Morgunblaðið - 22.05.2002, Blaðsíða 32

I
NGIMUNDUR
Sigfússon,
sendiherra Ís-
lands í Japan,
var í síðustu
viku fulltrúi íslensku
ríkisstjórnarinnar í
Austur-Tímor þegar
landið öðlaðist sjálf-
stæði, en hið nýja ríki
er jafnframt hið
fyrsta til að verða
sjálfstætt á 21. öld-
inni.
Ingimundur var
meðal fulltrúa 89 ríkja
sem voru viðstaddir
fyrstu sjálfstæðishátíð
Austur-Tímor, sem
verið hefur undir stjórn Samein-
uðu þjóðanna síðan í október 1999
eftir 23 ára valdatíma Indónesa,
sem lauk með allsherjareyðilegg-
ingu í landinu og miklu blóðbaði.
Nú hefur forseti landsins Xanana
Gusmao og ríkisstjórn hans tekið
við stjórninni af Sameinuðu þjóð-
unum, sem munu þó áfram vera til
staðar með fulltrúa í landinu.
Lýst var yfir sjálfstæði á mið-
nætti hins 20. maí. Voru ráðherrar
í nýrri ríkisstjórn landsins settir í
embætti sín og að því loknu hald-
inn fundur í þjóðþingi landsins þar
sem var samþykkt m.a. að leita
eftir aðild að SÞ.
Gekk algjöran berserksgang
Undanfarið hefur nokkur upp-
bygging átt sér stað í landinu og
segir Ingimundur að SÞ hafi unn-
ið mikið og gott starf
í þeim efnum eftir
gríðarmikla eyði-
leggingu af völdum
vígasveita sem
gengu berserksgang
í kjölfar þjóðarat-
kvæðagreiðslu árið
1999 þegar sem mik-
ill meirihluti þjóðar-
innar greiddi at-
kvæði með sjálfstæði
frá Indónesum.
„Þetta fólk gekk al-
gjöran berserksgang
og eyðilagði allt sem
hægt var að eyði-
leggja,“ segir Ingi-
mundur. Ég held að
95% allra húsa í landinu hafi verið
brennd. Búfénaður var drepinn,
akrar, skólar og spítalar eyðilagð-
ir. Þetta sér maður ennþá þótt
fólk á vegum Sameinuðu þjóðanna
segi að ástandið sé gjörbreytt frá
því sem það var fyrir 6 mánuðum.
Það hefur mjög mikið verið gert
en samt er óskaplegt að sjá þetta
allt saman því fátæktin og eymdin
er svo mikil. Ég hef aldrei séð
annað eins.“
Ingimundur sá á ferðum sínum
m.a. tvo skóla sem höfðu verið
eyðilagðir. Annar var stór tækni-
skóli þar sem 5 þúsund nemendur
höfðu verið við nám og hinn var
gagnfræðaskóli sem hlaut sömu
örlög. „Það er búið að eyðileggja
allt, sama hvað það er. Maður sér
alls staðar eyðilagðar byggingar
en þó líka að það er verið er að
lagfæra þær og endurbyg
breytir því þó ekki að
hræðilegt.“
Hann segir spurður um
að þeir séu allslausir, atv
sé um 80% og um 60% þj
ar séu ólæs. „Maður sér
ar að fólkið á ekki neitt, v
in utan á sig,“ segir Ingim
Clinton elskulegur m
Í heimsókn sinni hit
mundur m.a. Bill Clinton,
andi Bandaríkjaforseta,
Annan, framkvæmdastjó
„Ég hafði aðeins tækifæ
Ingimundur Sigfússon sendiherra um ástandið í A
Fólkið glatt
þrátt fyrir
miklar
þrengingar
Gríðarleg
Ingimundur
Sigfússon
Talið er að 95% húsa á
Rústirnar sem ko
Ingimundur Sigfússon fór frá
Austur-Tímor í gær eftir að hafa verið
viðstaddur þegar þjóðin öðlaðist langþráð
sjálfstæði. Hann segir við Morgunblaðið
að fólk sé bjartsýnt þrátt fyrir mikla
fátækt og eyðileggingu í landinu.
32 MIÐVIKUDAGUR 22. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
KRISTÍN Ástgeirsdóttir,fyrrverandi alþing-ismaður, segir að íbúarAustur-Tímor þurfi á
mikilli aðstoð og stuðningi að
halda á næstu árum. Sjálfstæði
landsins sé aðeins eitt skref í upp-
byggingu samfélags sem hafi ár-
um saman búið við kúgun og
ófrið. Þjóðin sé fátæk og í sárum
eftir átökin sem þar hafi staðið.
Kristín hefur í gegnum árin
sýnt sjálfstæðisbaráttu íbúa á
Austur-Tímor mikinn áhuga og
leitaðist við að styðja baráttu
þeirra eftir mætti meðan hún sat á
Alþingi Íslendinga.
Kristín sagðist fyrst hafa
kynnst sjálfstæðisbaráttu íbúa á
Austur-Tímor í gegnum störf sín
fyrir Evrópuráðið. Hún sagðist
m.a. hafa heimsótt miðstöð A-
Tímora í Lissabon í Portúgal. Ár-
ið 1994 hefði norskur bar-
áttuhópur fyrir sjálfstæði A-
Tímor kynnt málið fyrir henni. Í
hópnum var Íslendingur sem heit-
ir Sigurjón Einarsson, en hann
býr í Osló.
„Árið eftir leitaði Sigurjón til
mín með ósk um að ég skrifaði
bréf til norsku Nóbelsnefnd-
arinnar vegna friðarverð-
launanna. Mér fannst það tilvalið
og fékk þær stöllur mínar, Krist-
ínu Einarsdóttur og Önnu Ólafs-
dóttur Björnsson, í lið mér og við
sendum bréf til nefndarinnar og
tilnefndum til friðarverðlaunanna
Jose Ramos-Horta, sem þá var
landflótta talsmaður A-Tímora,
og Carlo Belo biskup, sem bjó í A-
Tímor. Eftir að þær fóru af þingi
tilnefndi ég þá áfram í þrjú skipti
og þeir fengu síðan
friðarverðlaun Nob-
els 1997.
Hver sem okkar
þáttur var í því þá er
a.m.k. ljóst að þessi
friðarverðlaun
skiptu sköpum. Þau
vöktu gríðarmikila
athygli á málstað
þessarar litlu þjóðar.
Þeir nýttu sér þann
meðbyr og þrýst-
ingur stórjókst á
stjórn Indónesíu sem
ákvað loks að efna til
þjóðaratkvæða-
greiðslu árið 1999. Í
kjölfarið urðu þarna
mikil átök sem Sameinuðu
irnar tóku svo að sér að stö
Kristín sagði að íbúar í A
Tímor hefðu barist fyrir sj
í fjöldamörg ár eða allt frá
Portúgalar stjórnuðu land
Þegar þessi draumur þjóð
Þurfa á miklum stuðn
Kristín Ástgeirs-
dóttir um ný-
fengið sjálfstæði
Austur-Tímor
STAÐAN Í
KOSNINGABARÁTTUNNI
Lokaspretturinn í kosningabarátt-unni vegna sveitarstjórnarkosn-inganna stendur nú yfir og að
venju beinist athyglin langmest að bar-
áttunni milli Reykjavíkurlistans og
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Gall-
up-könnun, sem ríkisfjölmiðlarnir
kynntu í gærkvöldi bendir til þess að
bilið sé að breikka á ný á milli Reykja-
víkurlista og Sjálfstæðisflokksins.
Samkvæmt þessari nýjustu könnun
Gallup fær Reykjavíkurlistinn 52,4%
atkvæða, Sjálfstæðisflokkurinn 41,8%
atkvæða og aðrir minna. Þessi könnun
Gallup er gerð frá laugardegi til mánu-
dags.
Niðurstöður hennar vekja ekki sízt
athygli vegna þess að fyrir helgi kynnti
Gallup niðurstöður könnunar, sem gerð
var seinni hluta liðinnar viku en nið-
urstaða hennar var sú að Reykjavíkur-
listinn fengi 48,5% atkvæða en Sjálf-
stæðisflokkur 45,2%. Þessi niðurstaða
var mjög samhljóða könnun, sem Fé-
lagsvísindastofnun gerði fyrir Morgun-
blaðið dagana 6.–9. maí sl. og birt var í
blaðinu laugardaginn 11. maí en skv.
henni var gert ráð fyrir að Reykjavík-
urlistinn fengi 48,8% atkvæða en Sjálf-
stæðisflokkur 45,6%.
Sú umtalsverða sveifla, sem virðist
hafa orðið um síðustu helgi til Reykja-
víkurlistans og frá Sjálfstæðisflokki
vekur spurningar. Ein skýringin kann
að vera sú að þeir kjósendur Reykjavík-
urlistans, sem voru orðnir óánægðir
með störf borgarfulltrúa listans hafi
hrokkið við þegar í ljós kom hversu
mjótt var á munum og skilað sér í auknu
fylgi við Reykjavíkurlistann.
Skoðanir eru augljóslega skiptar um
pólitísk áhrif þeirra sviptinga, sem
staðið hafa síðustu daga vegna viljayf-
irlýsingar borgarstjóra og heilbrigðis-
ráðherra vegna byggingar hjúkrunar-
heimilis fyrir aldraða.
Gera má ráð fyrir að síðasta könnun
Gallup, sem sýnir aukinn mun á milli
Reykjavíkurlista og Sjálfstæðisflokks
hleypi nýjum krafti í kosningabaráttu
Sjálfstæðisflokksins. Það hefur áður
gerzt að stjórnmálaflokkar hafi notað
óhagstæðar niðurstöður skoðanakann-
ana fyrir þá nokkrum dögum fyrir
kosningar sér til framdráttar. Eitt
skýrasta dæmið um það var skyndileg
uppsveifla í fylgi Alþýðubandalags fyr-
ir tveimur áratugum eða svo síðustu
daga kosningabaráttu í kjölfar óhag-
stæðra skoðanakannana.
Fleiri dæmi eru um að mikil sveifla
verði hjá kjósendum síðustu 2–3 daga
kosningabaráttu þannig að ekki er
hægt að draga of víðtækar ályktanir af
nýjustu könnun Gallup.
Ekki verður annað sagt en kosninga-
baráttan hafi farið vel fram og verið
málefnaleg þótt alltaf kvikni deilur um
framsetningu á einstökum málum í
kosningabaráttu.
Úrslitin í Reykjavík eru ekki ráðin.
Það verður lokaspretturinn sem skiptir
sköpum. Reynslan sýnir að umræður
forystumanna framboðslistanna í
Reykjavík í sjónvarpi kvöldið fyrir
kjördag skipta miklu máli.
Þótt Reykjavík vegi að sjálfsögðu
þyngst í kosningabaráttunni geta úrslit
í stærstu kaupstöðum landsins, bæði á
höfuðborgarsvæðinu og á landsbyggð-
inni gefið mikilvægar upplýsingar um,
hvernig landið liggur hjá kjósendum í
aðdraganda þingkosninga, sem fara
fram að ári. Það er ekki sízt staðan í
fylgi stjórnarflokka og stjórnarand-
stöðuflokka, sem athyglin mun beinast
að þegar horft verður á úrslitin í heild
og getur gefið vísbendingu um það, sem
framundan er á landsvísu. Sameiginleg-
ir framboðslistar flækja þó þá mynd.
Þannig verður lítið vitað um fylgi ein-
stakra flokka, sem standa að Reykja-
víkurlistanum í höfuðborginni sjálfri
vegna samstarfs þeirra á vettvangi
Reykjavíkurlistans. Sú liðskönnun, sem
sveitarstjórnarkosningar óneitanlega
eru fyrir þingkosningar kemur því þeim
flokkum að litlu gagni í Reykjavík.
UPPNÁM Í KERFINU
Frá því var greint í Morgunblaðinu sl.sunnudag að Bónusverzlanirnar
hefðu fimm sinnum á árinu þurft að
flytja inn sveppi flugleiðis frá Hollandi
um helgi til að anna eftirspurn, en eini
íslenzki sveppaframleiðandinn hefur
ekki við. Af hverju kílói innfluttra
sveppa þarf Bónus að greiða 100 króna
magntoll. Tollalækkun stjórnvalda á
innfluttu grænmeti fyrr á árinu náði
þannig aðeins til verðtolls, sem áður var
lagður á sveppina auk magntollsins.
Sveppir eru ein þriggja grænmetisteg-
unda, sem enn bera magntoll.
Vegna magntollsins eru hollenzku
sveppirnir dýrari í innkaupum en ís-
lenzkir en Bónus selur þá á sama verði,
tekur m.ö.o. á sig magntollinn.
Guðmundur Marteinsson, fram-
kvæmdastjóri Bónuss, bendir í Morgun-
blaðinu á að hér skjóti skökku við þegar
íslenzka varan sé ekki til. Það sé algjör
óþarfi að setja á verndartoll þegar ekk-
ert sé til að vernda.
Í blaðinu segir Guðmundur Sigþórs-
son, skrifstofustjóri í landbúnaðarráðu-
neytinu, að ráðuneytið sé nú að skoða að
lækka magntollinn, en hann verði ekki
felldur niður eins og verðtollurinn. Og
af hverju ekki? Í frétt Morgunblaðsins
segir: „Ástæðan er sú, að sögn Guð-
mundar, að ef 95% grænmetisins, sem
er sveppir í þessu tilviki, eru fáanleg hér
á landi og 5% fengin erlendis frá yrðu
þessi 95%, sem framleidd eru í sam-
keppni við erlenda hlutann, í uppnámi ef
gjaldið yrði með öllu afnumið. „Það
verða að vera hæfileg gjöld.““
Þetta er alveg sérstök landbúnaðar-
kerfisrökfræði, sem enginn skilur nema
innanbúðarmenn í því kerfi. Af hverju í
ósköpunum ættu þessi 95% að vera í ein-
hverju uppnámi þótt hingað til lands
yrðu flutt fáein tonn af sveppum, þar
sem kílóið yrði hundrað krónum ódýr-
ara en ella? Landbúnaðarkerfinu fynd-
ist náttúrlega alveg voðalegt ef þessi
eini sveppaframleiðandi, sem hefur
komið sér þægilega fyrir á markaðnum
hér á landi, fengi bara agnarlitla er-
lenda samkeppni svo sem eina helgi í
mánuði. En hvernig ætti það að geta
orðið að einhverju uppnámi?
Þetta mál sýnir að þrátt fyrir umbæt-
ur síðustu missera er enn langt í land að
frjáls samkeppni og eðlileg markaðslög-
mál ríki á grænmetismarkaðnum og að
hið opinbera landbúnaðarkerfi lítur enn
á sig sem sérstakan gæzlumann hags-
muna framleiðenda – í þessu tilviki bara
eins framleiðanda. Betur má því ef duga
skal.