Morgunblaðið - 19.05.2002, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. MAÍ 2002 11
tekið meira til sín af þessari fjölgun en Reykja-
vík nokkurn tíma. Ég lít á svæðið sem eina
heild; þetta er eitt atvinnusvæði, einn húsnæð-
ismarkaður og einn þjónustumarkaður; fólk
býr í einu sveitarfélagi, sækir vinnu í annað og
þjónustu í það þriðja. Flestu fólki á þessu svæði
er nokk sama hvar hreppamörk liggja.
Vandamálið í þessu sambandi er kannski
einna helst það að maður hefur engin tök á því
að skipta sér af skipulagsmálunum í Kópavogi.
Ég verð að segja það sem mína skoðun að þar
hafa verið gerð mörg mistök í skipulagsmálum
sem við eigum eftir að súpa seyðið af í framtíð-
inni.“
Hvað áttu við?
„Ég gæti út af fyrir sig nefnt Smáralind í því
sambandi. Það segir sig sjálft að þegar bætist
jafn mikið við af verslunarhúsnæði og þegar
hún opnaði vegur það að þeim verslunarsvæð-
um sem fyrir eru. Meðal annars að miðborg
Reykjavíkur og við vitum að í öðrum löndum
hafa menn sett ákveðnar reglur um stærð og
gerð slíkra markaða, oft á landsvísu. Ég vil líka
nefna hvernig þeir hafa skipulagt byggðina;
þetta er amerískt úthverfaskipulag sem menn
eru að hverfa frá í flestum borgum. Slíkar
skipulagshugmyndir eru ekki umgjörð um
spennandi byggð að mínu mati; mikið af háhýs-
um umkringdum umferðarmannvirkjum og
bílastæðum, umhverfið allt í einhverjum ofur-
skala, götumyndin gisin og lítið um græn
svæði. Það er geysilega fallegt land í Kópavogi
en bæjaryfirvöld hafa gert mörg mistök í
skipulagsmálum af því að þau hafa flýtt sér um
of og ekki sést fyrir.“
En hvers vegna hefur fólki fjölgað jafn mikið
og raun ber vitni í Kópavogi á síðustu árum?
„Ég held að ein ástæða þess að Reykjavík
hefur um sinn ekki haft nógu sterka stöðu í
samkeppninni um nýja íbúa sé sú að Kópavog-
ur hefur einfaldlega átt betra land; land sem
liggur miðlægt á höfuðborgarsvæðinu í
Smára-, Linda- og Salahverfi, hverfum sem
lágu að öðrum hverfum og voru eðlilegt fram-
hald þeirra.“
Eigið þið hvergi svona land í Reykjavík?
„Jú, í Vatnsmýrinni.“
Af hverju er þá ekki fyrr búið að gera eitt-
hvað í því?
„Það er kannski verkurinn. Allt hefur sinn
tíma, eins og þar stendur. Núna hefur verið
mótuð stefna um byggð í Vatnsmýri og ég tel
að uppbygging þess svæðis sé algjör forsenda
þess að við fáum öflugt og vel samkeppnishæft
borgarsamfélag. Ég held að áhugi og skilning-
ur fólks á skipulagsmálum og mikilvægi þeirra
fyrir þróun borgarsamfélagsins sé miklu meiri
eftir umræðuna og atkvæðagreiðsluna um
flugvöllinn. Þess vegna held ég að það sé meiri
skilningur en áður á nauðsyn þess að flugvöll-
urinn víki og byggðin haldi innreið sína á þetta
svæði. Það þarf ekki annað en að horfa á Ís-
lenska erfðagreiningu við hliðina á Fluggörð-
unum til að átta sig á því hvað núverandi notk-
un Vatnsmýrarinnar er mikil tímaskekkja.“
Stefnan er skýr
Þið hafið talað um að ein flugbraut geti orðið
eftir á svæðinu en þú ert því greinilega mjög
hlynnt að flugvöllurinn fari. Kemur til greina
að setja það á stefnuskrána að völlurinn fari
eins og hann leggur sig?
„Við erum nýbúin að samþykkja aðalskipu-
lag. Ég stóð að þeirri stefnumótun ásamt öðr-
um í meirihluta borgarstjórnar Reykjavíkur og
samkvæmt henni getur flugvöllurinn verið
þarna á tveimur flugbrautum til 2016, en eftir
það verður hann að láta undan síga. Við getum
út af fyrir sig fellt okkur við að þarna verði rek-
inn völlur áfram til 2024 á einni flugbraut ef
flugmálayfirvöld telja það fullnægjandi, ef ekki
verða þau að móta sér stefnu um það hvert
þessi flugvöllur eigi að fara. Við þurfum auðvit-
að að ræða þessi mál við flugmálayfirvöld en
mætum þá í þær viðræður með skýra stefnu í
málinu.“
Verðlaunatillaga um tónlistar- og ráðstefnu-
hús í miðbænum hefur verið gagnrýnd fyrir að
vera ekki í nægilegum tengslum við umhverfið;
þarna verði stór bygging og önnur við hliðina,
Seðlabankinn, og umferðarmannvirki í kring.
Hvað segir þú um þessa gagnrýni?
„Mér finnst mjög eðlilegt að skiptar skoð-
anir séu á skipulagsmálum í tengslum við tón-
listar- og ráðstefnuhúsið og get ekki í myndað
mér annað en að mjög ólíkar skoðanir verði
líka á húsinu þegar hönnun þess liggur fyrir.
Þetta er alþekkt í öðrum borgum; ég veit ekki
um neina slíka byggingu sem ekki hefur verið
umdeild, að jafnvel eru þess mörg dæmi að upp
blossi hatrammar deilur. Mannvirkið er í mið-
borginni, hún er sameign okkar allra og allir
hafa skoðanir á henni. Samkvæmt tillögunni
eru göngutengsl frá miðborg Reykjavíkur og
að aðaltorginu inni í þessari byggingu, að tón-
listar- og ráðstefnusölunum og hótelinu þannig
að það á að vera mjög gott flæði frá bygging-
unni inn í miðborgina.
Þetta er hins vegar mjög stórt og fyrirferð-
armikið mannvirki enda er mjög mikilvægt að
tónlistarsalirnir, ráðstefnusalirnir og hótelið
virki saman þannig sem ein heild, myndi hag-
kvæma rekstrareiningu til að það fáist einhver
til þess að sjá um reksturinn og til að koma að
fjárfestingunni. Við eigum nóg af minnisvörð-
um þar sem hefur gleymst að hugsa fyrir
kostnaðinum við rekstur þeirra. Við ætlum að
setja opinbert fé í tónlistarhúsið og hluta ráð-
stefnuhússins en við ætlum líka að leita að fjár-
festum sem eru tilbúnir til að byggja hótelið og
koma inn í ráðstefnuaðstöðuna, og menn verða
að geta látið dæmið ganga upp.“
Hafnarstrætið hefur verið vandamál. Hver
verða tengsl þess við umrætt mannvirki?
„Sannið þið til; Hafnarstræti á eftir að verða
einhver skemmtilegasta gata borgarinnar áður
en langt um líður og það mun einmitt tengjast
tónlistar- og ráðstefnuhúsinu. Norðurvængur
miðborgarinnar einkennist af stórum mann-
virkjum; Grófarhúsinu, Hafnarhúsinu, Toll-
húsinu, væntanlegu tónlistar- og ráðstefnuhúsi
og svo Seðlabankanum. Í Kvosinni tekur svo
við smágerðari byggð og þetta getur tengst
ágætlega saman. Ég sé fyrir mér glæsilegt tón-
listar- og ráðstefnuhús, nútímalegt og þar sem
byggingarlist er í hávegum höfð. Frá þessu
húsi flæða gestir inn í miðborg Reyjavíkur þar
sem þeir upplifa hið sögulega umhverfi borg-
arinnar og ná tengslum við andblæ gömlu
Reykjavíkur. Og fyrsta gatan sem þá er komið
inní er einmitt Hafnarstrætið, sem er mjög ríkt
af fallegum byggingum frá því um aldamótin
sem þurfa svolitla andlitslyftingu.“
Reykjavíkurlistinn lofaði fyrir kosningarnar
1994 að öll börn eins árs og eldri fengju vistun á
leikskóla skv. óskum foreldra. Þetta var eitt-
hvað endurskoðað fyrir kosningarnar 1998 og
nú lofið þið að allir eldri en 18 mánaða fái leik-
skólapláss ákjörtímabilinu. Er eitthvað meira
að marka loforðin í dag en áður?
„Já, vegna þess að nú liggja allar forsend-
urnar fyrir. Árið 1994 var nákvæmlega sama
upp á teningnum í leikskólamálum og öllum
öðrum málum; hjá borgaryfirvöldum var bara
lifað frá hendinni til munnsins. Það voru ekki
til áætlanir um eitt eða neitt; ekki um einsetn-
ingu grunnskólanna, húsnæðisþörf, kostnað
eða hvernig ætti að ganga til verks. Það voru
engar áætlanir um hvernig menn ætluðu að
fjármagna hreinsun strandlengjunnar eða taka
á leikskólamálum. Nema þá að taka lán. Það
var ekki einu sinni vitað hvernig staðan var í
leikskólamálum, hver þörfin væri, vegna þess
að hér máttu ekki aðrir sækja um heilsdags
leikskólapláss en einstæðir foreldrar og náms-
menn og foreldrar höfðu aldrei verið spurðir
hvað þeir vildu. Þegar við buðum fram 1994
vanmátum við einfaldlega þörfina fyrir leik-
skólapláss. 1995 og 1996 fórum við í það að
kanna hina raunverulegu þörf og hvað fólk
vildi. Í ljós kom að þörfin var mun meiri en
nokkurn óraði fyrir og nær allir vildu heils-
dagspláss. 1997 var mörkuð ný stefna á vegum
leikskóla Reykjavíkur og við gerðum kjósend-
um grein fyrir því að við myndum ekki ná því
marki sem við settum okkur ’94. Í kosning-
unum 1998 settum við svo fram hugmyndina
um dagvistartryggingu, það er að segja að öll
börn í Reykjavík – hjá dagmæðrum, í einka-
reknum leikskólum eða borgarreknum – nytu
niðurgreiddrar dagvistunar. Nú fá allir sem
eru með börn hjá dagforeldrum niðurgreidda
dagvistun sem ekki var áður og greiðslur til
einkarekinna leikskóla hafa hækkað þrefalt í
okkar tíð.“
Skiptir máli fyrir lýðræðið og pólitíska um-
ræðu að R-listinn stjórni borginni áfram
Að lokum; hvers vegna á fólk að kjósa R-
listann frekar en aðra sem eru í boði?
„Það er einfalt. Í fyrsta lagi tel ég að fólk eigi
að kjósa Reykjavíkurlistann vegna þeirra
verka sem við höfum staðið fyrir í borginni. Ég
tel að við getum verið mjög stolt af því sem við
höfum gert, sem hefur fyrst og fremst verið
uppbygging í þágu barna og fjölskyldufólks.
Ég nefni aftur skólana og leikskólana, þar
hefur Grettistaki verið lyft; búið að byggja 50
þúsund fermetra af skólahúsnæði og yfir 100
nýjar leikskóladeildir. Þetta er minnisvarðinn
sem Reykjavíkurlistinn hefur byggt yfir börn í
Reykjavík og ég er mjög stolt af honum. Þessu
til viðbótar eru svo öll þau fjölmörgu verk sem
hrint hefur verið í framkvæmd og verða hvar-
vetna á vegi okkar, t.d. í menningarmálum,
íþróttamálum, umhverfismálum, félagsmálum
og atvinnumálum. Á þessum grunni byggjum
við okkar sýn til framtíðar og munum takast á
við ný verkefni á öllum þessum sviðum. Ég tel
líka brýnt að þróa nýjar skipulagshugmyndir
um Reykjavík þannig að við fáum hérna borg
sem getur staðið undir nafni og getur tekið
þátt í þeirri samkeppni sem við munum standa
andspænis á komandi árum við aðrar borgir
austan hafs og vestan, um bæði fólk og fyr-
irtæki. Þá verðum við að geta boðið hér upp á
lífsgæði eins og þau gerast best þannig að hér
vilji fólk búa, ala upp sín börn og njóta ellinnar.
Þar fyrir utan má það ekki gerast að við
vöknum upp að morgni 26. maí og einn og sama
flokkurinn ráði landsstjórninni, borgarstjórn-
inni, stærstu sveitarfélögunum, fjármálakerf-
inu og fjölmiðlunum. Þar að auki finnst mér
forysta flokksins ekki fara vel með vald – hún
vill beygja alla til hlýðni. Þess vegna held ég
það skipti máli fyrir lýðræðið og pólitíska um-
ræðu í landinu að Reykjavíkurborg sé stýrt
áfram af Reykjavíkurlistanum.“
En hvers vegna á fólk ekki að kjósa D-list-
ann eða önnur framboð sem eru í boði?
„Ég legg það ekki í vana minn að fella palla-
dóma yfir andstæðingunum – þó að ég geti tek-
ist hart á við þá um pólitík – og hef enga þörf
fyrir að sverta þeirra frambjóðendur eða mál-
stað. Mér leiðist pólitísk barátta sem er háð
undir neikvæðum formerkjum. Ég hef reynt að
temja mér það í pólitík að leggja fram mín sjón-
armið, segja fyrir hvað ég stend og leita eftir
stuðningi á þeim forsendum. Ég ætla að halda
mig við það eins lengi og kostur er.“
R-listans
Morgunblaðið/Kristinn
„Það er […] bæði hagkvæmara og heppilegra að byggja fyrst annars staðar og fólk getur svo í framtíðinni tekið ákvörðun um þetta land í Geldinganesi.“
skapti@mbl.is