við Tíber, einhverju um þessar Ítal-
íuferðir íslenskra listamanna á þessu
tímabili? Eða voru menn að fylgja for-
dæmi annarra norrænna listamanna,
sem varð tíðförult til Rómar. Fræg er
sú spurning sem lögð var fyrir
Thorvaldsen: „Hvað tekur langan
tíma að skoða Róm?“ .„Ég veit það
ekki“ svaraði Thorvaldsen, „ég hef
aðeins búið hér í 40 ár“.
Ekki er heldur útilokað að saltfisk-
verslunin haf kynt undir áhuga Ís-
lendinga á Ítalíu, en sem kunnugt er
sigldu skip með saltfisk frá Íslandi til
Genúa um margra ára skeið og kom
þá ósjaldan fyrir að íslenskir lista-
menn fengu að fljóta með.
Heimildir:
1) Gagnasafn Morgunblaðsins
2) Veffang Listaháskóla Íslands
3) Guðmundur Thorsteinsson eftir Björn Th.
Björnsson, útgefandi Listasafn ASÍ,
Reykjavík 1984
4) Listakona í gróandanum eftir Aðalstein
Ingólfsson, útgefandi Þjóðsaga, Reykja-
vík 1987
5) Veffang upplýsingamiðstöðvar myndlista
6) Skáldið frá Fagraskógi, endurminningar
samferðamanna um Davíð Stefánsson,
Reykjavík, Kvöldvökuútgáfan 1965.
7) Morgunblaðið, mars 1921.
Höfundur er fréttaritari Morgunblaðs-
ins á Ítalíu.
Pensione Scandinavia í Flórens.
Á torgi í Rómarborg – Davíð Stefánsson.
Teikning eftir Ríkharð Jónsson úr bókinni Skáldið frá Fagraskógi
Ofnæmisprófað
100% ilmefnalaust
Kaupauki! 4 hlutir í tösku!
Ef þú kaupir tvo hluti frá Clinique,
er þessi gjöf þín:

Clarifying Lotion 2 / 60 ml.

Total Turnaround 7 ml.

Different Lipstick 4 g.

Stop Signs Hand Repair 30 ml.

Ásamt snyrtitösku
GÓÐ
GJÖF
Nýtt!
Total Turnaround
Ráðgjafi Clinique verður í LYFJU LÁGMÚLA MÁNUDAG OG ÞRIÐJUDAG KL. 12-18
MIÐVIKUDAG LYFJU LAUGAVEGI KL. 12-18
FIMMTUDAG LYFJU SMÁRATORGI KL. 12-18
FÖSTUDAG LYFJU SMÁRALIND KL. 12-18
TILBOÐIÐ GILDIR EINNIG Í LYFJU GARÐATORGI, LYFJU SETBERGI, LYFJU SPÖNG,
EGILSSTAÐA APÓTEKI OG HÚSAVÍKUR APÓTEKI
w
w
w
.c
lin
iq
ue
..c
om