Morgunblaðið - 12.06.2002, Qupperneq 26

26 MIÐVIKUDAGUR 12. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
EINKAREKSTUR SJÚKRADEILDA
Í Morgunblaðinu sl. laugardagbirtist frétt um umræður í Dan-
mörku og Svíþjóð um einkarekstur
inni á sjúkrahúsum, þ.e. á ein-
stökum sjúkradeildum. Umræður
þessar eru sprottnar af tilraunum
sem Svíar eru að gera með að bjóða
út rekstur einstakra sjúkradeilda
inni á spítölunum og eru slysadeildir
nefndar sérstaklega í því sambandi.
Þær umræður, sem fram hafa far-
ið hér á Íslandi um einkarekstur í
heilbrigðiskerfinu, hafa fyrst og
fremst snúizt um allt annað. Þær
hafa beinzt að því að byggja upp
einkarekinn valkost utan sjúkrahús-
anna. Sú leið vex mörgum í augum
vegna hins mikla fjárfestingarkostn-
aðar, sem slíku mundi fylgja. Að
vísu er það svo, að nú þegar eru
ýmsar aðgerðir, sem áður voru ein-
göngu framkvæmdar á sjúkrahús-
um, orðnar að veruleika á lækna-
stofum utan sjúkrahúsanna.
Sú hugmynd, að hið opinbera
bjóði út rekstur ákveðinna sjúkra-
deilda inni á sjúkrahúsum, er mjög
athyglisverð og æskilegt að fram
fari umræður um hana hér á landi.
Það er í fyrsta lagi ljóst, að það
yrði mun auðveldara fyrir hóp
lækna og annarra heilbrigðisstarfs-
manna að mynda samtök um að
bjóða í slíkan rekstur, þegar ekki
þyrfti að leggja út í miklar fjárfest-
ingar heldur væri um að ræða út-
leigu á húsnæði og tækjum. Í öðru
lagi mundi einkarekstur einstakra
sjúkradeilda hugsanlega leysa þann
mikla vanda, sem augljóslega er í
rekstri Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss, sem að einhverju leyti
byggist á því, hvað sjúkrahúsið er
orðið gífurlega stórt á okkar mæli-
kvarða og erfitt að ná utan um þann
margslungna og flókna rekstur, sem
þar fer fram. Miklar líkur eru á því,
að með því að brjóta rekstur spít-
alans upp í smærri einingar á þann
veg að bjóða út rekstur einstakra
sjúkradeilda mundi nást meiri hag-
kvæmni í þeim rekstri.
Undanfarna daga hafa formaður
og varaformaður fjárlaganefndar
Alþingis haft uppi töluverða gagn-
rýni á rekstur Landspítala – há-
skólasjúkrahúss. Einar Oddur
Kristjánsson, varaformaður fjár-
laganefndar, hefur gengið svo langt
að fullyrða, að sameining sjúkrahús-
anna hafi í raun engu skilað í auk-
inni hagkvæmni.
Það er full ástæða til að fjár-
laganefndarmenn og forystumenn
Landspítala – háskólasjúkrahúss
kynni sér þessar umræður á öðrum
Norðurlöndum. Það er ekki fráleitt
að ætla, að þarna geti verið á ferð-
inni ákveðin millileið á milli þeirra
andstæðu sjónarmiða, sem uppi hafa
verið um einkarekstur eða ekki
einkarekstur í heilbrigðiskerfinu.
Í KLÓM SKORTS
OG HUNGURS
Hungur og fátækt eru alvarlegasta
vandamál samtímans og hægagangur
í lausn þeirra er blettur á samfélagi
þjóðanna. Um þessar mundir stend-
ur matvælaráðstefna Sameinuðu
þjóðanna yfir í Róm. Við setningu
hennar á mánudag sagði Kofi Annan,
framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna, að þjóðir heims mættu engan
tíma missa ætluðu þær að standa við
að minnka fjölda þeirra, sem líða
hungur, um helming fyrir árið 2015.
„Meira en 800 milljónir manna, þar
af 300 milljónir barna, þjást dag
hvern af hungri og þeim sjúkdómum,
sem vannæringin veldur,“ sagði Ann-
an. „Áætlað er að allt að 24.000
manns deyi daglega af þessum sök-
um ... Fátt er meiri svívirða við
mannlega reisn en hungur. Í þessum
heimi allsnægtanna ætti okkur að
vera í lófa lagið að útrýma því og við
skulum ekki láta þá skömm henda
okkur að sitja auðum höndum.“
Spjótin hafa beinst að vestrænum
ríkjum á ráðstefnunni. Annan skor-
aði á vel stæð ríki að hætta að nið-
urgreiða landbúnað og sagði að slík
vernd kæmi í veg fyrir að fátæk ríki
gætu keppt við þau á frjálsum mark-
aði. „Hver er tilgangurinn með því að
hjálpa mjólkurbúum í þróunarríki og
selja síðan niðurgreitt mjólkurduft
inn í hagkerfi þeirra þannig að bænd-
urnir eigi erfitt með að halda áfram
framleiðslu?“ sagði Annan við blaða-
menn.
Jacques Diouf, yfirmaður Mat-
væla- og landbúnaðarstofnunarinn-
ar, sagði á ráðstefnunni að ríku þjóð-
irnar styrktu sinn landbúnað með 27
milljörðum króna árlega, en það jafn-
gilti tæplega 1,1 milljóna króna styrk
við hvern bónda. Á hinn bóginn væri
aðstoð ríku þjóðanna við þróunar-
löndin um 720 milljarðar króna, sem
gerði 540 krónur á hvern bónda.
Það hefur vakið mikla eftirtekt á
ráðstefnunni að leiðtogar Spánar og
Ítalíu, sem er gestgjafi, sækja hana
einir vestrænna leiðtoga. Þetta hefur
sætt harðri gagnrýni á ráðstefnunni
og hefur verið haft eftir embættis-
mönnum hjá Sameinuðu þjóðunum
að það sýni að í vestrænum ríkjum
standi mönnum á sama um hungurs-
neyðina í heiminum.
Bretar, sem létu nægja að senda
embættismenn á ráðstefnuna, hafa
svarað þessari gagnrýni fullum hálsi
og sagði Clare Short, ráðherra þró-
unarmála, að ráðstefnan sé tímasó-
un. Matvæla- og landbúnaðarstofnun
Sameinuðu þjóðanna sé gamaldags
stofnun, sem þarfnist umbóta.
Vissulega má gagnrýna stofn-
unina, en árangur stofnunar á borð
við Sameinuðu þjóðirnar og undir-
stofnanir þeirra mun ávallt velta á
því hvað aðildarríkin eru tilbúin að
leggja af mörkum. Á matvælaráð-
stefnu SÞ 1996 var það markmið sett
að fækka hungruðum í heiminum um
helming fyrir árið 2015, eða úr 840
milljónum í 400 milljónir. Nú eru lið-
in sex ár og er talið að hungraðir í
heiminum séu 815 milljónir. Það
muni taka 60 ár að ná markinu ef
fram heldur sem horfir. Það er auð-
velt að gefa fögur fyrirheit, en orðin
verða innantóm ef ekkert er á bak við
þau.
LÖGREGLAN á Keflavík-urflugvelli stöðvaði ígærmorgun 26 áhang-endur Falun Gong sem
komu með Flugleiðavélum frá
Boston og New York og synjaði
þeim um landgöngu á Íslandi.
Tekin var skýrsla af hverjum og
einum og fólkið síðan flutt með
rútu í Njarðvíkurskóla þar sem
það er enn í gæslu lögreglu. Til
stóð að fólkið yrði sent til baka til
Bandaríkjanna síðdegis en fólkið
harðneitaði því.
Óskar Þórmundsson, yfirlög-
regluþjónn á Keflavíkurflugvelli,
sagði að lögregla hefði ekki viljað
beita valdi til að flytja það í flug-
vélarnar þegar ljóst var að fólkið
vildi ekki fara. Var því ákveðið að
fólkið yrði áfram í skólanum í
umsjá lögreglu en gert er ráð fyr-
ir að það verði sent til baka með
síðdegisvélum til Bandaríkjanna í
dag.
Óskar sagði þetta samvinnufúst,
friðsamt og indælt fólk, sem væri
á öllum aldri. Svo virtist sem það
ferðaðist ekki saman til Íslands
heldur kæmi úr ýmsum áttum.
Flestir eru af asískum uppruna en
um er að ræða ríkisborgara
margra landa, m.a. Bandaríkj-
anna, Kanada, Taívan, Ástralíu og
Kína.
Að sögn hans fer vel um fólkið í
Njarðvíkurskóla. Síðdegis var
ákveðið að fólkið yrði áfram í
skólahúsnæðinu í nótt og voru
fengnar dýnur og teppi frá Al-
mannavörnum Suðurnesja.
Settust á gólf flugstöðvar-
innar og hófu iðkun Falun
Gong-leikfimi
Um hádegi í gær komu 38 Fal-
un Gong-iðkendur til landsins með
vél frá Kaupmannahöfn og fengu
þeir heldur ekki inngöngu í landið.
Yfirheyrslur yfir fólkinu stóðu í
nokkrar klukkustundir og vann
lögregla að því að það yrði allt
sent til baka með síðdegisflugi.
Fólkið neitaði hins vegar að snúa
til baka og neitaði samvinnu við
lögreglu, að sögn Jóhanns Bene-
diktssonar, sýslumanns á Kefla-
víkurflugvelli. Að sögn hans neit-
uðu flestir að afhenda farmiða
sína og settust niður á gólf flug-
stöðvarinnar og hófu iðkun Falun
Gong-leikfimi.
Var ákveðið að hætta við að
senda fólkið í gær. Á fjórða tím-
anum í gær komu svo tíu Falun
Gong-iðkendur til viðbótar til
landsins með síðdegisvélum frá
Evrópu og var þeim einnig synjað
um landvist. Samkvæmt
ingum Morgunblaðsins t
regla víst að nokkrir Falu
iðkendur hafi komist í
landamæraeftirlitið og inn
í gær. Ákveðið var að t
landamæraeftirlit í gær
flestum vélum sem komu
um innan Schengen-svæ
gær vegna komu Falun
laganna og voru allar flug
greiddar með sama hætti
sem koma frá löndum ut
isins, með viðeigandi vega
irliti.
Þegar blaðamaður og lj
ari Morgunblaðsins ko
Njarðvíkurskóla upp úr
gær var allur hópurinn
aður inni í skólahúsnæði
lögreglueftirliti. Var fj
meinað að tala við fólkið
svör fengust þegar reyn
ná tali af Falun Gong-fé
sem hafðir voru í haldi í L
Tókst þó að ná stuttu tali
úr hópnum í gegnum loka
Kvaðst hann vera frá Ka
sagðist ekki skilja af hve
væri hafður í haldi. Fólk
,,Samvinnufús
samt og indælt
Nálægt 70 Falun Gong-iðkendum sem kom
landsins frá Bandaríkjunum og Evrópu í gæ
synjað um landvist og voru þeir í haldi lögre
Njarðvíkurskóla og Leifsstöð í gærdag og í
Um 70 félögum í Falun Gong var synjað um
eru í haldi lögreglu í Njarðvíkurskóla og á K
FARARSTJÓRI hópsins frá Taí-
van, Pan Hsing Ming, sagði að
vegabréfum fólksins hefði verið
safnað saman af lögreglunni sem
einnig hefði viljað fá farmiðana.
„Við viljum ekki brjóta neinar
reglur. En ég sagði þeim að við
vildum ekki afhenda miðana,
ferðin hingað kostar um 1.500
dollara[nær 140 þúsund krónur].
Við vildum ekki láta vísa okkur
burt. Ég sagði þeim að ef við
fengjum að heyra viðunandi
ástæðu fyrir brottvísun myndum
við hlýða en það sem við hefðum
fengið að vita dygði ekki. Það er
ekki nóg að segja að við séum
Falun Gong-iðkendur. Hvað er
slæmt við það?“Aðspurð sagðist
hún ekki vita hvort von væri á
fleira fólki úr röðum Falun
Gong-iðkenda hingað á næstu
dögum.
Pan og annar talsmaður hóps-
ins, Laney Wang, sögðu að
snemma árs 1999, áður en hafn-
ar voru ofsóknir gegn Falun
Gong í Kína, hefði Zhu Rongji
forsætisráðherra sagt í ræðu að
Falun Gong-iðkendur hefðu
sparað landinu stórfé með lækn-
ingum sínum. „Hálfu ári síðar
gaf Jiang út skipun um að láta
pynta læknana. Þetta skiljum við
ekki.“
Lin Shu Hui er húsmóðir frá
Taipei og hefur iðkað Falun
Gong í fimm ár. Hún er spurð
hvort æfingarnar séu flóknar,
hvort erfitt sé að læra þær. „Alls
ekki, þær eru mjög einfaldar,
gamalt fólk og lítil börn geta
lært þær og stundað ekki síður
en aðrir.“
– Hvernig hafið þið Taívan-
búar samband við Falun Gong-
iðkendur í Kína?
„Við höfum ekkert samband
við þá, við heyrum bara um þá
fyrir milligöngu sameiginlegra
vina. Mikil gagnkvæm viðskipti
eru milli Taívans og Kína og
þannig berast tíðindi á milli.
Við lærðum Falun Gong af
fólki frá Kína. Árið 1994 kynnt-
ist langveik kona frá Taívan
þessum æfingum en ættingi
hennar sagði henni að halda ætti
fyrirlestur um Falun Gong í Pek-
ing. Eiginmaður hennar fór með
henni þangað, þau fóru á fyr-
irlesturinn og læknir á staðnum
kenndi hjónunum æfingarnar og
lét þau hafa bækur um þær.
Konan náði fullum bata og hún
fór að kenna æfingarnar endur-
gjaldslaust þegar hún kom heim.
Nú stunda rúmlega 100.000
manns æfingarnar á Taívan en
alls er talið að Falun Gong-
iðkendur í heiminum séu um 100
milljónir í um 60 löndum um all-
an heim, langflestir í Kína.“
– Gerðir þú ráð fyrir því að
vera kyrrsett í flugstöð á
þegar þú lagðir af stað?
„Við höfum aldrei lent
„Vildum heyra
viðunandi
ástæðu fyrir
brottvísun“
Falun Gong-iðkendurnir
þeirra. Ragnar Aðalste
Lin Shu Hui