Morgunblaðið - 23.04.2002, Qupperneq 29

LISTIR/DAGUR BÓKARINNAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 2002 29
Innritun fyrir
haustönn er hafin!
Hafðu samband og viðsendum þér Námsvísirfyrir haustönn.
Hólshrauni 2 - 220 Hafnarfirði - Sími: 555 4980
Hlíðasmára 9 - 201 Kópavogi - Sími: 544 4500
Eyravegi 37 - 800 Selfossi - Sími: 482 3937
Póstfang: skoli@ntv.is - Veffang: www.ntv.is
Tölvunám og TÖK tölvunám
Myndvinnsla / Photoshop ACE
Myndbandavinnsla (Premier)
Lotus Notes forritun
MCP - Netumsjón
Umbrot með QuarkXpress
Tölvunám fyrir eldri borgara
Varðveisla þekkingar
- Þekkingarstjórnun
Forritun og kerfisfræði
Skrifstofu- og tölvunám
Sölu- og tölvunám
Auglýsingatækni
Vefsíðugerð
AutoCad og 3D Studio Max
Bókhald og tölvubókhald
Starfsnám
Styttri námskeið
www.ntv.is
Heimasíðan okkar er þegar uppfærð miðað við haustönn
VIÐ erum það sem við
borðum, segja nær-
ingarfræðingar, og vel
getur það verið rétt
hvað varðar ytra hylk-
ið. En þegar kemur að
innra hylkinu hygg ég
að við séum það sem
við lesum. Hvernig í
ósköpunum væri líf
okkar og heimsmynd
ef við hefðum aldrei
lesið neitt? Svarið er
raunar auðfundið
meðal bágstaddra
bræðra okkar og
systra víða um heim,
sem ekki njóta þeirra
forréttinda að geta
lesið. Fátækt, sjúkdómar og
barnadauði, tölur um meðalaldur
langt undir því sem gerist í hinum
læsa heimi, eru fylgifiskar ólæs-
isins. Menning þessara þjóða og
þjóðarbrota hefur ósjaldan glatast
og orðið ofbeldi hinna læsu að bráð
vegna þess að arfur kynslóðanna
fluttist ekki fram til þeirra sem
löndin erfðu, án þess að munnleg
geymd sé vanmetin. En trúlega má
hún sín minna á upplýsingaöld.
Við sem þeirra forréttinda njót-
um að geta aflað okkur allrar
þeirrar þekkingar sem finna má í
bókum, allrar þeirrar lífsnautnar,
sem bækur veita okkur, höldum í
heiðri dag bókarinnar. Og sá dag-
ur ætti að vera okkar þakkargjörð.
Þakkargjörð til þeirra sem kenndu
okkur að lesa bækur, þakkargjörð
til allra þeirra, sem skrifað hafa
bækur, hvort sem okkur féllu þær
vel eða illa, þakkargjörð til þeirra
sem höfðu umtalsverð áhrif á líf
okkar og opnuðu okkur sýn inn í
áður óþekkt víðerni.
Halldór Laxness er einn þeirra.
Á þessum degi, þegar eitt hundrað
ár eru liðin frá fæðingu hans, fær
hann heita þökk frá þrettán ára
stelpu, sem fyrir tilviljun las Vef-
arann mikla frá Kasmír eina nöt-
urlega janúarnótt í
litlu húsi meðan vind-
urinn gnauðaði á þak-
inu og varð aldrei söm
aftur. Og allar hinar
bækurnar hans hafa
síðan fylgt henni æv-
ina alla og erfitt að
hugsa sér lífið án
þeirra. Hvernig er
hægt að þakka slíkt
svo vert væri?
Jú, með því að
halda áfram. Halda
merki hans á lofti.
Halda áfram að færa
komandi kynslóðum,
öðrum þrettán ára
stelpum og strákum
töfra íslenskrar tungu og opna
þeim sýn inn í líf genginna og
óborinna kynslóða. Einungis sá
sem hefur vald á eigin tungu getur
tileinkað sér önnur tungumál og sá
einn sem er hluti af eigin menn-
ingu, á sér samastað í tilverunni,
er fær um að skilja menningu ann-
arra þjóða.
Og það er aldrei of snemmt að
byrja. Aldrei er of snemmt að sýna
börnum bækur. Hver hefur ekki
uppgötvað hamingju lítils barns
sem situr á heitu lærinu á ömmu
eða mömmu, pabba eða afa, og
hlustar agndofa á sögu? Hvort það
er bara hitinn frá lærinu eða inn-
tak sögunnar skiptir ekki máli.
Það er góð byrjun á ævilöngum
kynnum.
Á þessu ári kvaddi heimurinn þá
konu sem þetta skildi betur en
flestir aðrir, Astrid Lindgren, sem
lést í hárri elli fyrir skömmu. Fáir
rithöfundar hafa glatt fleiri með
skrifum sínum en hún, milljónir
barna á öllum aldri. Við sem feng-
ist höfum við að skrifa fyrir börn
höfum um árabil barist fyrir því að
hún hlyti Nóbelsverðlaunin og ég
átti þess kost að ræða það mál við
forseta sænsku akademíunnar á
síðasta ári. Svarið sem ég fékk var
að í stofnskrá sjóðsins væri gert
ráð fyrir að verðlaunin væru veitt
fyrir fagurbókmenntir. O, jæja,
henni var sama. En skelfing vildi
ég að ég skrifaði einhvern tíma
fagurbókmenntir á borð við Ronju
ræningjadóttur og Bróður minn
Ljónshjarta. Astrid Lindgren
fylgja hjartans þakkir frá okkur
öllum og hlýjar kveðjur til vina
hennar í Nangíjala. Það var við
hæfi að helga þessa viku barna-
bókmenntum. Það minnir okkur á
að Astrid Lindgren er ekki farin
langt.
Í síbreytilegum heimi mynd-
banda, tölvuleikja og geimboja,
sem stundum hleypur á undan vit-
undarsviði okkar, fyllumst við
stundum skelfingu og óttumst um
áhrif alls þessa á börnin okkar.
Það er ekki fyrr en við þurfum að
hlaupa til og rifja upp gríska goða-
fræði til að vera viðræðuhæf í sam-
skiptum við þriggja ára afkom-
endur okkar að við uppgötvum að
þetta er allt í lagi. Að baki þessa
iðnaðar er bókin, sagan, og með
fulltingi vandaðra þýðenda og ann-
arra góðra listamanna er þetta ein-
ungis nýr miðill til að skila góðum
sögum. Hið einskis verða deyr af
sjálfu sér eins og lélegt slangur
sem fer úr tísku. En bók sem
skiptir máli, hugmynd sem opnar
nýja áður óþekkta sýn, er ekki létt
verk að deyða.
Á DEGI BÓKARINNAR
Alþjóðadagur bókarinnar, 23. apríl, er haldinn hátíðlegur víða um
heim að frumkvæði UNESCO, Menningarstofnunar Sameinuðu
þjóðanna. Guðrún Helgadóttir rithöfundur hefur samið Ávarp
Dags bókarinnar 2002 að beiðni Bókasambands Íslands.
Guðrún
Helgadóttir
ÁVARP dagsins: Guðrún Helga-
dóttir rithöfundur. Flutt og birt í
fjölmiðlum.
Við Laugaveg 32. Kl. 10: Borg-
arstjóri afhjúpar hellu í gangstétt
sem merkir steinbæinn, fæðingar-
stað Halldórs Laxness.
Laxness-boðhlaup frá Laugavegi
32 að Gljúfrasteini ræst. Rithöfund-
ar hlaupa 24 km boðhlaup.
JL-húsið, Hringbraut 121. Kl. 10.
ReykjavíkurAkademían og Hag-
þenkir standa fyrir maraþon-upp-
lestri úr verkum Halldórs Laxness.
Sjá nánar hér að ofan.
Borgarbókasafnið – Aðalsafn í
Grófarhúsi. Kl. 12–13. Hádegis-
fundur um leshópa með Rachel Van
Riel á Reykjavíkurtorgi í Grófar-
húsi. Þátttakendur eru beðnir að
taka með sér bók sem þeir hafa ekki
enn komist til að lesa, einhverja sem
þeir hafa hug á að lesa en hafa ein-
hverra hluta vegna ekki látið verða
af.
Borgarbókasafn – Kringlusafn í
Borgarleikhúsi. Kl. 15–16. Í dag
eru 100 ár liðin frá fæðingu Lax-
ness. Af því tilefni býður starfsfólk
Kringlusafns gestum sínum uppá
kaffi og pönnukökur með strausykri
í kaffitímanum.
Borgarbókasafn – Seljasafn
Hólmaseli. Kl. 15. Hallveig
Thorlacius kemur með Sögusvunt-
una og sýnir brúðuleikritið um Loð-
inbarða.
Bókasafn Öxarfjarðar og
Byggðasafn N-Þing. Kl. 15–18.
Kynning á bókum Halldórs Lax-
ness.
Bókasafn Bolungarvíkur. Kl. 20.
Dagskrá helguð Halldóri Laxness.
Bókasafn Garðabæjar. Kl. 17.
Halldórs Laxness minnst með út-
stillingum og upplestrum úr bókum
hans.
Bókasafn Grindavíkur, salur
bæjarstjórnar. Kl. 17.15. Grunn-
skólanemar og fleiri lesa úr verkum
Halldórs Laxness. Nemendur Tón-
listarskólans spila á hljóðfæri og
Hörður Torfason skemmtir í boði
menningarnefndar Grindavíkur.
Bókasafn Húsavíkur. Nýir gestir
fá frí lánþegaskírteini.Verk eftir
Laxness og fróðleiksmolar um hann
í safninu.
Amtsbókasafnið Akureyri. Kl.
15, 17 og 18. Nemendur úr 9. bekkj-
um grunnskóla bæjarins koma og
lesa úr verkum Halldórs Laxness.
Auk þess sem verður spilaður
geisladiskur þar sem Halldór Lax-
ness les upp úr eigin verkum. Tölvur
með netaðgangi verða pakkaðar í
plast og lokaðar á þessum degi.
Háskóli Íslands, Hátíðasalur. Kl.
17. Rachel Van Riel frá „Opening
the Book“ í Bretlandi heldur fyr-
irlesturinn The Secret Pleasures of
Reading í boði háskólarektors og
heimspekideildar. Sjá nánar á bls.
30.
Norræna húsið. Opnuð verður
sýning á teikningum Siri Derkert
við smásögu Laxness, Úngfrún góða
og húsið.
Bæjar- og héraðsbókasafnið á
Akranesi. Kl. 17–18. Börn úr Stóru
upplestrarkeppni grunnskólanna
lesa úr verkum Halldórs Laxness.
Laugavegur 32 – Hverfisgötu 19.
Kl. 19. Guðjón Friðriksson verður
með leiðsögn og segir frá því sem
tengist Halldóri Laxness. Sjá nánar
hér að ofan. Opið hús hjá Félagi
bókagerðarmanna, Hverfisgötu 21.
Gunnarshús, Dyngjuvegi 8. Kl.
20.30. Bókmenntakvöld í Gunnars-
húsi, heimili Rithöfundasambands-
ins.
Laxnesshátíð í Mosfellsbæ
Bókasafn Mosfellsbæjar. Kl. 13–
20. Sýning á persónulegum munum
fjölskyldunnar á Gljúfrasteini og
ljósmyndir úr fórum safnsins.
Hlégarður. Kl. 20. Hátíðadagskrá
í tilefni af því að 100 ár eru liðin frá
fæðingu Halldórs Laxness. Sjá nán-
ar á bls 31.
Alþjóðadagur bókarinnar
Morgunblaðið/Golli
HAGÞENKIR og
Reykjavíkuraka-
demían bjóða í
dag til upplestr-
arveislu í tilefni af
aldarafmæli Hall-
dórs Laxness í
JL-húsinu,
Hringbraut 121,
4. hæð. Lesturinn
hefst kl. 10 árdeg-
is og lýkur í kvöld
kl. 22. Vigdís
Finnbogadóttir
hefur lesturinn en
meðal gesta sem
lesa eru Þor-
steinn frá Hamri
og Sigríður Hall-
dórsdóttir kl. 10;
Þorleifur Hauks-
son, Gísli Sig-
urðsson, Jón Karl
Helgason, Þór-
unn Valdimars-
dóttir kl. 12; Pét-
ur Gunnarsson,
Þorvaldur Þor-
steinsson, Ari
Klængur Jónsson
og Halldór Hall-
dórsson kl. 15;
Ingibjörg Har-
aldsdóttir, Aðal-
steinn Ásberg
Sigurðsson, Auður Jónsdóttir og
Margrét Laxness kl. 17; Silja Aðal-
steinsdóttir, Vilborg Dagbjartsdótt-
ir og Sigurður A. Magnússon kl. 20.
Almenningi býðst að lesa sinn
uppáhaldskafla úr verkum nóbels-
skáldsins og þiggja kaffi og hnall-
þórusneið.
Maraþon-
upplestur
í JL-húsinu
Vilborg
Dagbjartsdóttir
Vigdís
Finnbogadóttir
Þorsteinn
frá Hamri
BÓKASAMBAND Íslands efnir til
Halldórsgöngu að kvöldi Dags bók-
arinnar, í dag, 23. apríl. Gangan
hefst kl. 19 við Laugaveg 32, en
Halldór Laxness fæddist í stein-
bænum sem þar stóð. Guðjón Frið-
riksson, rithöfundur og sagnfræð-
ingur, gengur um slóðir Halldórs en
hversu víða verður farið ræðst af
veðri.
Göngunni lýkur á Hverfisgötu 21
en þangað komu Halldór og vinir
hans gjarnan á heimili þeirra Krist-
ínar Guðmundardóttur og Hall-
bjarnar Halldórssonar.
Félag bókagerðarmanna býður
göngumönnum og öðrum gestum
veitingar í tilefni dagsins. Til sýnis
verða áritaðar frumútgáfur bóka
Halldórs og skjöl tengd Halldóri og
félögum hans í Mjólkurfélagi heil-
agra.
Félag bókagerðarmanna mun við
þetta tækifæri afhenda Landsbóka-
safni Íslands – Háskólabókasafni
bréfasafn Hallbjarnar og Kristínar.
Á slóðum
skáldsins
FRESTUR til að skila inn hand-
ritum í samkeppni til Bókmennta-
verðlauna Halldórs Laxness rennur
út 1. maí, en verðlaunin verða veitt í
sjötta sinn í haust. Verðlaunin, sem
nema 500.000 krónum, eru veitt fyr-
ir nýja og áður óbirta íslenska
skáldsögu eða safn smásagna. Sam-
keppnin er öllum opin og mun bók-
in, sem verðlaunin hlýtur, koma út
hjá Vöku-Helgafelli sama dag og
þau verða afhent nú í haust.
Megintilgangur Bókmenntaverð-
launa Halldórs Laxness er að efla
íslenskan sagnaskáldskap og stuðla
þannig að endurnýjun íslenskrar
frásagnarlistar. Bókaforlagið Vaka-
Helgafell stendur að verðlaunun-
um.
Að samkeppni lokinni geta þátt-
takendur vitjað verka sinna hjá
Vöku-Helgafelli.
Skilafrestur
að renna út
Bókmenntaverðlaun
Halldórs Laxness
♦ ♦ ♦