Morgunblaðið - 23.04.2002, Qupperneq 25

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 2002 25
ÍSLENDINGAR sem búsettir eru í
Frakklandi eru sammála um það að
niðurstaða fyrri umferðar forseta-
kosninganna þar í landi hafi valdið
miklu uppnámi. Um lítið annað sé tal-
að en árangur hægri öfgamannsins
Jean Marie Le Pen en hann mun etja
kappi við Jacques Chirac Frakk-
landsforseta í síðari umferð kosning-
anna. Lionel Jospin forsætisráðherra
situr hins vegar eftir með sárt ennið.
Sigríður Snævarr, sendiherra Ís-
lands í Frakklandi, sagði að menn
hefðu verið búnir að slá því föstu að
Jospin og Chirac kæmust áfram úr
fyrri umferðinni. Skoðanakannanir
hefðu bent til þess allt fram á síðasta
dag. „Að vísu kom það fyrir að menn
spáðu því að einhver annar setti strik
í reikninginn. Menn áttu þá hins veg-
ar von á því að það yrði Jean-Pierre
Chevénement [fyrrv. innanríkisráð-
herra]. Sjálfur hafði Le Pen reyndar
sagt að hann myndi tryggja sér annað
sætið en menn lögðu takmarkaðan
trúnað á það. Síðustu dagana sótti
hann hins vegar mjög í sig veðrið.“
Sigríður segist hafa heimsótt kjör-
stað í sextánda hverfi Parísar á kjör-
dag með franskri vinkonu sinni. Þar
hefði verið afar fámennt um að litast.
Ráða mætti af öllu að á meðan fylgj-
endur Jospins og Chiracs sátu heima
hefðu stuðningsmenn Le Pens fjöl-
mennt á kjörstað til að veita sínum
manni liðsinni.
„Það var frí í skólum á Parísar-
svæðinu um helgina og fáir í bænum.
Veðrið var líka afskaplega gott,“
sagði hún en víst má telja að þessir
þættir höfðu áhrif á kjörsókn.
„Það er hefð fyrir því í Frakklandi
að kjósendur lýsi mótmælum sínum í
fyrri umferð forsetakosninganna en
ekki þannig að þau skiptu sköpum
eins og að þessu sinni,“ sagði Sigríður
Snævarr sendiherra um niðurstöður
fyrri umferðar frönsku forsetakosn-
inganna.
Áherslan á öryggi borgaranna
skilaði Le Pen árangri
Þórdís Kjartansdóttir sagði um fátt
annað talað en árangur Le Pens á
sjúkrahúsinu í Strassborg, þar sem
hún starfar sem skurðlæknir. Le Pen
fékk rúmlega 23% atkvæða í Strass-
borg og varð þar í efsta sæti fram-
bjóðenda. „Þessi niðurstaða hefur
valdið miklu uppnámi,“ sagði hún.
„Það virðist sem fólk hafi viljað lýsa
mótmælum í þessari fyrri umferð,
sýna vantraust sitt á Jospin en það
eru margir ósáttir við fjölgun ofbeld-
isverka í Frakklandi. Það gerðu þeir
með því að kjósa ýmsa aðra frambjóð-
endur en Jospin af vinstri vængnum.
Mönnum datt samt ekki í hug að það
væri hætta á að Le Pen kæmist inn.“
Tók Þórdís undir að nú sæi þetta
fólk eftir öllu saman. „Nú horfa þeir
fram á það að þurfa að fara á kjörstað
til að kjósa Chirac.“
Þórdís sagði hins vegar ljóst að það
myndu menn gera. „Það tala allir um
það, jafnvel þeir sem í gegnum tíðina
kosið hafa kommúnista. Þeir munu
fara á kjörstað í seinni umferðinni og
kjósa Chirac, jafnvel þó að margir séu
ósáttir við hann.“
Sem dæmi um óánægju með Chir-
ac sagði Þórdís að ræðan sem forset-
inn hélt eftir að niðurstöður kosning-
anna voru ljósar hefði ekki mælst vel
fyrir. „Jafnvel þeir sem kusu Chirac
kvarta yfir framkomu hans þar. Ræð-
an þótti ekki merkileg. Hann hafði
ekki einu sinni fyrir því að þakka
þeim sem kusu hann.“
Hvað fylgi Le Pens varðar sagði
Þórdís að sumir stuðningsmanna
hans væru feimnir við að gangast við
því að hafa kosið hann. Það ætti þó
engan veginn við um alla. Le Pen
hefði lagt mikla áherslu á að bæta ör-
yggi borgaranna og það hefði hlotið
góðan hljómgrunn.
„Ein samstarfskona mín sagði mér
að móðir hennar hefði ávallt kosið
Jospin en að hún hefði ákveðið að
kjósa Le Pen að þessu sinni eftir að
ráðist var tvisvar sinnum á hana með
stuttu millibili. Hún fór á lögreglu-
stöðina í sínu hverfi og þar var henni
sagt að þarna hefði glæpagengi í
hverfinu verið að verki. Að lögreglan
vissi alveg hverjir hefðu ráðist á hana
en að ekkert væri hægt að gera.
Gamla konan varð svo reið að hún
ákvað að veita Le Pen brautargengi,“
sagði Þórdís.
Le Pen hefur m.a. á stefnuskrá
sinni að innleiða dauðarefsingu aftur í
Frakklandi. Sagði Þórdís að það hefði
vakið óhug hjá sér, er hún ræddi þau
mál nýverið við nokkra franska
starfsfélaga, að komast að raun um að
sex af sjö voru sammála því stefnu-
miði Le Pens. „Ástandið er hrikalegt í
fangelsismálum og dómskerfið þykir
ekki virka sem skyldi. Það eru ein-
faldlega svo margir ósáttir við
ástandið í þeim efnum og Le Pen
lagði mesta áherslu á þau mál í sinni
kosningabaráttu.“
Oddný Mjöll Ævarsdóttir stundar
framhaldsnám í stjórnmálaheimspeki
í París. Hún sagði niðurstöðuna hafa
hrist upp í stjórnmálakerfinu franska,
óhætt væri að segja að árangur Le
Pens hefði valdið uppnámi.
Nú væru menn að tala sig saman
um að allt þyrfti að gera til að koma í
veg fyrir að Le Pen vinni sigur í
seinni umferðinni. Það væri kannski
hálfkaldhæðnislegt að vinstrimenn
þyrftu nú að veita Chirac atkvæði sitt.
Oddný sagði að talað hefði verið um
að Le Pen hefði unnið vegna þeirrar
áherslu sem hann lagði á löggæslu-
mál. Athyglisvert væri hins vegar að
á landsbyggðinni, þangað sem Le Pen
sækti fyrst og fremst styrk sinn, væri
vandinn vegna glæpa og ofbeldis-
verka ekki svo mikill. „Það liggur við
að maður hugsi með sér að fólk úti á
landi hafi ótta sinn vegna þessara
mála úr sjónvarpinu og fréttum af
glæpum í stórborgunum. Niðurstað-
an skýrist því af fyrst og fremst af
hræðslu og hræðsluáróðri,“ sagði
hún.
Chirac virkaði þreyttur
Oddný sagði það auðvitað rétt að
hluta til að kjósendur hefðu viljað
nota lýðræðislegan rétt sinn til að
lýsa vonbrigðum sínum með ráðandi
öfl í samfélaginu. Hitt væri hættulegt
ef menn gæfu sér algerlega að ekki
væri hægt að skýra fylgi hans með
neinni rökstuddri, pólitískri hugsun
af hálfu kjósendanna. „Hann fær það
mikið fylgi að það hlýtur að vera að
einhverju leyti ígrundað.“
Spurning væri hvort fylgi Le Pens
skýrðist af raunverulegri andúð fólks
á innflytjendum og þeim fasisma sem
Le Pen aðhylltist. Um það væru
menn enn ekkert farnir að ræða. Hitt
væri athyglisvert að Le Pen hefði lítið
flaggað þeim sjónarmiðum sínum í
kosningabaráttunni. „Ef við horfum á
þetta í sögulegu samhengi þá gleyma
menn því auðvitað stundum að Hitler
var upphaflega kjörinn lýðræðislega
til valda í Þýskalandi,“ sagði hún.
Oddný tók undir að þessi niður-
staða væri enginn sigur fyrir Chirac,
þó að Jospin hefði fengið sýnu verri
útreið. „Chirac var óskaplega lúpu-
legur í ræðunni sem hann flutti í gær-
kvöldi [í fyrrakvöld]. Hann virkaði
þreyttur og taugaóstyrkur og það
virtist enginn eldur leika um æðar
hans. Á sama tíma var auðvitað alger
sigurvíma meðal stuðningsmanna Le
Pens,“ sagði Oddný Mjöll.
„Niðurstaðan olli
miklu uppnámi“
AP
Íbúar borgarinnar Toulouse í Frakklandi rýna í dagblöð gærdagsins en blaðið Liberation lýsti skoðun sinni á
góðri útkomu Jean-Marie Le Pens í fyrri umferð forsetakosninganna með einu, angistarfullu nei-i.
’ Vinstrimennþurfa að kjósa
Chirac í seinni
umferðinni ‘